شعار سال: به‌دنبال کناره‌گیری عمار حکیم، رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق از این تشکیلات قدرتمند سیاسی شیعه ساختار احزاب در این کشور دستخوش تحولات شد و تابوی تک‌حزبی بودن در عراق شکست. کناره‌گیری حکیم باعث شد تا احزاب نوپا، با گرایش شیعی و با حضور فعال‌تر جوانان در عراق شکل بگیرد و چشم‌انداز سیاسی این کشور را به سوی تثبیت جایگاه احزاب شیعی سوق دهد.

در این زمینه و همچنین دیگر تحولات مهم عراق ازجمله سفر اخیر مقتدا صدر، رهبر جریان صدر به عراق با محمد باقر حکیم به گفت‌وگو نشستیم.

- ما به‌تازگی شاهد کناره‌گیری عمار حکیم از مجلس اعلای اسلامی و تشکیل چند حزب جدید شیعی در عراق بوده‌ایم. دلیل این اقدام حکیم چه بود و اینکه آیا این اقدام به گسترش طایفه‌گری در عراق منجر نمی‌شود؟

مهمترین و برجسته ترین ابعاد خروج عمار حکیم از مجلس اعلاء دو مورد است؛ مورد نخست، تقابل نسل جدید و نسل گذشته است. عمار حکیم معتقد است که باید جوان‌گرایی کند و در سال‌های اخیر موسساتی با محور جوانان را در عراق تاسیس کرده و پست‌هایی را به این جوانان داده است. افزایش حضور جوانان و ارتقای جایگاه آنان در مجلس اعلاء باعث نگرانی رهبران قدیمی شده است به صورتی که این موضوع باعث اختلافات میان سید عمار حکیم و شورای رهبری مجلس اعلا شده است. نتیجه اختلافات این بود که دو نفر از اعضاء از مجلس اعلا خارج شدند و قرار بود تعداد دیگری از مجلس اعلاء خارج شوند، اما سید عمار از حزب و جریان خودش رونمایی کرد تا بتواند با تفکری مستقل‌تر و تصمیم‌گیری قوی‌تر به جوان‌گرایی خودش ادامه دهد و بتواند در حوزه و عرصه‌های سیاسی قوی‌تر باشد.

مورد دوم، موضوعی که وجود دارد این است که احزاب سیاسی امروز احساس می‌کنند مفاهیم ملی‌گرایی و فرامذهبی باید نفوذ بیشتری در آینده کشور عراق داشته باشند. به همین دلیل شما شاهد هستید چه احزاب سنی به رهبری شخصیت‌هایی همچون سلیم جبوری و احمد مساری که بعد از اقدام عمار حکیم احزاب جدید را تاسیس کردند اعتقاد دارند تفکر ما بر مفهوم ملی‌گرایی و سیاست‌های فرا قومی و سیاست‌های فرامذهبی است، چرا که ما باید از طایفه‌گری عبور کنیم و بتوانیم همه اقشار مردم را در خود جای دهیم تا بتوان در انتخابات آینده تاثیرگذار و فعال باشیم و نفوذ خودمان را در میان مردم بیشتر کنیم.

به نظر من موضوع تقابل دو نسل در مجلس اعلا، انتخابات آینده و نفوذ در میان مردم و همچنین مشارکت مردم که تاثیر زیادی در انتخابات آینده می‌گذارد مهم‌ترین دلایلی بود که باعث خروج سید عمار حکیم از مجلس اعلای اسلامی شد.

-ما در هفته جاری شاهد سفر مقتدا صدر، رهبر جریان صدر عراق به عربستان بودیم و در این راستا گمانه‌زنی‌هایی در رابطه با تشکیل ائتلافی ضد ایرانی در برخی رسانه‌های عربی منتشر شد. این سفر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

به نظر من پس از اینکه گروه‌های تروریستی در عراق شکست خوردند و یک بسیج مردمی شکل گرفت و همچنین پیروزی‌هایی به دست آمد سیاست کشورهای عربی منطقه ازجمله عربستان در عراق تغییر کرد. امروز کشورهایی مانند عربستان و کشورهای عربی و حتی کشورهای بزرگی مانند آمریکا به‌دنبال این هستند که دو نوع شیعه را در عراق به‌وجود آورند و به مردم معرفی کنند، یک شیعه عراقی و دو شیعه غیر عراقی.

