شعارسال:ایران دوباره به صفحات اول نشریات اروپایی باز گشته است. ولی برای اولین بار پس از سال های زیادی این مطالب مثبت و مملو از برخورد دوستانه با جمهوری اسلامی و رئیس جمهور آن می باشد.

درست است که هنوز برخی ناهمواری ها در این روابط وجود دارد و همه موانع از سر راه همکاری های گسترده اقتصادی برطرف نشده است ولی هم اکنون روشن می شود که سفر زنجیره ای اول حسن روحانی با موفقیت زیادی برگزار شده است.

هیأت همراه آقای روحانی در این سفر به اروپا دربرگیرنده بیش از صد نفر از تجار و مسئولین دولتی و از جمله وزیر نفت ایران بود. مسئولین عالیمقام جمهوری اسلامی برای اولین بار طی 10 سال اخیر از پایتخت های اروپایی بازدید کردند تا معاملات چندین میلیاردی منعقد نمایند. یکی از نشریات معتبر در این رابطه بر حق نوشت که «تهران به بهشت طلایی برای اروپا و به نیروی محرک توسعه نظام بانکی آن تبدیل می شود». رئیس جمهور ایران در جریان این سفر از دو کشور ایتالیا و فرانسه که اقتصاد آنها در حد زیادی اقتصاد محوری اروپا می باشد، بازدید نموده است.

قرار است در هر یک از این کشورها معاملات جدی منعقد شوند که به اقتصاد اروپایی امکان بازگشت به بازار ایران و به ایران امکان اجرای برنامه های توسعه خود را بدهند. این راه دوطرفه است چرا که نه تنها ایران برای همکاری با اروپا آماده است بلکه سیاستمداران و تجار اروپایی هم به اندازه ایرانیان چشم به انتظار بسط و توسعه روابط سیاسی و مناسبات امیدبخش اقتصادی در مرحله ای که با بحران مالی جهانی مصادف شده است، هستند.

در ایتالیا ماتئو رنتسی نخست وزیر و نمایندگان بزرگترین شرکت هایی که از گردش بازرگانی چندین میلیاردی و امکانات عظیم برخوردارند، طرف گفتگوی روحانی بودند. شرکت لوله سازی Saipem، تأمین کننده تجهیزات برای صنایع فلزات Danieli و شرکت Condotte که مشغول ایجاد زیرساخت زیردریایی می باشد و نیز شرکت ساختمانی Coet به طرف ایرانی بسته معاملات معادل بیش از پنج میلیارد یورو را پیشنهاد کرده اند ولی در رم تأکید می کنند که این تازه اول کار است چرا که به گفته یکی از مسئولین اروپایی، غول های بازرگانی چون Eni, Enel Ferrovie dello Stato, و نیز شرکت کشتی سازی Gavio و شرکت Fincantieri صف کشیده اند تا با تهران همکاری کنند.

در این رابطه ملاقات حسن روحانی رئیس جمهور ایران با فرانسیسکو پاپ رم از اهمیت ویژه ای برخوردار است. آقای روحانی در جریان این دیدار از پاپ خواست برای او دعای خیر بخواند. به عقیده ما، این اقدام بایستی به اروپایی ها پیام روشنی بدهد که تهران تمایل جدی دارد روابط با جهان غیر اسلام را توسعه دهد.

جان کلام، حسن روحانی هر دلیلی داشت که در گفتگو با خبرنگار روزنامه Corriere della Sera در آستانه دیدار از رم بگوید: «خوشحالم که اولین سفر من به خارج از کشور بعد از امضای قرارداد هسته ای، به ایتالیا به عمل خواهد آمد زیرا ایران مدتهاست که با این کشور در زمینه اقتصاد، فرهنگ و سیاست روابط ممتازی بر قرار کرده است. ایتالیا طی مدتی شریک اساسی بازرگانی ما بود. رهبران ایتالیا در زمینه مسایل بین المللی و سیاسی همیشه برخورد سنجیده با ایران را از خود نشان می دادند. ایتالیا در شرایط جدید می تواند به یکی از مهم ترین شرکای ما تبدیل شود. ما به کشور شما با چشم دوست خود در اروپا می نگریم. امیدوارم که این سفر در روابط ما مرحله جدیدی بگشاید»

