شعار سال: افرادی که در حوزه مشغول به تحصیل هستند را اصطلاحا طلبه می نامند.تحصیلات حوزوی دارای سطوح مختلف است که البته قابل معادل سازی با تحصیلات دانشگاهی می باشد.حتی طلاب هم باید به خدمت سربازی بروند البته مدل و نحوه خدمت سربازی آن ها متفاوت است.طلاب تا زمانی که مشعول تخصیل می باشند، معاف از سربازی بوده و این معافیت تحصیلی بر اساس ماده ۳۱ قانون خدمت وظیفه عمومی است که دانش آموزان مدارس و دانشجویان مراکز آموزش عالی وابسته به وزارت آموزش و پرورش و یا مورد تأیید آن وزارت و دانشجویان دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی دولتی یا غیر دولتی داخلی و خارجی مورد تأیید وزارتخانه‌های علوم و بهداشت و طلاب حوزه‌های علمیه که در حین تحصیل به سن مشمولیت رسیده و یا می‌رسند، تا زمانی که به تحصیل مشغول هستند از اعزام به خدمت عمومی معاف می گردند و از مزیت ماده ۳۲ هم بهره مند می شوند.بر اساس توضیحات ارایه شده، مشخص می گردد که طلاب هم سربازی دارند.

طرح ویژه خدمت سربازی طلاب، طبق مصوبه‌ای از سوی ستاد کل نیرو‌های مسلّح و موافقت فرمانده معظم کل قوا، در سال ۱۳۷۶ به تأیید رسیده است و طلاب و روحانیون واجد شرایط می‌توانند از طریق انجام مأموریت‌های فرهنگی، تبلیغی، تدریسی و اداری طبق شرایط خاص، خدمت سربازی خود را طی کرده و کارت پایان خدمت دریافت کنند.طلاب در صورت اخراج ، انصراف، ترک تحصیل و یا اشتغال به غیر وظایف حوزوى ملزم به انجام خدمت سربازى بوده و مانند سایر اقشار با آنها رفتار مى شود.

 

 

در قالب طرحی از سال 1396 که سالانه جزییات آن اعلام می‌شود، شرایط خدمت طلاب به این شکل بود که حداقل تحصیلات حوزوی اتمام سطح یک (معادل کلاس ششم) بود به جز مواردی که نهاد متقاضی سطح بالاتری را مقرر کرده باشد.

تاریخ شروع به خدمت بعد از طی مراحل ثبت اعزام در معاونت وظیفه عمومی ناجا و پلیس +۱۰ (حداقل یک هفته کاری زمان می‌برد) و تشکیل پرونده خدمتی در تیپ مستقل امام جعفر صادق (ع) در قم و اخذ نامه معرفی به خدمت از اداره مشمولین مرکز مدیریت در قالب طرح می‌باشد.

مدت دوره آموزش نظامی طلاب ۱۴ روز می‌باشد که مشمولین باید در زمان‌های اعلام شده از سوی تیپ مستقل ۸۳ امام جعفر صادق (ع) در دوره آموزش نظامی نیز شرکت کنند و تأمین هزینه شرکت در این دوره نیز به سازمان یا نهادی که در آن مشغول خدمت هستند، بستگی دارد.

حقوق و مزایای طلابی که سربازی خود را از این طریق سپری می‌کنند، به شرایط و قوانین شهر یا ارگان محل خدمت مربوط است و از حوزه وظایف اداره امور مشمولین حوزه علمیه خارج است. افرادی که در پایگاه‌های بسیج فعالیت داشته و یا دوره آموزش نظامی را از سوی بسیج گذرانده‌اند، می‌توانند با ارائه مدرک معتبر، از کسر خدمت سربازی بهره‌مند گردند و همچنین افرادی که فرزند دارند، نیز مشمول قانون کسر خدمت ۳ ماهه، به ازای هر فرزند خواهند شد. برای طلاب با توجه سختی و محرومیت منطقه ای که در آن مشغول به خدمت هستند زمان خدمت متفاوت خواهد بود همانطور که برای سربازان مناطق عملیاتی و غیر بومی ۶ ماه کسری خدمت در نظر گرفته میشود.

انجام خدمت وظیفه از طریق این طرح در شهر‌های مشهد، قم، اصفهان و در شهر محل تحصیل طلبه ممنوع بوده و افراد در نهاد‌های یاد شده سایر شهر‌ها (به غیر از مشهد، قم، اصفهان و شهر محل تحصیل طلبه) به فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی مشغول خواهند شد. ارگان‌ها و نهاد‌هایی که آمادگی پذیرش طلاب برای گذران دوران سربازی را اعلام کرده اند در سال ۹۹ به شرح زیر بوده است:

مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان (از طریق معاونت‌های آموزش، فرهنگی، پژوهش، تبلیغ و دفتر موقوفات و امور حقوقی وقف) .

نمایندگی های، ولی فقیه در سپاه و جهاد کشاورزی

نهاد‌های نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها

سازمان تبلیغات اسلامی ( طرح هجرت)

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

اداره عقیدتی سیاسی ستاد کل نیرو‌های مسلح.

سازمان‌های عقیدتی سیاسی ناجا، آجا و وزارت دفاع

شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه

سازمان اوقاف و امور خیریه

ستاد احیای زکات کمیته امداد امام خمینی (ره)

دادگاه ویژه روحانیت

ستاد اقامه نماز

بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود (عجل الله تعالی فرجه)

اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان

وزارت آموزش و پرورش

 برای طلاب نیز همچون دانشجویان، قوانین معافیت های تحصیلی مشخص وجود دارد و در صورتی که رعایت نشود فرد وارد غیبت گردیده و طبق قانون با او رفتار می شود. بعد از اتمام دوره تحصیل طلاب و اعزام شدن انان به سربازی شهریه ای که طلاب از حوزه خود دریافت می کردند قطع نمی گردد و این اتفاق در موارد جزیی پیش خواهد آمد و بسته به نظر مرجع مربوطه بستگی دارد، چرا که بعضی از مراجع تقلید این عمل را قطع از امر تحصیل می دانند و شهریه برای کسانی جایز می دانند که طلبه مشغول تحصیل هستند.

 

روحانیون در اوایل دهه‌ ۱۳۴۰ و پس از فروردین ۱۳۴۲ طبق دستور حکومت به سربازی فراخوانده شدند. علما و بزرگانی نظیر امام خمینی مخالفت خود را با این موضوع مطرح و از اعزام به خدمت خودداری کردند. اما درنهایت کامیون‌های ارتشی هر کجا روحانی‌ای را که از نظر جسمی و سنی شرایط خدمت سربازی را داشت، دستگیر می‌کردند و به پادگان‌ها می‌بردند. بار‌ها روحانیون درباره اعزام به خدمت سربازی در حضور امام خمینی اعتراض خود را اعلام کردند، اما پس از این موضوع، علما این اتفاق را به فال نیک گرفتند و تصمیم گرفته شد از محیط پادگان‌ها برای ارتباط بیشتر با افراد نظامی و آگاهی سربازان نسبت به نهضت اسلامی استفاده شود. اوضاع روحانیون در اوایل اعزام به خدمت مناسب نبود و در نتیجه اعتراضاتی صورت می‌گرفت که کم‌کم سبب بهبود وضعیت خدمتی آن‌ها شد. ازجمله دلایل اعزام روحانیون به سربازی، کنترل بیشتر حکومت بر روحانیون بود که زمینه آشنایی سربازان با تفکر فراهم شد.