شعار سال: اصطلاح خودکشی به معنی آسیب رساندن به خود با هدف از بین بردن خویش است، مرگ در اثر خودکشی ممکن است بیشتر از یک دلیل داشته باشد. به عقیده یکی از پژوهشگران، «خودکشی پدیده‌ای است که در مجموعه‌ای از عوامل متعامل و درهم تنیده قابل تبیین است و هرگونه تبیین تک‌علیتی از آن، گویای درستی از ماهیت چندوجهی آن نخواهد بود». محققان در پژوهشی با عنوان «شیوع افکار و اقدام به خودکشی و عوامل خطر مرتبط با آن در دانشجویان ایرانی» آورده‌اند، اگرچه خودکشی در بین تمامی گروه‌های سنی دیده می‌شود، اما در قشر جوان باعث از دست دادن سال‌های بالقوه زیادتری می‌شود که این امر از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

این پژوهش توسط مرضیه باختر دانشجوی کارشناسی ارشد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان و محسن رضائیان استاد گروه آموزشی اپیدمیولوژی و آمار زیستی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان انجام شده که نشان می‌دهد، ناآشنایی با مشکلاتی که جوانان با آن دست به گریبان هستند، نه تنها برای سلامت روان خود جوانان مسئله‌ساز است بلکه برای خانواده و جامعه آن‌ها نیز از نظر روحی بسیار سنگین خواهد بود. هنگامی جوانان به خودکشی روی می‌آورند که راهکار‌های مقابله با مشکلات خویش را نمی‌دانند.

افرادی که دست به خودکشی می‌زنند ممکن است از بیماری‌های روانی مانند افسردگی رنج ببرند که باید قبل از رخداد خودکشی، جهت درمان آن‌ها اقدام شود. مسائل مربوط به روان دانشجویان، متعدد و بسیار چالش‌برانگیز است و می‌تواند محیط دانشگاه را درگیر کند. لزوم شناسایی علائم خطر در دانشجویان هنگام ورود به دانشگاه ضروری به نظر می‌رسد. دوره انتقالی از محیط خانواده به دانشگاه و استقلال نسبی یا کامل، از جمله مهمترین عوامل استرس‌زا در جوانان محسوب می‌شود.

در این دوران، دانشجویان فشار‌های روانی زیادی را متحمل می‌شوند و این خود می‌تواند به تنهایی افسردگی و افکار خودکشی را به دنبال داشته باشد. در چنین شرایطی آنان باید بر مشکلات درسی فائق آیند و تصمیم‌گیری‌های آینده خویش و اهداف زندگی‌شان را نیز مشخص کنند. حدود ۷۳ درصد مقاله‌های یافت شده، در زمینه عوامل خطر مرتبط با خودکشی انجام شده بود و بررسی‌های صورت گرفته نیز هر یک جنبه خاصی از خودکشی را گزارش کرده بودند؛ اما در مجموع قریب به اتفاق نویسندگان، خودکشی را یک مشکل روانی جدی دانسته‌اند که ریشه در اختلالات روانی با درجات گوناگون دارد.

در نتیجه، اختلالات روانی، هرچند کوچک، در صورت عدم درمان می‌تواند باعث شکل‌گیری افکار خودکشی و در نهایت اقدام به آن می‌شود؛ بنابراین اهمیت خودکشی جوانان که قشر دانشجو نیز بخشی از جوانان جامعه را تشکیل می‌دهند، پوشیده نیست؛ گرچه شیوع آن در فرهیختگان جوان نسبت به سایر جوانان می‌تواند متفاوت باشد. در مطالعه حاضر، اغلب تحقیقات نشان دادند که دانشجویان مجرد در مقابل دانشجویان متأهل و مطلقه بیشترین افکار خودکشی را دارند.

پژوهشگران می‌گویند، اما در کلیه جوامع، افرادی که مطلقه بوده یا همسرشان فوت کرده است، افکار و اقدام خودکشی بیشتری دارند. دلیل آمار بالای خودکشی در افراد مجرد، می‌تواند احساس تعهد کمتر آنان در زندگی و همچنین نداشتن سیستم حمایتی مهمی، چون همسر باشد. علاوه بر این، افسردگی و اختلالات روانی فراوان در افراد مطلقه و همسر فوت کرده، می‌تواند مزید بر علت شود.

براساس این پژوهش، اقدام به خودکشی در دانشجویان از ۱.۸ درصد تا ۳.۵ درصد و افکار خودکشی از۶.۲ درصد تا ۴۲.۷ درصد متغیر بوده است. هرچند شیوع اقدام به خودکشی در مقایسه با تفکرات آن در بین دانشجویان بسیار کمتر گزارش شده است، اما مسائل روانی دانشجویان ممکن است دارای پیچیدگی‌های زیادی باشد و حتی مقدار جزئی آن نیز در صورت عدم پیشگیری و درمان می‌تواند اتفاقات ناگواری را رقم بزند. بنابراین، باید نسبت به خطرات آن حساس بود.

محققان می‌گویند، در این رابطه، مشاوران و متخصصان روان، مسئولیت سنگینی بر عهده دارند؛ آنان می‌توانند با شناسایی دانشجویان در معرض خطر و با استفاده از غربالگری و به کارگیری تخصص خود جهت مشاوره دانشجویانِ در معرض خطر، در رابطه با پیشگیری از خودکشی در این قشر، کمک شایانی کنند.


شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایسنا، انتشار: ۸ تیر ۱۴۰۰، کد خبر: ۱۴۰۰۰۴۰۸۰۵۵۷۴، www.isna.ir