اما سفرهایی که مقتدا صدر داشت، طبعا می‌بینید که در هفته‌های گذشته برخی از مسئولان عربستانی به عراق آمدند بعد از آن حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق به عربستان رفت و در هفته‌های گذشته وزیر کشور عراق به عربستان رفت و در راستای این ارتباطات شاهد بودیم که آقای مقتدا صدر به عراق رفت. مقتدا صدر اعتقاد دارد که عراق باید ارتباط خود را با کشورهای همسایه گسترش دهد، چرا که افزایش ارتباط با کشورهای عربی عامل افزایش امنیت در عراق است.

علاوه بر این، گرچه گمانه‌زنی‌هایی از سوی برخی از کارشناسان در زمینه تشکیل ائتلافی ضد ایرانی میان عراق و عربستان مطرح شده است، ولی تاکنون چنین موضوع و تفکری در کشور عراق شکل نگرفته است. طبعا به نظر نمی‌رسد بیت شیعه عراق ائتلاف ضد ایرانی درست کنند و این موضوع از نظر من بعید است.

-در زمینه برگزاری همه‌پرسی در اقلیم کردستان عراق؛ ما شاهد اصرار مقام‌های اقلیم کردستان برای استقلال از سویی و واکنش‌های منفی دولت مرکزی عراق، ایران و دیگر کشورها هستیم. این اقدام کُردها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

این موضوع را می‌توان در دو بعد مورد توجه قرار دارد. بعد نخست، اینکه غالب مردم کردستان به‌دنبال استقلال هستند و نمی‌شود آن را منکر شد. من از مسئولان کُرد شنیده‌ام که می‌گفتند ما صدها سال جنگیدیم برای اینکه به این استقلال برسیم اما حقیقتا برای رسیدن به استقلال موضوعات قانونی اولویت خاصی دارد. قانون اساسی عراق که در سال 2005 تدوین شد بر یکپارچگی و وحدت عراق تمرکز و تاکید دارد و کردها این را امضا کردند و مشارکت در حکومت سیاسی را پذیرفتند. اینکه امروز آن‌ها به‌دنبال استقلال هستند عملا نوعی اخلال در ظرفیت تمامیت و یکپارچگی ارضی کشور عراق است که می‌تواند غیر قانونی باشد. یعنی طبق قانون اساسی، استقلال یک منطقه غیر قانونی است و از لحاظ قانونی مفهومی ندارد.

اما بعد دوم، این است که مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق اعلام کرده است همه‌پرسی باید در مناطق مورد مناقشه انجام شود. در حال حاضر مناطق مورد مناقشه طبق قانون اساسی زیر نظر حکومت مرکزی عراق است. پس از منظر قانون اساسی آن‌ها نمی‌توانند یک همه‌پرسی را در این مناطق برگزار کنند و این مناطق را به اقلیم کردستان ملحق کنند.

از سوی دیگر موضعی که جمهوری اسلامی ایران و کشور ترکیه و کشورهای اروپایی و آمریکا اعلام کردند، این است که مخالف استقلال اقلیم کردستان در کشور عراق هستند. دلیل آن‌ها همه این است که کشور عراق باید یکپارچه و متحد بماند تا امنیت این منطقه در سال‌های اخیر حفظ شود. عقیده کشور ترکیه و حتی کشورهای دیگر بر این است که در صورت استقلال اقلیم، امکان ناامنی در منطقه وجود دارد.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری دانشگاه آزاد اسلامی ، تاریخ انتشار 11 مرداد 96، کدمطلب:251334، www.ana.ir