پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

سرویس ویژه نمایندگی لنز و عدسی های عینک ایتالیا در ایران با نام تجاری LTL فعال شد اینجا را ببینید  /  سرویس ویژه بانک پاسارگارد فعال شد / سرویس ویژه شورای انجمنهای علمی ایران را از اینجا ببینید       
کد خبر: ۶۵۳۹۸
تاریخ انتشار : ۱۷ خرداد ۱۳۹۶ - ۰۹:۴۶
هرچند ايران و قطر در برخي از سياست هاي منطقه اي اختلافاتي دارند ولي سياست اصلي در روابط دو كشور تنش زدايي و گرم تر كردن روابط بوده است. در سوريه قطر از گروه هاي مخالف بشار اسد حمايت مي كند ولي در عين حال در فلسطين از حماس و در لبنان از حزب الله پشتيباني مي كند.
شعارسال: در دو هفته اخير روابط شيخ نشين هاي خليج فارس وارد فاز تنش آلودي شده كه در طول يك دهه اخير بي سابقه بوده و رنگ و بوي اختلافات عرضي ميان دوحه و رياض را هم ندارد؛ تنشي كه ايران مي تواند به عنوان ناجي قطري ها ظاهر شود و نقش خود را در خليج فارس پررنگ تر سازد.

روابط ايران و قطر به كمتر از نيم قرن بر مي گردد. این کشور تا سال ۱۹۷۱ تحت‌الحمایه انگلستان بود. پس از استقلال به سبب درآمدهای سرشار نفتی و گازی، تبدیل به یکی از ثروتمندترین کشورهای منطقه شد. تمام موقعیت‌های حساس حکومتی در قطر توسط خاندان آل ثانی یا افراد نزدیک آنان اداره مي شود. این کشور از سال ۱۹۹۲ روابط نظامی گسترده با ایالات متحده دارد و يكي از پايگاه هاي نظامي واشنگتن در منطقه غرب آسيا در اين كشور قرار دارد.

سفارت هاي تهران و دوحه از فعالترين سفارتخانه هاي در كشورهاي همسايه هستند. عضويت همزمان اين دو كشور در اوپك، جنبش عدم تعهد،‌ سازمان همكاري هاي اسلامي و اوجك (سازمان همكاري هاي گازي) روابط گرمي را موجب شده است. اما قطر نيز همچون ساير شيخ نشين هاي خليج فارس نسبت به جمهوري اسلامي و انقلاب اسلامي ايران در سال 1357، با احساس خطر مواجه شده و با چنين زاويه اي بود كه در جنگ تحميلي عراق عليه ايران، به رژيم بعثي صدام كمك هاي مالي و نفتي مي كرد.

با اين وجود قطر در دو دهه گذشته به دنبال نقش فعالانه تري در منطقه بوده و قصد داشته تا از زير سايه سياست هاي قومگرايانه و نژادي سعودي ها خارج شده و مستقلانه به ايفاي نقش بپردازد. بر همين اساس، به مانند كويت و حتي عمان در برهه هاي خواهان كاهش تنش ميان كشورهاي عرب خليج فارس با ايران بوده كه با مانع سعودي ها مواجه شده است. پس از پایان جنگ خلیج فارس، حمد بن خلیفه آل ثانی از مشارکت ایران در تأمین امنیت خلیج فارس استقبال کرد. هر چند که به دلیل مخالفت دیگر کشورهای عربی خلیج فارس این امر هیچ‌گاه محقق نشد.

پس از حمله به سفارت خانه و كنسولگري عربستان در تهران و مشهد در 12 دي 1394، قطري ها از سفير كشورشان را ايران فراخواندند و همچنین وزیر امور خارجهٔ قطر طی نامه‌ای به سفارت ایران در دوحه اعتراض کشورش را اعلام کرد. اما اين كشور روابطش را به طور كامل با ايران قطع نكرد كه اين امر موجب رنجش آل سعود شد.

هرچند ايران و قطر در برخي از سياست هاي منطقه اي اختلافاتي دارند ولي سياست اصلي در روابط دو كشور تنش زدايي و گرم تر كردن روابط بوده است. در سوريه قطر از گروه هاي مخالف بشار اسد حمايت مي كند ولي در عين حال در فلسطين از حماس و در لبنان از حزب الله پشتيباني مي كند.

با اين حال در تحولات جديد منطقه اي،‌روابط قطر با همسایگانش از ماه پیشِ‌رو به وخامت رفت. این وخامت روابط پس از آن آغاز شد که خبرگزاری رسمی قطر اظهارات "شیخ تمیم بن حمد" امیر قطر را درباره موضع این کشور در قبال ایران منتشر کرد، اگرچه این خبرگزاری بعداً اعلام کرد که مورد حمله هکرها قرار گرفته است.امير قطر در اظهاراتي به حمايت از ايران و مقاومت پرداخته بود و خواهان بهبود روابط كشورهاي عرب با ايران شده بود.

