شعار سال: «تماشاچیان جام جهانی ۲۰۲۲ میتوانند از قطر با ویزای رایگان به ایران بیایند» این عبارت تیتر خبری بود که در رسانههای داخلی و حتی رسانههای غیرهمسو مضمونی اینچنینی کار شده بود.
مخلص کلام این است که وزارت خارجه با لغو ویزا برای آن دسته از اتباع خارجی که قصد دارند همزمان با برگزاری رقابتهای جامجهانی ۲۰۲۲ در قطر از این کشور به ایران سفر کنند، موافقت کرده است.
وزارت میراث و گردشگری با بیان اینکه موافقتنامه لغو روادید به مدت دو ماه اعتبار دارد، گفته بود: «طبق آنچه وزارت امور خارجه نیز پذیرفته و با آن موافقت کرده، ویزای ایران برای اتباع خارجی که از مبدأ قطر متقاضی سفر به ایران هستند در صورت ثبت درخواست، لغو خواهد شد.» گرچه در این رابطه برخی اظهار نظرها در راستای اجرای بهینه این طرح در رسانهها مطرح شد، اما مسلم آن است که متولیان امر با این طرح موافق هستند. تا جایی که امروز عصر سخنگوی دولت از تصمیمی هیئت دولت مبنی بر رایگان شدن روادید برای گردشگران مورد بحث خبر داده بود.
واقع امر این است که به گفته بسیاری از کارشناسان حوزه گردشگری، متخصصان اقتصاد و فعلان حوزه فرهنگی فارغ از سمت و سو و جبهه و جناج سیاسی آنان، طرح یادشده و تصمیم مورد بحث یکی از بهترین تصمیماتی است که دولت سیزدهم در راستای ارزآوری و درآمدزایی اخذ کرده است که مشروط بر تدوین یک برنامه ریزی موفق منتچ به ارزآوری و کسب درآمد و همچنین ارتقاء اعتبار سیاسی، فرهنگی و اجتماعی برای کشورمان خواهد شد.
این امر در این بازه زمانی که دشمنان ما تلاش مذبوحانه خود را در امر وارونه نمایی حقایق در سطح بین المللی دوچندان کرده اند میتواند آثار ارزشمند و چندجانبهای را به همراه داشته باشد.
ادامه این نوشتار گفتوگوی دانا با جامعه شناسی است که پیرامون الزامات و ملاحظات این مبحث اظهارنظر کرده که لحاظ کرده این نقطه نظرات میتواند راهگشای برنامه ریزی بهتری برای مسئولان اجرایی باشد.
دکتر مصطفی اقلیما، رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران گفت: یکی از بهترین کارهایی که در زمینه گردشگری انجام شده این است که مسئولان دولت سیزدهم گفته اند طرفداران و تماشاچیان فوتبال میتوانند همزمان با برگزاری رقابتهای جامجهانی ۲۰۲۲ در قطر با لغو وی به ایران سفر کنند. گرچه این دسته از افراد میتوانند به شهرهای جنوبی ایران بیایند و به عنوان گردشگر از این شهرها دیدن کنند؛ این به نظر من طرح بسیار درست و بجایی است. این اتفاق زیربنایی دستاوردی است که خارجیهایی که وارد کشور ایران میشوند، خودشان ببینند که در ایران چگونه با آنها رفتار میشود و این میتواند تمام تبلیغات منفی و شایعات بدخواهان کشور که در زمینه عدم امنیت گردشگری میگویند، را نقش بر آب و باطل کند.
وی افزود: یکی دیگر از الزاماتی که در مورد این سفرها باید مورد توجه قرار بگیرد این است که مسئولان و ادارات و سازمانهایی که در این زمینه نفش دارند، بتوانند به بهترین نحو ممکن الزامات و لوازم و ادوات مورد نیاز مهمانان را فراهم کنند. مثلا ممکن است که یک مهمان که از کشوری خاص به ایران سفر میکند علاقهمند باشد که از غذا و نوشیدنی مورد علاقه و خاص کشورش در مدت زمان حضور در ایران استفاده کند؛ بنابراین نباید هتلها و مراکز پذیرایی در این زمینه دچار کاستی باشند و باید در این رابطه سنگ تمام بگذارند. باید در هر زمینهای پیش بینی رفاه، تغذیه و تفریح گردشگران فراهم شود، تا این اتفاق که اولین جرقه جذب است، بتواند زمینهای برای اشتیاق سفر گردشگر خارجی به ایران در آینده باشد؛ مشروط بر اینکه یک سری قوانین را در این حوزه تدوین کنیم و به رعایت آنها پایبند باشیم.
