میزان تولید پسته کشور در سال گذشته معادل 304 هزار تن بود که 128 هزار تن آن صادر شد و یک میلیارد و 271 میلیون دلار ارز از این طریق نصیب کشورشد.

«شکرالله حاجیوند» مدیرکل دفتر میوه‌های سردسیری و خشک وزارت جهاد کشاورزی در گفت‌و‌گو با «ایران» هرچند پیش‌بینی تولید سال 96 را اعلام نکرد، اما یادآور شد که امسال بدون شک افزایش تولید خواهیم داشت، لذا انتظار داریم صادرات امسال از مرز 160 هزار تن هم فراتر برود. وی با اشاره به اینکه پسته ایران به 70 کشور صادر می‌شود، مهم‌ترین مقصدهای صادراتی پسته ایران را آلمان، ترکیه، هنگ کنگ، ویتنام، امارات، هند، قزاقستان، عراق، پاکستان و لبنان خواند و افزود: با توجه به کشورهای هدف، تحریم تأثیری در روند صادرات پسته ایران نداشته است. کم آبی در حال حاضر بزرگ‌ترین چالش پیش روی توسعه کشاورزی در همه استان‌ها است، اما به نظر می‌رسد محصول پسته با مشکل کمتری در این زمینه روبه‌رو باشد.

مدیرکل دفتر میوه‌های سردسیری و خشک وزارت جهاد کشاورزی در پاسخ به نقد برخی کارشناسان مبنی بر لزوم کاستن از سطح زیر کشت پسته به‌دلیل محدودیت آب، گفت: با توجه به اینکه پسته از گیاهان متحمل به شرایط خشکی و شوری است، لذا در مناطق فعلی کشت پسته که با محدودیت آب مواجه هستند، محصول جایگزین مثمر وجود ندارد، اما توسعه سامانه‌های نوین آبیاری بویژه آبیاری زیر سطحی از اولویت‌های ما در این بخش است. به گفته حاجیوند برنامه وزارت جهاد کشاورزی برای این مناطق شامل اصلاح و نوسازی باغ‌های درجه 2 است و توسعه باغ‌ها در دستورکار نیست.

وی در خصوص مشکلات پوکی پسته، خاطرنشان کرد: استاندارد پوکی پسته حدود 7 تا 8 درصد است که میزان پوکی در باغ‌های پسته در سال‌های مختلف متفاوت است. مدیرکل دفتر میوه‌های سردسیری و خشک وزارت جهاد کشاورزی مهم‌ترین دلیل پوکی پسته در بعضی از مناطق کرمان را افزایش میزان تولید امسال و بروز تنش‌های محیطی مانند سرمازدگی و گرمازدگی بهاره و گرمای شدید تابستان همزمان با پرشدن مغز پسته خواند و تأکید کرد: کمبود رطوبت نیز موجب تشدید پوکی می‌شود. البته مدیریت مناسب باغ‌ها (تغذیه و آبیاری) در چنین شرایطی می‌تواند در کنترل و کاهش پوکی مؤثر باشد. حاجیوند در پاسخ به این پرسش که خشکسالی چند سال گذشته چه تأثیری بر روند تولید پسته کشور داشته؟ گفت: وقوع تنش‌های محیطی بویژه بروز خشکسالی از مهم‌ترین عوامل کاهش عملکرد کمی و کیفی در باغ‌های پسته است.

* پوکی بخشی از پسته تولیدی کرمان

«حسین رضایی» مدیر جهاد کشاورزی رفسنجان نیز در گفت‌و‌گو با «ایران» با تأکید بر اینکه استان کرمان بزرگ‌ترین تولید‌کننده پسته در کشور است، اما امسال بخشی از محصول این استان در رفسنجان به طور بی‌سابقه پوک شده، تصریح کرد: حدود ۳۳ درصد محصول پسته این شهرستان امسال پوک شده است.

در همین حال، «احمد مسعودی» مدیر کل جهاد کشاورزی استان کرمان هم در گفت‌و‌گو با «ایران» تصریح کرد: این استان به‌عنوان بزرگ‌ترین تولید‌کننده پسته در کشور معمولاً سالانه 150 هزار تن تولید دارد که امسال با وجود اینکه انتظار تولید 160 هزار تن پسته را داشتیم، اما به‌دنبال پوکی بخشی از پسته استان در رفسنجان پیش‌بینی می‌کنیم، تولید ما به 145 هزار تن کاهش یابد. به گفته وی 35 در صد تولید پسته کرمان در رفسنجان صورت می‌گیرد.

* نیاز به کمک دولت در نوسازی باغ‌ها

چند سالی است که با سرو صدای کاذبی که «آفلاتوکسین» برای پسته ایران به راه انداخته حتی خود باغداران با حساست ویژه‌ای بحث تحویل پسته تازه، نگهداری در انبار و فرآوری را دنبال می‌کنند. پسته آفت‌های متعددی دارد که مهم‌ترین آنها آلوده شدن به کپک «آسپرژیلوس» است که سم خطرناکی به‌ نام «آفلاتوکسین» تولید می‌کند و این سم سرطانزاست.