اين مواضع به كام سعودي ها كه تمام تلاش خود را در سالهاي اخير براي انزواي تهران به كار بسته اند تلخ آمد و تحريم و قطع روابط با قطر را دنبال كردند. کشورهای بحرین، عربستان، مصر و امارات و چند کشور عربی دیگر روز دوشنبه در اقدامی هماهنگ قطع روابط دیپلماتیک خود با قطر را اعلام کردند و در پی آن پروازهای شرکت‌های هواپیمایی مصر، امارات و عربستان با قطر به‌حالت تعلیق درآمد.

اين تحولات باعث شد تا بيش از هزار سورتي پرواز قطر به كشورهاي ديگر از طريق آسمان ايران انجام شود و درآمد خوبي نصيب كشورمان شود. از سوي ديگر با بسته شدن مرزهاي كشورهاي خليج فارس بر روي قطر، تنها مرز باز اين كشور مرز آبي با ايران است. تهران آمادگي خود را براي تامين نيازهاي غذايي و كشاورزي قطر اعلام كرده و به سه بندر خود در جنوب كشور دستور داده تا در حالت آماده باش قرار داشته باشند.

اما علاوه بر مزيت هاي اقتصادي و بهبود روابط تجاري تهران و دوحه، ايران مي تواند با ديپلماسي فعالانه اي جبهه اي تازه عليه سعودي ها در منطقه باز كند. حسن روحاني كه در 4 سال اخير با بحران در روابط كشور با شيخ نشين هاي خليج فارس و حتي كشورهاي عرب منطقه غرب آسيا و شمال آفريقا روبه رو بود،‌ مي بايست از ظرفيت هاي سياست خارجي كشور در فرصت پيش آمده به نحو احسن استفاده كند و با كنار گذاشتن مماشات و خويشتن داري در مقابل عربستان سعودي، روابط خود را با قطر و حتي كشور كويت و عمان بيش از پيش گرم كند.

سفر وزير خارجه ايران به دوحه يا محمدبن عبدالرحمن آل ثانی،‌ رئيس دستگاه ديپلماسي قطر،‌ مي تواند مواضع آشكارتري را جلوه گر شود و قطر را نسبت به حمايت هاي ايران اميدوار سازد. حتي حسن روحاني مي تواند از شیخ تمیم بن حمد،‌ امير قطر دعوت كرده و با گشودن درهاي جديد ديپلماسي در روابط دو كشور،‌ ظرفيت هاي موجود در حوزه خليج فارس را آزاد سازد.

متاسفانه بر سياق سياست هاي غلطي كه ريشه در دولت سازندگي دارد، دولت تدبير و اميد به اميد تغيير مواضع سعودي ها و بهبود روابط ديپلماتيك از سوي عربستان نشسته،‌ در حاليكه سعودي ها با جلوس محمدبن سلمان در اسفند 93، سياست تهاجمي را در قبال ايران در پيش گرفته و كليه منافع تهران در منطقه را با تهديد روبه رو ساخته است.

سفر ترامپ به عربستان و ايجاد ناتوي عربي عليه ايران اوج سياست هاي خصمانه آل سعود عليه ايران است و اين نشانه اي است از عزم اين كشور براي بحران آفريني عليه تهران. در چنين شرايطي فرصت تنش ميان قطر و كشورهاي متخاصم ايران، مي تواند به عنوان راه گريزي براي دور زدن عربستان و شكست ائتلاف عربي عليه تهران مورد بهره برداري قرار گيرد.

هرگونه تعارف و مصلحت انديشي هاي نابجا مي تواند اين فرصت را به تهديدي ديگر در سياست خارجي دولت تبديل كند. حسن روحاني و تيم سياست خارجي اش،‌ با به كارگيري ديپلماسي اقتصادي،‌ نفتي و گازي مي توانند روابط ديپلماسي سياسي را قدرتمندتر سازند و پس از چند دهه در منطقه خليج فارس قدرت ديپلماتيك ايران را به اثبات برسانند.

جبران شكست هاي سياست خارجي دولت يازدهم در منطقه غرب آسيا نيازمند فرصت هايي اينچنني بود كه در حال حاضر مهيا شده و دستگاه ديپلماسي دولت مي بايست توانايي خود را براي استفاده از اين فرصت نشان دهد.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت جهان نیوز، تاریخ انتشار: 16 خرداد 1396، کدخبر: 524745، www.jahannews.com

اخبار مرتبط
خواندنیها-دانستنیها
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار
پربازدیدترین
پربحث ترین
پرطرفدارترین