شعارسال: نشست علمی با موضوع «تبیین و بررسی مطالبات مراجع عظام تقلید از حوزههای علمیه در مورد بایستههای آموزشی» در مرکز رسانه و فضای مجازی حوزههای علمیه با حضور و مشارکت نمایندگان شش مرجع تقلید، آیات عظام مکارم شیرازی، نوری همدانی، جوادی آملی و سبحانی برگزار شد در این جلسه نمایندگان مراجع تقلید، حضرات آیات مکارم و سبحانی به صورت حضوری و جوادی آملی به صورت آنلاین مباحث شان را ارائه نمودند و نمایندگان دفتر آیات عظام صافی گلپایگانی و مظاهری به صورت مکتوب مباحث شان را ارائه خواهند داد.
نظام آموزشی مدرک گرا خطر جدی برای حوزههای علمیه
حجت الاسلام والمسلمین مرتضی جوادی آملی نیز به صورت آنلاین به بررسی دیدگاههای آیت الله العظمی جوادی آملی در باره نقش نظام آموزشی حوزههای علمیه در بحث آزاد اندیشی، تولید علم، نظریه پردازی و احیای تمدن اسلامی پرداخت و گفت: دو ماموریت اساسی را برای حوزه میتوان تعریف کرد که یکی از آنها نظام اموزشی و علمی حوزه است و جا دارد که این نظام آموزشی به صورت کامل مدوّن شود تا ابتدا و انتهای آن مشخص باشد مانند آنچه در دانشگاهها است؛ و این نظام آموزشی باید به گونهای باشد که قابل عرضه به نظام جهانی باشد.
وی در ادامه افزود: البته مباحثی که در سوال مطرح کردید فراتر از نظام آموزشی حوزه است. در موضوع روحیه آزاد اندیشی باید گفت که متاسفانه دیوان سالاری موجود در حوزه باعث میشود که جلوی این روحیه گرفته شود و مضافا بر اینکه حوزه باید این آزادی را درک و لمس کند.
رئیس بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء خاطر نشان کرد: نکته دیگر در این زمینه وجود دارد این است که حوزه علمیه فعلی ما دو محدودیت دارد یکی از درون حوزه است و دیگری تحمیلی بر حوزه است. اما در مورد محدودیت درونی حوزه، ایت الله جوادی میفرمودند این حوزه ما محدود به فقه و اصول شده است. این محدودیت باعث میشود که جلوی آزاد اندیشی گرفته شود. حوزه علمیه آمده است بحثهای غیر فقه و اصول را در گوشه و بیرون حوزه در انجمنها و موسسات مختلف قرار داده است، ولی باید اینها در متن حوزه علمیه باشد.
وی اظهار داشت:، اما محدودیت بیرونی و عارضی این است که نظام سیاسی این حوزه را در مشت خودش گرفته است. حوزه باید به نظام اسلامی خدمت کند و در این هیچ تردیدی نیست. حوزه باید به نظام اسلامی راه را نشان دهد، اما متاسفانه الان برعکس شده است و این نظام است که به حوزه میگوید که چه بگویید و بنویسید. این حوزه علمیه هرگز به روحیه آزاد اندیشی نمیرسد.
جوادی آملی افزود: در باب تولید علم باید گفت که مراد از علم کدام است. در علوم انسانی ما باید به اندیشه جهانی توجه کنیم. در مجلات باید بگذاریم که بحثهای مختلفی مطرح شود و آنها را تبدیل به طرحهای عملیاتی کنیم و باید از استانداردهای جهانی در این باب استفاده کنیم و باید کار آمدی دین را نشان بدهیم.
وی خاطر نشان کرد: درباب تمدن سازی باید گفت که اینکه یکی بیاید یا عدهای بیایند یک تمدن بسازند اینطور نیست و این یک پندار باطل است. تمدن یک برایند است دهها جنبه مختلف باید اتفاق بیفتد تا این اتفاق بیفتد و حوزه نمیتواند به تنهایی این کار را کند.
در ادامه، رئیس بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء در جواب سوالی در باره تفاوت اصلی نظام آموزشی گذشته حوزه با حوزه کنونی از نظر آیت الله جوادی، بیان داشتند:نظام کنونی حوزه، نظام دیوان سالاری است و مدرک گرایی تبدیل به اصل در حوزه شده است. بخلاف گذشته که هدف علم آموزی، اخلاق آموزی بود و در پروش طلاب خیلی موفق بود. به نظر باید نظام مدرکی کنار بگذریم.
تفاوت دیگر استقلال حوزه است به گفته آیت الله جوادی اگر حوزه مستقل نباشد رهبر مستقل تولید نمیشود، مرجع مستقل تولید نمیشود، عالم مستقل تولید نمیشود. نکته دیگر که باید به آن توجه کرد این است که ماباید به پلورلاریزم علمی در حوزه معتقد باشیم و آن را گسترش دهیم.
جوادی آملی درباره شیوه آموزشی عالمان حوزه در مقایسه با علمای گذشته گفت: آیت الله جوادی میفرمودند ما در سه سطح با اساتید مان ارتباط داشتیم یک سطح شاگردی بود در سطح دوم هم بحثی با استاد بود و سطح سوم ما ناقد نظر استاد بودیم. اما متاسفانه امروز اینگونه نیست و طلاب معمولا به سطح سوم حتی دوم هم نمیرسند.
وی با اشاره به اینکه حوزه و حوزویان داعیه دار هدایت کاروان بشریت به سوی کمال و سعادت است، افزود: آیت الله جوادی در این باره میفرمودند: ما حرفمان و گفتارمان جهانی است، ولی اندیشه و فکر ما محلی است. ما زمانی میتوانیم داعیه هدایت بشر را داشته باشیم که تعامل با جامعه جهانی داشته باشیم که متاسفانه اکنون اینگونه نیست.
رئیس بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء با توجه به اهمیت مساله حریت و آزاد اندیشی در حوزههای علمیه بیان داشت: حریت و ازاد اندیشی بسیار مهم است. در حوزه این حریت به دو نحو محدود شده است یکی سخت افزاری است که از زشتترین نوع محدودیتهایی است که ما میبینیم. یکی دیگر نرم افزاری است که گاهی فشارها به افراد به قدری زیاد است که افراد آزاد اندیش جرعت حرف زدن را ندارند. ما باید از درون حوزه نه بیرون از آن، به نقد اندیشهها بپردازیم.
وی ضمن اشاره به مهمترین خطراتی که نظام آموزشی حوزه را تهدید میکند گفت: به نظر آیت الله جوادی آملی محور اصلی در حوزه باید اخلاق و علم باشد نه گرایش به مدرک؛ و باید در باره این مدرک گرایی تجدید نظر شود، چون نظام آموزشی مدرک گرا خطر و تهدید جدی برای حوزههای علمیه است.
شعارسال، بااندکی تلخیص و اضافات برگرفته از شفقنا، تاریخ انتشار:۱۰ شهریور ۱۴۰۰، کدخبر: ۱۲۱۵۰۶۰، fa.shafaqna.com