فرانسه: مرحله جدید و قرارداد عظیم

اقامت رئیس جمهور ایران در فرانسه به همین اندازه موفقیت آمیز بود. طرفین تا کنون امضای تعدادی از قراردادهای بازرگانی را اعلام کرده اند که یکی از آنها با صدور 114 فروند هواپیمای ساخت شرکت ارباس به ایران و تشکیل شرکت مشترک در زمینه خودروسازی بین شرکت فرانسوی Peugeot-Citroеn و شرکت «ایران خودرو» می باشد. علاوه بر آن، در پاریس پروتکل مقدماتی موافقتنامه درباره آغاز مرحله جدید همکاری در زمینه راه آهن به امضا رسید.

جالب توجه است که نمایندگان مقر مرکزی شرکت Peugeot-Citroеn از تمایل خود به مونتاژ 200 هزار خودرو در ایران در سال خبر می دهند. از سال جاری در کارخانه ایران خودرو تهران همراه با شرکت فرانسوی مدل های Peugeot 208, 2008, 301 مونتاژ شده و ظرف مدت 5 سال آینده 400 میلیون یورو سرمایه گذاری خواهد شد. در بیانیه مطبوعاتی شرکت تأکید شده است که این شرکت درصدد است اتومبیل های مونتاژ شده در ایران را به کشورهای دیگر خاورمیانه صادر کند. در واقع، وضعیت سال های 2009-2008 تکرار می شود که ایران یکی از مهم ترین صادر کنندگان اتومبیل های مونتاژ شده شرکت های خارجی در منطقه بود.

باید به ویژه به قرارداد با شرکت ارباس که مطبوعات غربی آن را عظیم خواندند، اشاره کرد. به گفته یک منبع مطلع در شرکت هواپیمایی ایران ایر، صادرات 114 هواپیمای مسافربری ارباس و از جمله A380، A350، A340 و مدل های مختلف A320 تا سال 2020 تکمیل خواهد شد. این هواپیماها به صورت سه چهار دسته صادر خواهند شد در حالی که تحویل دسته اول شامل 10 هواپیما، برای ماه مارس سال جاری برنامه ریزی شده است. در این رابطه دو نکته شایان توجه است. قبل از همه آمریکایی ها نیز بر خلاف اظهارات ضد ایرانی واشنگتن، در صدد هستند در بازار هواپیمایی ایران سهم خود را به دست آورند. اواسط ماه ژانویه باراک اوباما سند رفع ممنوعیت صدور هواپیماهای مسافربری به ایران را امضا کرد. علاوه بر آن، شرکت هواپیما سازی کانادایی Bombardier و شرکت برزیلی Embraer به بازار ایرانی چشم دوخته اند. بنا بر این، 114 فروند ارباس می تواند به گل اول بهار و پیش درآمدی بر رقابت شرکت های هواپیما سازی مهم جهانی بر سر بازار ایران تبدیل شود.

مانوئل والس نخست وزیر فرانسه اظهار داشت: «ما به برکت توافقات مورخ 14 جولای سال 2015 درباره برنامه هسته ای می توانیم فصل جدیدی بگشاییم. همانطور که شما اطلاع دارید، فرانسه از اعتبار یافتن این موافقتنامه که 16 ژانویه اعلام شد، اظهار خرسندی زیادی کرد».

عواقب برطرف شدنی

بدیهی است که این رویداد مهم یعنی سفر موفقیت آمیز حسن روحانی به پایتخت های اساسی اروپایی، ناگزیر با مقاومت از سوی نیروهای ضد ایرانی که در اتحادیه اروپا نفوذ قابل توجهی دارند، روبرو شد. درحالی که رئیس جمهور ایران هنوز در پاریس به سر می برد، در رسانه‌های گروهی این خبر کاذب به گردش افتاد که گویا فرانسه از اتحادیه اروپا درخواست کرد علیه ایران به بهانه تست های موشکی تحریم های جدیدی اعمال کند. همانطور که می شد از اول حدس زد، خبرگزاری آسوشیتد پرس آمریکا که برای تظاهر به حقیقی بودن این خبر به برخی مسئولین بلندپایه اروپایی استناد کرد، منبع این شایعات بود.