اقلیما در بخش دیگری از اظهاراتش افزود: حالا اگر ما بگوییم که خارجیهایی که از آنها پول میگیریم که از کشورمان دیدن کنند، باید با محدودیتهایی که ما داریم کنار بیایند. با این اوصاف یا باید قانونی شفاف را برای آنها تشریح کنیم که گردشگری در کشور ما با این شرایط قابل انجام است و یا باید برای رفاه گردشگران خارجی یک سری استثناها را قائل و در اجرا به آنها پایبند باشیم. مثلا نباید اجازه داد رفتاری که در هتلها با خودمان میشود با آنها تکرار شود و در خیابان و کوچه با آنها رفتارهای ناشایست کنیم. اگر رفتارهای ناشایست در برخورد با گردشگران خارجی صورت بگیرد دیگر نمیتوان به این صنعت که امید داریم جایگزین صنعت نفت شود، امیدی داشت؛ چرا که گردشگری صنعتی است که امروزه در بسیاری از کشورها به عنوان اولین صنعت ارزآور جای خود را باز کرده آنهم ارزآوزی بسیار بالا که میتواند وضع نابسامان اقتصادی را سامان دهد و ما متاسفانه از این بازار دور افتاده ایم.
این جامه شناس تصریح کرد: بنابراین باید به این نکته توجه کرد که اگر در این موقعیت که گردشگران می توانند از راه قطر برای دیدن بخش هایی از ایران سفر کنند و این اتفاق در واقع می تواند به عنوان زیربنای گردشگری کشور موقعیت خاصی را نصیب ما کند، با رفتارهای خلق الساعه و سلیقه ای و بدون توجه به اینکه مصالح کشور، قانون و بزرگان کشور چه می گویند و چه نظری دارند، این موقعیت به راحتی میتواند از دست برود. ما نباید فراموش کنیم که گردشگرانی که برای دیدن یک شهر یا کشور هزینه می کنند، دوست دارند در حیطه و چهارچوبی که در مورد آن توافق کرده اند، آزاد باشند و این آزاد گذاشتن به هیچ عنوان به آزادی ما و دیگران لطمه ای وارد نمیکند. حال اگر می خواهیم از موقعیت کیش استفاده ای قوی بکنیم و زیربنای بهترین درآمد زایی و ارزآوری کشور را در این بازه تاریخی رقم بزنیم، باید درست بیندیشیم و درست رفتار کنیم. باید در عمل اثبات کنیم ایران نه آن کشوری است که دشمنان ما می گویند. باید واقعیت درونی کشور را به توریست های خارجی نشان دهیم؛ چرا که بازیهای قطر و موقعیت سفر گردشگرانی که قرار است به کشور ما سفر کنند، تنها یک موقعیت معمولی در حوزه توریسم و گردشگری نیست و امکانی چند سویه است که ما باید از آن به نفع مصالح کشور استفاده کنیم و بدانیم که قرار نیست برای این امکان کار تازه و هزینه اضافه ای صرف کنیم.