در این خصوص به سراغ یکی از باغداران در منطقه رفسنجان رفتیم. «یدالله احمدی» که بیش از 4 هکتار باغ موروثی در این منطقه دارد، گفت: طبیعی است که هر چقدر کیفیت فرآوری محصول بالاتر باشد پول بیشتری دست ما را می‌گیرد و به همین دلیل است که امسال در قالب طرح تجمیع فروش پسته که از سوی خود باغداران به اجرا درآمده حدود 300 کشاورز دور هم جمع شده‌ایم و با خرید یک خط فرآوری پسته که حدود 50 میلیون تومان برایمان هزینه داشت محصولمان را خودمان فرآوری می‌کنیم که از کیفیت خوبی برخوردار است. از سوی دیگر، خودمان زمینه فروش و صادرات آن را نیز فراهم می‌کنیم. وی اما گلایه‌ای هم درخصوص نوسازی باغ‌ها داشت که در این باره گفت: ایجاد باغ پسته دراستان ما بدون شک اقدام هوشمندانه‌ای از سوی اجداد ما بوده چرا که پسته با اقلیم ما سازگار است، اما در شرایطی که خشکسالی‌های پیاپی چند ساله ما را ملزم به‌کار‌گیری سامانه‌های نوین آبیاری می‌کند انتظار بیشتری از مسئولان داریم.

احمدی خاطرنشان کرد: درست است که دولت بخش اعظم هزینه‌های اجرای سامانه‌های آبیاری نوین را می‌دهد، اما برای این کار باید باغ‌هایمان را از سنتی به صنعتی تبدیل کنیم که تا بخواهیم این کار را انجام دهیم و دوباره درختان تک تک پا بگیرند طول می‌کشد و برای گذران زندگی به سختی می‌افتیم، لذا از مسئولان انتظار داریم برای این مشکل نیز فکری بکنند.

* تأثیر خشکسالی بر محصول پسته

در همین حال، علیرضا رزم حسینی استاندار کرمان نیز در گفت‌وگو با «ایران» با اشاره به اینکه خشکسالی که بر کل کشور تأثیرگذاشته روی محصول پسته این استان نیز تأثیر داشته و باعث کاهش کیفیت آن شده است، گفت: امسال طرح جامعی با عنوان «همیاران آب» را در استان شروع کرده‌ایم که مربوط به کنترل الگوی کشت و کنترل مصرف آب است. براساس این طرح ضمن کنترل چاه‌های غیر مجاز، روی چاه‌های آب دستگاه کنترل هوشمند نصب می‌شود. سال گذشته توانستیم روی 6 هزار چاه‌آب کنتور هوشمند نصب کنیم که امسال نیز این طرح در حال اجراست.

استاندار کرمان افزود: با توجه به اینکه بورس پسته از سال گذشته راه‌اندازی شده، امسال صندوق سرمایه‌گذاری خرید و فروش پسته را با عنوان «صندوق اعتباری مالی» راه‌اندازی کرده‌ایم تا تجاری که تمایل به خرید و فروش با تسهیلات بانک کشاورزی را دارند، بتوانند از آن بهره‌مند شوند.

** برش

جایگاه پسته ایران در جهان

پسته یکی از محصولات باغی است که کشور را در رتبه نخست تولید آن در جهان قرار داده و با وجود فراز و نشیب‌هایی که تولید و صادرات این محصول داشته، اما همواره برای ما ظرفیت اقتصادی بوده و توانسته ارزآوری بالایی برای کشورداشته باشد. هرچند با توجه به روند صادرات این محصول طی سال‌های اخیر، عمده صادرات پسته کشورمان در ماه‌های مهر، آبان و آذر صورت می‌گیرد، اما مسئولان پیش‌بینی می‌کنند، امسال 160هزار تن پسته به خارج از کشور صادر شود. ارزش صادراتی هر کیلو پسته ایران در سال 95 به‌طور میانگین 9.2 دلار بوده است. استان‌های کرمان، خراسان رضوی، یزد، فارس، خراسان جنوبی، سمنان و مرکزی به ترتیب مهم‌ترین مناطق کشت پسته در کشورهستند و سازگاری این محصول با استان‌هایی که تقریباً همگی جزو مناطق خشک و نیمه خشک به شمار می‌روند، مزیتی است که می‌تواند در شرایطی که کشور به نوعی با بحران آب مواجه است پسته را به محصول منحصر به فرد برای ما تبدیل کند. جالب است بدانید دوره آبیاری باغ‌های پسته به شرطی که حسابی آن را آبیاری کنیم حتی به 35 روز نیز می‌رسد. سطح زیر کشت پسته معادل 457 هزار هکتار است که 359 هزار هکتار آن بارور و 98 هزار هکتار آن نیز نهال است.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه ایران، تاریخ انتشار: 8 آبان 1396، کدخبر: 205967، www.iran-newspaper.com