کاظمیتبار درباره منابع پولهای کثیف به «گروههای جنایی سازمان یافته»، «تروریسم از جمله تامین مالی تروریسم»، «قاچاق انسان و قاچاق مهاجر»، «قاچاق مواد مخدر»، «قاچاق کالا»، «استثمار جنسی»، «قاچاق اسلحه»، «قاچاق اشیاء مسروقه» و «فساد و رشوه» اشاره کرد و گفت: بیثباتی نظام اقتصادی، تضعیف دولت در نظارت بر اقتصاد جامعه، تغییر روند سرمایهگذاری از تولیدی به دلالی، لطمه به فعالیتهای بخش خصوصی و جلوگیری از رقابت سالم، بروز نتایج ناخواسته در نظام بانکی، افزایش خطرپذیری سرمایهگذاری خارجی، افزایش نرخ تورم و تضعیف بخش خصوصی از مهم ترین اثرات پول شویی بر اقتصاد است.براساس توضیحات کاظمیتبار، پولشویی دارای ۳ مرحله مشخص است. مرحله اول ورود پول کثیف به بانک است. مرحله بعدی لایهگذاری و ایجاد شبکههای پولی پیچیده است، به این معنی که شخص خلافکار تمامی درآمد خود را به شکل متمرکز به بانک وارد نمیکند و در قالب حسابهای مختلف با اشخاص حقیقی گوناگون وارد بانک میکند. مرحله سوم و پایانی پولشویی، ادغام تمامی حسابها و برگشت مجدد پول در دستان افراد خلافکار و پولشو است.کاظمیتبار در ادامه به ارائه آماری از پولهای کثیف در دنیا پرداخت و گفت: بر اساس آمار موجود حدود ۵۰۰ میلیارد تا ۱.۸ تریلیون دلار (بین ۲ تا ۵ درصد درآمد ناخالص ملی دنیا) حجم کل پولهای کثیف در دنیا میباشد. همچنین بر اساس برخی برآوردها ۴۷ درصد پولهای کثیف در امریکا، ۳۰ درصد در اروپا و بقیه در سایر نقاط جهان جریان دارد. ۹۹ درصد پول کثیف موفق به عبور از سیستمهای نظارتی امریکا و اروپا شده و حدود ۸۰ درصد از این پولها مجدداً برای سرمایه گذاری و ساماندهی جنایات دیگر به کار میروند. کاظمیتبار افزود:.کاظمیتبار درباره اندازهگیری ریسکهای پولشویی گفت: ریسک کشور، ریسک مشتری و ریسک خدمات باید اندازه گیری شود. عواملی که سبب میشود کشوری پر ریسک شود عبارتند از کشورهای مشمول تحریم یا اقدامات مشابه از سوی سازمان ملل و ...؛ کشورهایی که FATF آنها را به عنوان غیر همکار معرفی مینماید؛ کشورهایی که منابع معتبر آنها را حامی تروریسم معرفی میکند؛ کشورهایی که سطح بالایی از فساد و یا فعالیتهای خرابکارانه در آنها توسط منابع معتبر گزارش میشود.کاظمیتبار خلاصه توصیههای چهلگانه افایتیاف را این گونه بیان کرد: کشورهای عضو، کنوانسیونهای بینالمللی مربوطه را بپذیرند و در کشورشان پیاده کنند؛ پولشویی را به عنوان جرم بپذیرند تا مسوولین کشور بتوانند با تکیه برقانون درآمدهای حاصل از پولشویی را ضبط کنند؛ سیستم ارزیابی و تحقیق در مورد مشتریان (CDD) و گزارش تراکنشهای مشکوک را برای موسسات مالی و برخی دیگر از بنگاههای خاص پیاده کنند؛ واحد اطلاعات مالی را جهت دریافت گزارش تراکنشهای مشکوک تاسیس نمایند و با کشورهای دیگر در موارد کشف جرم و بازرسی پولشویی همکاری داشته باشند.کاظمیتبار افزود: لیست سیاه یا blacklist گروه ویژه اقدام مالی برای اولین بار در سال ۲۰۰۰ پدید آمد. هر کشوری که با این گروه مشارکت نکند، جزو این لیست خواهد آمد. شرط خروج از لیست سیاه نیز همکاری لازم با این گروه و پیادهسازی توصیهها است. در اولین فهرست لیست سیاه، نام رژیم اشغالگر قدس، روسیه و لبنان وجود داشت؛ درحالیکه نامی از ایران نبود.
کاظمیتبار درباره اینکه افایتیاف رفتار معاندانهای دارد گفت: اولین فهرست لیست سیاه FATF مثال نقضی برای این ادعا است که گروه ویژه اقدام مالی به شکل معاندانه با ایران رفتار میکند و انگیزههای سیاسی بر آن چیره است. کاظمیتبار افزود: منظور از مشارکت و همکاری با FATF برای فرار از قرارگیری از لیست سیاه، همانند کارهایی است که ادارات پلیس کشورها با یکدیگر انجام میدهند. بهعنوان نمونهای از این همکاریها میتوان به ضبط اموال عاید از پولشویی اشاره کرد. یا مثلا FATF از کشورها انتظار دارد که اگر به دلیل ملیت شخص مجرم، امکان استرداد وجود ندارد، حداقل پرونده مجرم به اشتراک گذاشته شود.کاظمیتبار درباره وضعیت ایران نیز گفت: در حال حاضر در سایت گروه ویژه اقدام مالی، کشورهای ایران و کره شمالی بهعنوان تنها کشورهای پرریسک جهان شناسایی شدهاند. هرچند اندکی پس از برجام، ایران از فهرست اقدام متقابل FATF خارج شد. اقدام متقابل در ادبیاتFATF به معنی قطع ارتباطات مالی بهطور کامل است. در سال ۲۰۱۶ وضعیت ایران از اقدام متقابل به ارزیابی دقیق تعدیل پیدا کرد. وضعیت «ارزیابی دقیق» این پیام را به جهان میدهد که در پذیرش مشتری ایرانی باید عمیقتر تحقیق کند و مثلا مشخص کند که مشتری از اقوام تروریستها نیست یا از نزدیکان افراد سیاسی نباشد. هدف اداره مبارزه با پولشویی در کشور این است که ریسک ایران به موقعیت ارزیابی معقول برسد. به نظر میآید در وهله اول تنها تصویب قوانین مورد تاکید FATF بتواند ایران را بهطور کامل از لیست سیاه و اقدام متقابل دور کند. تاکنون چندین بار به ایران مهلت داده شده تا این دغدغهها برطرف شود و پس از مهلت، دوباره تمدید شده است. اما قابلتصور است که در صورت تحقق نیافتن خواستههای FATF ایران بار دیگر به وضعیت اقدام متقابل و لیست سیاه بازگردد، بازگشتی که خروج از آن بسیار سخت خواهد بود.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از سایت خبری تحلیلی ساعت 24 ، تاریخ انتشار: 24تیر 1397 ، کدخبر: 370559،www.saat24.news
م.ص76
ن.ف83
ا.ح75