شعارسال: اجرای طرح مولد سازی با هدف فروش اموال مازاد دولتی در سال ۱۳۹۹ با تشکیل هیئتی به دستور مقام معظم رهبری آغاز شد که البته با جاروجنجالهایی به دلیل مصونیت قضایی هیئت هفت نفره آن همراه بود، اما در نهایت این طرح در مقام اجرا موفقیت چندانی به همراه نداشت، این در حالی است که به گفته کارشناسان دولت ایران در مقام مقایسه با بسیاری از کشورها، رتبه بسیار بالایی از نظر اموال و داراییهای دولتی قرار دارد که در صورت رصد و شناسایی کامل و فروش آنها میتوان درآمد حاصل از این محل را به منظور تکمیل پروژههای نیمه تمام یا اجرای پروژههای جدید به کار گرفته شود. اما بنا بر آمار منتشرشده، تنها حدود ۵/۳ درصد از مجموع ۱۰۹ هزار میلیارد تومان رقم پیش بینی شده از مولدسازی در سال گذشته به قرار حدود ۴ هزار میلیارد تومان، محقق شد، از این رو دولت نیز در رویکردی واپسگرایانه رقم پیش بینی شده از محل مولدسازی و واگذاری سهام شرکتهای دولتی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ را به حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان در لایحه بودجه سال جاری کاهش داد که البته این رقم نیز حتی مورد اختلاف کارشناسان و صاحبنظران است.
مزایای عدم اجرای مولدسازی!
مرتضی افقه کارشناس اقتصادی در این باره، گفت: به نظر من در حال حاضر اجرای مولدسازی در حالی که محل هزینه کرد بسیاری از درآمدهای دولت مشخص نیست، انجام نشود بهتر است، چرا که وقوع تخلفهای مالی آشکار و پنهان و به ظاهر قانونی در حال حاضر به قدری وسعت و گسترش یافته که به نظر میرسد مطلوبیت در این است که اموال و داراییهایی دولت به همان صورت غیرمولد و غیرقابل تبدیل به صورت نقدینگی باقی بماند تا به تدریج لایههای فسادی که به گفته بسیاری از تحلیلگران به شکل سیستماتیک در اقتصاد کـشور رخنه کرده است از بین برود. اما در این باره که چرا با وجود تاکید براجرای مولدسازی، این طرح موفق عمل نکرده است باید گفت، با وجود تلاش برای فروش اموال مازاد دولت در حوزههای مختلف، کسی طالب حضور در این به نوعی مزایده دولتی نیست، چرا که کسی آنقدر سرمایه ندارد که بتواند خریدار اموال دولتی در سطح کلان باشد تا دولت نیز به میزان درآمد پیش بینی شده خود دست یابد، از سوی دیگر حتی چنانچه افراد حقیقی یا حقوقی این میزان سرمایه را نیز در اختیار داشته باشند، در وانفسای این وضعیت اقتصاد ناپایدار کنونی ترجیح میدهد به معاملاتی زودبازده و غیرمولد مانند خرید و فروش طلا، ارز، سکه و... وارد شود تا علاوه بر کسب سودهای کلان، خود را از خطر شناخته شدن خریداران اموال دولتی و احتمال اخذ مالیات و ... خارج کنند.
درآمدهای کلان دلالی، بازدارنده از حضور در مولدسازی
او ادامه داد: دلالی در حال حاضر بهترین گزینه برای افرادی است که سرمایهای در اختیار دارند تا با سوءاستفاده از شرایط بازار پرنوسان حضور پیداکنند و سودهای کلانی را کسب کنند که به هیچ وجه قادر به کسب آن در پروژه مولدسازی دولت به دست نخواهند آورد، از این رو دولت در اجرای این پروژه ناکام بوده است و از سوی دیگر دولت نیز اصراری بر فروش آنچه که در مایملک خود است ندارد و ترجیح میدهد به جای کسب درآمد از این محل از کانالهایی دیگری به کسب درآمد و جبران کسری بودجه بیندیشد که بهترین گزینه آن افزایش پایههای مالیاتی و کسب درآمدهای بیشتر از این طریق است. در حقیقت دولت چنانچه قصد انجام کاری را داشته باشد که برایش درآمد داشته باشد با بهترین و سریعترین روش آن را انجام میدهد، اما اگر تشخیص دهد در مسیر اجرای طرحی احتمال کسب منافع کمتری دارد آن را تعلیق و بلاتکلیف میگذارد.
واکاوی موفقیت مالیات ستانی در مقایسه با مولدسازی
افقه اضافه کرد: با وجود نامانوس بودن مردم نسبت به پروسه مالیات ستانی در سالهایی که دولت با اتکا به درآمدهای نفتی به درآمدهای مالیات ستانی بی توجه بود، روند اجرایی بسیار مطلوبتری نسبت به مولدسازی دارد، چرا که گویا اخذ درآمد از این طریق بسیار راحتتر از فروش اموال مازاد دولتی است، از این رو دولت با وجود هزینه بر بودن فر اهم آوردن سخت افزار و نرم افزارهای لازم برای اجرای مالیات ستانی، به سرعت در حال اجرای پایههای جدید مالیات ستانی است. این کارشناس معتقد است: دولتهای اصولگرا مانند احمدی نژاد و رئیسی، بیشتر تمرکزگرا هستند تا تمرکززدا و در این راستا تمایلی برای فروش اموال و داراییهای خود را ندارد تا در زمان مناسب از آن بهره جوید. او با بیان اینکه کابینه دولت یازدهم از قابلیت و قدرت کارشناسی خوبی در حوزههای مختلف برخوردار نیست گفت: انتخاب اکثریت مدیران در این دولت بر اساس شایستگیهای اقتصادی صورت نگرفته است، بلکه با توجه به قابلیتهای سیاسی – ایدئولوژیکی برگزیده شده اند، بنابراین نمیتوان توقع معجزه و انتخاب گزینههای برتر روی میز ریاست جمهوری بود، بنابراین نمیتوان انتظار تحقق وعدهها و قولهای داده شده را داشت.
مولدسازی شق القمر نمیکند
بر اساس این گزارش؛ جعفر قادری، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس نیز در این باره گفت: درآمد ناشی از مولدسازی در بودجه درشت نیست و این موضوع به دلیل این است که غیر از سه وزارتخانه، آموزشوپرورش، آموزش عالی و بهداشت و درمان سایر درآمدهای حاصل از مولدسازی به حساب دولت میآید و صرف دستگاه خودشان نمیشود؛ بنابراین گاردی توسط دستگاهها وجود دارد و آنها همکاری نمیکنند. او یادآور شد: برای همکاری دستگاهها میتوانیم به نوعی خود دستگاهها را در درآمد حاصل از مولدسازی دخیل کنیم تا مشارکت کنند در غیر اینصورت همراهی نخواهند کرد. این عضو کمیسیون برنامهوبودجه مجلس اظهار کرد: درآمد مولدسازی در بودجه ۱۴۰۳ به نسبت سال گذشته بسیار پایین در نظر گرفته شده و به نظر میرسد این رقم محقق شود. مولدسازی کار ارزشمندی است و باید سالها قبل انجام میشد. اما اینکه انتظار داشته باشیم با مولدسازی شقالقمر کنند و بخش عمدهای از درآمدها را پوشش دهند، این اتفاق نخواهد افتاد.
شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت پیشخوان، تاریخ انتشار: 17اردیبهشت1403، کدخبر: 319080، www.pishkhan.com