وی اضافه کرد: ما خوشبختانه بخش اعظم امکاناتمان برای این اتفاق مهیاست؛ بهترین هتلها و بهترین جاذبههای گردشگری را داریم. فرهنگ غذایی بی نظیر ایران برای گردشگران خارجی که به دنبال کشف تجربیات تازهای هستند بی نظیر است. شاید ما ایرانیها در سفرهایمان هر غذایی را بتوانیم مصرف کنیم و برایمان مهم نباشد چه بخوریم و چه بنوشیم و چگونه استراحت کنیم، اما این موارد برای آنها مهم است. گردشگران خارجی در این زمینهها حساس هستند و برای این تجربیات هزینه میکنند و ما که فرهنگی چندهزار ساله داریم که مملو از جاذبههایی است برای گردشگران، چرا نباید از آنها در راستای درآمدزایی و ارزآوری آنهم در این روزها که قتصادمان دچار کاستی و چالش شده، استفاده کنیم؟ بعدها اگر لازم بود هتلها را توسعه میدهیم و بر اساس نیازهای صنعت توریسم میتوانیم کلی امکان کار و اشتغال زایی ایجاد کنیم.
رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران یادآور شد: حالا که این امکان تا حدودی فراهم شده، وقتی درست به ابعاد ناپیدای قضیه فکر و اندیشه شود، میبینیم که همین موقعیت یعنی سفر گردشگرانی که بخاطر فوتبال به کشور قطر سفر کرده اند، برای ما یک بازی دو سر سود است به شرطی که درست از این شانس استفاده کنیم. شاید این موقعیت نتواند ابتدا به ساکن برای ما در حد نفت ارزآوری داشته باشد، اما بی تردید میتواند حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد نفت برای ما درآمد کسب کند. شاید تجربه گرشگری خارجی ما به چند توریست از عراق و قرقیزستان و نهایت لبنان ختم شده باشد و بعضا هم گردشگرانی که عموما مایل به دیدار از اصفهان و شیراز هستند که بیشتر پژهشگران تاریخ و معماری هستند؛ اما واقعیت کسب در آمد و ارزآوری از گردشگر این نیست و بازاری بسیار فراخ و گسترده دارد که ما باید برای رسیدن و پویایی این بازار تلاش کنیم.
وی با تصریح بر اینکه باید برای چگونگی ورود گردشگران از قطر برنامه ریزی شود، خاطرنشان کرد: کیش یک بندر آزاد است و این بندر نیاز به ویزا ندارد. روی روادید گردشگر مُهری میزنند و مثلا ۲۰ روز اجازه اقامت به هر گردشگر میدهند. اما آنها جای دیگر و به شهرهای دیگر ایران نمیتوانند سفر کنند؛ بنابراین قبل از شروع بازیهای قطر دستگاههای دولتی و غیر دولتی و ارگانهایی که در این زمینه مسئول هستند، باید با هم هماهنگ شوند. نه اینکه مثلا رئیس جمهور یا وزیر میراث و گردشگری حرفی بزند و از طرف دیگر مسئولی که این سفر خیلی به او و دستگاه تحت مدیریتش ربطی ندارد، یکباره با ابراز نظر شخصی اش تمام رشتهها را پنبه کند و بگوید گردشگران نباید میآمدند! باید نشان داد که کشور تحت مدیریتی واحد اداره میشود، نه آنکه هرکس خود را مدیر و رئیس مصالح کشور بداند که این برداشت برای گردشگران خارجی شایسته نیست.
دکتر اقلیما در بخش دیگری از سخنانش به مواضع برخی از افراد اشاره کرد و گفت: برخی از مسئولان برای آنکه درجه خلوص خود را نشان دهند، به همه بدگمان میشون؛ مثلا فکر میکنند تمام خارجیها خرابکارند و برای خرابکاری به کشور ما وارد میشوند. خب خدا را شکر که ما قدرتمندترین دستگاه امنیتی را در میان کشورهای جهان داریم. بر فرض آنکه در بین گردشگران کسی هم برای خرابکاری وارد کشور شده باشد؛ بگذاریم دستگاههای امنیتی و اطلاعاتی کار خود را بکنند و آنها خرابکاران را دستگیر و تعقیب کنند. اما واقعیت این است که من بیاد ندارم در میان گردشگرانی که از مبادی رسمی و قانونی به کشورمان وارد شده باشند یک مورد مشکل پیش آمده باشد که بگویند در میان آنها افرادی خرابکار دستگیر شده اند. گذشته ازآن اغلب گردشگران سن و سال بالایی دارند که عموما برای دیدن آثار تاریخی به ایران سفر میکنند. آخر چگونه میتوان باور کرد که پیرمرد یا پیرزنی ۸۰ ساله برای خرابکاری و تعقیب و گریز به کشور ما آمده باشد؟
این مدرس دانشگاه در ادامه متذکر شد: برخی دیگر بیم دارند که گردشگران مردم ما را از راه به در کنند. مردمی که چند صد سال سابقه یکتاپرستی و چندصد سال سابقه مسلمانی دارند، چگونه میشود با چند روز برخورد با گردشگرانی که حتی زبان هم را نمیفهمند، از راه به در شوند. اگر اینگونه باشد اصلا آنها مسلمان نیستند! دین و اعتقاد در اندیشه انسان و در بین تک تک سلولهای فرد ریشه میدواند و با همنشینی و برخورد با افرادی ولو در سالهای متمادی، امکان تغییر نخواهد داشت. مثلا ما هموطنان زیادی را سراغ داریم که سالها در کشورهای خارجی زندگی کرده اند، پس چرا آنها دین و آئین و اعتقادات مذهبی خود را فراموش نکرده اند. در حالیکه شرایط از هر جهت برای آنها مهیاست.
