شعار سال: صنعت بانکداری در ایران دارای وضعیت خاص و پیچیده ایی است. از طرفی برخی از کارشناسان همه مشکلات پولی کشور از جمله افزایش نقدینگی را به گردن بانک‌ها می‌اندازند، و از طرف دیگر بانک ها را عامل اصلی رونق اقتصادی می‌دانند و معتقدند که اگر بانک‌ها در بازار پول بیشتر فعالیت کنند یا به طور نمونه تسهیلات ارائه دهند، و نرخ سود سپرده را بالا ببرند اوضاع اقتصادی مساعد می‌شود.

اما نکته ایی که درباره بانک‌ها باید مدنظر قرار داد این است که در ایران بانک‌ها هر چه خصوصی‌تر باشند وضعیت بهتری دارند. درهمین حال، اخیرا که صورت‌های مالی بانک‌ها در دسترس همه قرار گرفت به راحتی می‌توان قضاوت کرد، وضعیت بانک‌های دولتی و خصوصی چگونه با هم مقایسه می‌شوند.

بانک‌های دولتی تقریبا همگی دارای شرایط بسیار بدی بوده و دارای زیان انباشته سنگینی هستند؛ به طوریکه بانکی مانند «ملی» را در وضعیت ورشکستگی قرار داده است. اما در مقایسه، بانک‌های بزرگ و هم رده بانک‌های دولتی در بورس، دارای وضعیت سودهی مناسب و سود انباشته قابل قبولی هستند. در حقیقت مدیریت دولتی در سالهای اخیر بانک‌ها را به ویرانه تبدیل کرده است. موضوعاتی مانند تسهیلات تکلیفی و ... بانک‌های دولتی را به شرایط بغرنجی کشاندهاست. از این رو، برای نجات این بانک¬ها باید دولت دست از جیب آن‌ها بردارد و خود را ملزم به رعایت اصول بانکداری نوین کند و مشکلات خود را از طریق بانک مرکزی حل کند نه اینکه بانکهای دولتی را حیات خلوت خود بداند.

بانک‌های زیان ده
یکی از خبرساز‌ترین موضوع بانکی که در ماه‌های اخیر رخ داد، انتشار صورت‌های مالی بانک‌های دولتی است. این اقدام بانک‌ها بسیار با استقبال کارشناسان و عموم مردم مواجه شد و حقایق زیادی را آشکار کرد. مهمترین نکته این استاین بانک‌ها دارای زیان انباشته سنگینی هستند و بزرگترین بانک ایران یعنی بانک ملی به حدی دارای زیان انباشته است که در معرض ورشکستگی قرار گرفته است.

به گفته معمارنژاد، معاون وزر اقتصاد، بانک ملی بیش از ۳هزار شعبه دارد که برخی از آن‌ها کارایی لازم را ندارد، اما از این جهت برای ارائه خدمات بانکی در نقاط مختلف مجبور به حفظ شعب است. یکی دیگر از دلایل این موضوع، نگهداری اموال منجمد در بانک‌ها از جمله بانک ملی بوده که برنامه جدیدی تدوین شده تا بانک‌ها ملزم باشند دارایی‌ها را به وجوه قابل ارائه تبدیل کنند. با این حال امروز دارایی بانک ملی ۶۳۰ هزار میلیارد تومان است که بخشی از آن هنوز تجدید ارزیابی نشده و رقم‌های بیشتری را شامل می‌شود. این اتفاقات در حالی رخ داده است که دولت به عنوان تنها سهامدار بانک ملی است.

میزان زیان انباشته پنج بانک دولتی که تا کنون صورت‌های مالی خود را منتشر کردند، در مجموع در سال ۹۹ به مبلغ ۸۱هزار میلیارد و ۸۶۹میلیون و ۱۷۳تومان می‌رسد.

زیان انباشته بانک‌های «کشاورزی، صنعت و معدن و توسعه صادرات ایران» نسبت به سال ۹۸ کاهش و این زیان انباشته برایدو بانک «ملی و مسکن» نسبت به سال ۹۸همچنان افزایشی بوده است. میزان زیان انباشته این بانک‌ها در سال ۹۸ معادل ۷۳هزار میلیارد و ۷۵۱ میلیون و ۷۷۱ تومان بوده، که نشان دهنده افزایش ۱۱درصدی زیان این بانک‌ها نسبت به سال ۹۸ است.

این درحالی است کهچند سال پیش همبازوی پژوهشی مجلس شورای اسلامی در یک گزارش فاش کرده بود، که بخشی از نظام بانکی ایران بدون استقراض از بانک مرکزی امکان ادامه حیات را ندارد. صورت مالی بانک‌ها نیز نشان می‌دهد، عملکرد آن‌ها در سال قبل «زیان‌آور» بوده است.