ولی رسانه های اروپایی بلافاصله این خبر کاذب روزنامه نگاران آمریکایی را تکذیب کردند. خبرگزاری رویتر به نقل از دیپلمات های اروپایی اعلام کرد که پاریس از بروکسل چنین درخواستی را نکرده است. به گزارش منابع آژانس، لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه حتی در ملاقات وزیران خارجه اتحادیه اروپا که گویا آنجا این موضوع مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت، حضور نداشت.

البته این خبر کاذب فقط می تواند این واقعیت را به اثبات برساند که لابی ضد ایرانی در اروپا سعی می کند مرحله جدید در روابط تهران با اروپا را هر چه بیشتر تیره و تار بکند. ولی مگر کسی در این مورد تردید داشت؟ سئوال فقط این است که این گونه تلاش ها تا چه اندازه موفقیت آمیز خواهد بود. به نظر می آید که شانس موفقیت چندان زیاد نیست. اقتصاد اروپایی به ایران مانند ماهی به آب نیاز دارد. اروپا اولاً به ایران با چشم شرکت کننده فعال در روند حل و فصل اوضاع خاور میانه می نگرد و ثانیاً ایران را شریک بازرگانی می داند که همکاری با آن می تواند به یک نوع داروی بحران اقتصادی تبدیل گردد. این موضع گیری یکپارچه همه نیروهای هشیار اروپایی است که برلین نیز شریک همین نقطه نظر است.

کافی است یادآوری شود که جدیداً فرانک والتر شتاینمایر وزیر امور خارجه آلمان اظهار داشت که «آلمان مشارکت ایران را برای با ثبات کردن اوضاع خاورمیانه ضروری می داند». وی افزود: «ما به منظور آرام کردن مناقشات و احیای ثبات در این منطقه بحران زده احتیاج داریم. امیدوارم که ایران برای این کار آماده باشد». شرکت های بزرگ آلمانی هم شریک نقطه نظر وی هستند. تصادفی نیست که زیگمار گابریئل وزیر اقتصاد و معاون صدر اعظم آلمان در سال 2015 اولین سیاستمدار غربی بود که بعد از انعقاد توافقات ایران با گروه 1+5 از تهران دیدار به عمل آورد. «اریک شوایتسر» رئیس اتحادیه فدرال اتاق های بازرگانی و صنایع آلمان که او را همراهی کرد، در آن زمان اظهار داشت که شرکت های آلمانی باید آماده شوند تا در زمینه بازگشت به بازارهای ایرانی پیشگام شوند. در حال حاضر برلین بر خلاف مقاومت از سوی آمریکا همین سیاست را دنبال می کند.

******

جان کلام، می توان بر همه موانعی که الآن بر سر راه توسعه روابط ایران با اروپا وجود دارد، غلبه کرد. به نظر می آید که ما در آینده نزدیک شاهد برچیده شدن این موانع خواهیم شد. امروزه بسیاری از مفسران سئوال می کنند که آیا جنبه اقتصادی سفر اروپایی حسن روحانی قوی تر بود یا جنبه سیاسی؟ هر دو جنبه به اندازه کافی وجود داشت. ولی آنچه که از همه بیشتر مشاهده شد، عقل سلیم و حسابگری بود که در برخورد اروپا با روابط با تهران جایگاه اساسی را به خود اختصاص می دهد. اروپایی ها نه از زاویه آمریکا یا اسرائیل بلکه از زاویه منافع ملی خود به این روابط می نگرند. به نظر می آید که این مهم ترین نتیجه سفر رئیس جمهور ایران به پایتخت های اروپایی است.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری خبرآنلاین-تاریخ انتشار شنبه 10 بهمن 1394- کدخبر: 4949- www.khabaronline.ir