شعارسال: صنعت عزاداری محرم یکی از صنایع مذهبی است که در حد و اندازه‌های خود گردش مالی بالایی دارد. ترجیح ما بر آن است که بجای استفاده از عبارت صنعت عزاداری محرم، از واژه اقتصاد محرم استفاده شود. اقتصادی که با دو رویکرد نگاه قطبی (سیاه-سفید) و عموما دارای قرائت انتقادی و نگاه واقع گرا و بخش محور، می‌توان بدان نگریست. متن حاضر با رویکردی آسیب شناسانه و شفاف کننده، متمرکز بر رویکرد قطبی شده و شفاف سازی هزینه مداحی و مداحان در حدود یکصد هزار هیات ثبت شده در کشور است.

تنها دستمزد «مداحان» در دو ماه محرم و ماه صفر گویای این واقعیت است که با تعطیلی عزاداری محرم بخاطر کرونا، ضربه شدیدی به چرخش مالی دست‌اندرکاران آن، به‌خصوص مداحان و روضه خوانان وارد شده بود ….

درآمد مداحان متناسب با تورم٬ طی این سال‌ها افزایش فراوانی پیدا کرده است..

گفته می‌شود که مداحان «سوپر برند» تا «روضه‌ای» صد میلیون تومان نیز دریافتی دارد.

آن‌ها درست مانند یک خواننده معروف٬ مدیر برنامه دارند، و تنظیم زمان و مکان روضه‌هایشان تفاوتی با تنظیم برنامه‌های کنسرت خواننده‌های معروف ندارد.

مدیربرنامه‌ها عموما قراردارد‌هایی را با صاحبان هیئت‌ها تنظیم می‌کنند که فقط یکی از مفاد آن «حق القدم» مداح است.

(… در سال ۹۶ جواد مقدم٬ یکی از مداحان سوپر برند برای ده شب روضه خوانی در هئیت غریب مدینه بابل یک میلیارد تومان دریافت کرد.

به علاوه یک ویلای هفتصد میلیون تومانی که به عنوان صله به او داده شده بود.)

در بند‌های دیگر این قرارداد‌ها مسائلی ماننده «هیئت همراه» یا «پامنبری»‌ها مورد توافق قرار می‌گیرند.

مداحان برند بین ده تا چهل پامنبری اختصاصی دارند که باید در تمامی روضه خوانی‌هایشان حضور داشته باشند٬ حتی اگر جلسه روضه‌خوانی در شهری دیگر برگزار شود.

این پامنبری‌ها نیز از صاحب هیئت در قبال «گرم کردن روضه» حق‌القدم دریافت می‌کنند.

حق‌القدم پامنبری‌ها معمولا کسری از حق القدم مداح است و گاه تا ده درصد آن نیز می‌رسد…

نحوه پذیرایی و شام هیئت نیز از جمله مواردی است که باید مورد توافق قرار گیرد٬ یک مداح سوپر برند در هر هیئتی روضه نمی‌خواند و نمی‌شود با هر غذایی از پامنبری‌ها و هواداران خاص او پذیرایی کرد.

بند دیگر قرارداد مربوط به سیستم صوتی است٬ مداحان سوپر برند معمولا تقاضای سیستم‌های صوتی حرفه‌ای دارند که قیمت آن‌ها سر به فلک می‌کشد و کرایه آن تا شبی پنجاه میلیون می‌شود.

همچنین نحوه اطلاع رسانی در مورد جلسه روضه خوانی نیز از مفاد قرار دادهاست.

صاحبان هیئت‌ها در توافق با مدیران برنامه مداحان موظف می‌شوند تا تعدادی بنر با اندازه مشخص شده در قرارداد را در نقاط مختلف شهر نصب کنند تا مخاطبان هر مداح راحت‌تر بتوانند از زمان و مکان برپایی جلسه روضه آگاهی پیدا کنند.

گروه فیلم برداری٬ دکور هیئت و ... از جمله مفاد قرار داد است که در برخی موارد قیمتی برابر با صد‌ها میلیون تومان پیدا می‌کند.

در صورت دعوت مداح برای روضه خوانی در شهر یا شهرستانی دیگر هزینه‌های سفر٬ اقامت و پذیرایی ویژه از او و هیئت همراهش نیز به تمامی این مخارج اضافه می‌شود.

گردش مالی عزاداری محرم محدود به درآمد مداحان نیست…

این بازار ظرفیت‌های بیشتری دارد تا جایی که محمدحسین بلک٬ مدیرکل تبلیغات اسلامی٬ در این رابطه گفت: «گردش مالی هیات‌های مذهبی در دهه محرم افزون بر ۱۰۰۰ میلیارد تومان است.»

بنا بر اعلام سازمان تبلیغات اسلامی در کل ایران حدود ۱۰۰ هزار هیئت ثبت شده وجود دارد و تنها در شهر تهران ۱۹ هزار و ۲۹۴ هیات با ۶ هزار و ۷۱۵ مداح در دهه محرم فعال هستند.

این در حالی است که تعداد هیئت‌های خانگی و ثبت نشده بار‌ها بیشتر از این است.

هر هیئت دست کم ۱۰ شب در محرم برنامه دارد و برای هر شب برنامه پذیرایی چای، شربت و یک وعده غذا حداقل پذیرایی هیئت است.

وب سایت اقتصاد آنلاین سال گذشته با برآوردی حدودی نوشت که برای تهیه غذای هر صد نفر بین یک میلیون و دویست هزار تا دومیلیون تومان هزینه می‌شود.

وب سایت تابناک نیز در همین رابطه خبر داد که ایرانی‌ها سال گذشته معادل ۱۲ هزار میلیارد تومان برای طبخ غذای نذری هزینه کرده‌اند.

هیئت عزاداری علاوه بر هزینه‌های پخت غذای نذری و مداحی، هزینه‌های دیگری نیز دارد..

مانند اجاق گاز، سیستم صوتی، ظروف یکبار مصرف٫ موتور برق و … همگی جزئی از هزینه‌های هیئت‌های عزاداری را تشکیل می‌دهند.

با این حال مشتقات این بازار فراوان‌تر از اینهاست.

از کار و کاسبی پر رونق تهیه و فروش پوشاک ویژه محرم گرفته تا بازار داغ فروش پر شترمرغ و علم و کتل ساخته و پرداخته بازار اصفهانی‌ها.

بازار محرم، اما فقط تولیدکنندگان داخلی را به خود مشغول نکرده است، «کمونیست‌های چینی چند سالی است سهم بالایی از این بازار را از آن خود کرده‌اند»

هرچند گفته می‌شود چین در تولید لباس‌های مخصوص محرم که دو سه سالی است مد شده، دست دارد، اما حضور این کشور را در کنار تایوان بیشتر در بخش لوازم صوتی و تصویری و به طور مشخص آمپلی‌فایر و میکروفن از مدت‌ها پیش مطرح شده بود.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت اقتصاددان، تاریخ انتشار: 7مرداد1402، کدخبر: 134104، www.eqtesaddan.ir