گزارش‌های اخیر از وضعیت پرداخت تسهیلات در بانک‌ها هم موید این است که بسیاری از بانک¬های ایران بیشتر از منابعی که «جذب کرده‌اند»، تسهیلات و وام داده‌اند. بر پایه این گزارش تسهیلات دهی بانک‌ها در پنج ماه نخست امسال ۷۸ درصد نسبت به مدت مشابه در سال ۹۸ و ۹۹، معادل ۱۰۰ درصد نسبت به یک سال قبل‌تر افزایش یافته است. نکته قابل توجه، اما این است که تسهیلاتی که بخشی از آن نیز بر اساس مصوبات دولت تکلیفی است، در گره گشایی از مشکلات بخش تولید و معیشت مردم نه تنها مؤثر نبوده که زیان‌آور نیز بوده است. البته باین این مساله را نیز روشن کرد که وضعیت بانک¬های تحت سرپرستی و کنترل دولت که در بازار سرمایه فعالیت می¬کنند نیز از این وضعیت مستثنا نبوده و دارای شرایط بدی هستند.

به عنوان نمونه، بانک‌های بزرگ و وابسته به نهاد‌ها و وزارتخانه¬های دولتی که در بازار سرمایه فعال هستند نیز بعضا دارای شرایط مناسبی نیستند، به عوان نمونه بانک «سرمایه» که به نوعی دولتی است و مدیرانآن تحت کنترل وزارت آموزش پرورش و صندوق ذخیره فرهنگیان است، دارای شرایط بسیار بدی است که دارای زیان انباشته ۳۵۱ هزارمیلیارد ریالی است.

 

شرح	سال 99	سال 98
بانک کشاورزی	۸,۷۲۵,۱۸۵	۸,۳۰۸,۲۵۶
بانک ملی	۶۶,۰۷۴,۷۱۷	۵۹,۵۲۷,۴۵۷
بانک توسعه صادرات	۱,۹۹۰,۲۲۵	۲,۰۴۴,۱۴۳
بانک صنعت معدن	۵۶۳,۳۵۱	۶۲۲,۱۸۳

وضعیت رو به بهبود بانک‌های خصوصی و بورسی
این در حالی است که وضعیت پنج بانک بزرگ خصوصی و بورسی به مراتب بهتر از از بانک‌های دولتی بوده و علاوه بر سود انباشته دارای سود خالص مورد قبولی برای سرمایه گذاران است. وضعیت بانک‌های «تجارت، صادرات و اقتصاد نوین» که در سال ۹۸ با زیان انباشته سنگینی مواجه بودند در سال ۹۹ به سود انباشته تبدیل شده و توانستند مشکلات خود را حل کنند.

بانک «ملت» که در واقع بزرگترین بانک خصوصی است ظاهرا با توجه به وضعیت بانک‌های دولتی بزرگترین بانکی است که دارای سود انباشته ۱۸۵ هزار میلیارد ریالی است. این بانک در واقع بهترین بانک ایران لقب گرفته است چرا که بالاترین سود خالص را نیز ساخته است. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد، سود خالص بانک ملت در سال ۹۸ حدود ۴۵هزار میلیارد ریال بوده که در سال ۹۹ به ۱۸۵ هزار میلیارد ریال رسیده است.

 

شرح	سود انباشته 99	سود انباشته 98
بانک ملت	۱۸۵۸۹۳۹۷۷	۵۲۳۸۵۸۰۳
بانک تجارت	۳۳۸۹۳۲۴۶	-۱۰۱۳۵۰۵۸۵
بانک صادرات	۴۴۹۸۹۹۲۴	-۷۱۴۶۵۶۰۱
بانک پاسارگاد	۱۰۵۳۶۳۴۵۶	۲۳۲۶۸۶۹۱
بانک اقتصاد نوین	۱۵۵۲۵۹۷	-۶۱۸۲۷۷۵

براساس این گزارش، دولت‌ها نشان دادند که بانکدار خوبی نبوده و تنها بانک را حیات خلوت و خزانه خود می‌دانند و برای هرگونه مشکلاتی از آن بهره می‌برند لذا دولت‌ها در درجه اول باید از رفتار گذشته که خود که بانک‌های دولتی را به ویرانه تبدیل کرده، فاصله گرفته و درصورت نیاز و انجام کارشناسی و علمی برخی از سهام بانک‌ها را به مردم واگذار کند. هرچند در صورت عدم امکان واگذاری سهام همین رویه افشاگری و تداوم آن می‌تواند تاثیر بهتری بر مدیریت این بانک‌های دولتی بگذارد.


شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از راه امروز، تاریخ انتشار: ۲۲ آذر ۱۴۰۰، کد خبر:۷۲۸۷۶، rahemrooz.ir