وی اضافه کرد: ایران میتواند مرکزی باشد که به کشورهای دنیا نشان دهد که از مردمی مهمان دوست با فرهنگی غنی برخوردار است. ما تا بحال چرا توریست خارجی نپذیرفته ایم؟ چرا کشوری مانند فرانسه بخش اعظم درآمدهایش را از توریسم به دست میآورد؟ یا مثلا ایتالیا بیش از ۱۰ برابر نفت ما را از طریق جذب گردشگر به دست میآورد. بدون آنکه به منابع نفتی و معدنی خود دست بزنند. سوختهای فسیلی را برای آیندگان گذاشتهاند و ما به جان کوه و دشت و دریا افتاده ایم که با استخراج حداکثری نفت هزینه اداره کشور را تامین کنیم در حالیکه بهترین و درآمدزاترین روشها را یعنی راه اندازی صنعت توریسم که منفعتی چند جانبه برای ما دارد را بحال خود رها کرده ایم.
رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران با تاکید براین نکته که ما باید روش جذب توریسم و گردشگر را یاد بگیریم، اظهار داشت: کافی است یک دوره توریسم خارجی به کشور ما سفر کنند و با مردم ما که مهربان و مهمان نواز هستند، برخورد داشته باشند، به یکباره گردشگری ما شکوفا میشود. چون آنها در وقت بازگشت تجربیات خود را از سفرهایی که داشته اند را به اشتراک میگذارند و با این روش برای گردش به ایران ناخواسته تبلیغ خواهند کرد و این به نفع ماست که به مرور زمان گردشگری ما اوج بگیرد و شکوفا شود؛ بنابراین اگر این موقعیت به خوبی و بر اساس آنچه تصور شده برگزار شود، من به شما قول میدهم که در سال آینده توریست خارجی کشور ما سه چهار برابر شود. اما اگر عکس آنچه که عرض کردم اتفاق بیفتد، بیتردید نه تنها شانش گردشگری پویا و پولساز را از دست دادهایم. بلکه هریک از این گردشگران یک سفیر برای تخریب کشور میشوند؛ لذا باید توجه داشت که شاید برخی از افراد با برنامه ریزی از پیش تعیین شده درصدد ضربه زدن به کشور بر بیایند و تعمدا و برخلاف مصالح کشور خود را بجای مسئولی جا بزنند و با توریستها بدرفتاری کنند؛ بنابراین باید مسئولان برگزاری این رویداد به تمام جوانب کار فکر کنند و بدانند موفقیت حتمی در این موقعیت طراحی دقیق برای گردشگران و اجرای دقیقتر این رویداد است. به امید اینکه پویایی گردشگری کشورمان از همین اتفاق آغاز شود و به عنوان منبعی برای تامین هزینههای کشور به شمار بیاید.
شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از شبکه اطلاع رسانی دانا، تاریخ انتشار: ۲۴ فروردین ۱۴۰۱، کد خبر: ۱۸۲۱۷۷۶، www.dana.ir