شعار سال: یکی از طرح‌های بزرگی که نقش مهمی در عدالت، شفافیت و افزایش درآمدهای دولت دارد، طرح جامع مالیاتی است که از سال 1383 مطالعات آن آغاز شد ولی با گذشت حدود 14 سال هنوز به‌طور کامل اجرایی نشده است. در بخش‌هایی که این طرح اجرا نشده است به روشنی می‌توان ردپای اجرا نشدن تعهدات سایر نهادها و دستگاه‌ها را مشاهده کرد.
طرح جامع مالیاتی یکی از طرح‌های اولویت دار وزارت اقتصاد و سازمان مالیاتی است، تاکنون قسمت عمده‌ای از نرم افزارهای مربوط به این طرح به بهره‌برداری رسیده است و با تکمیل 32 پروژه طرح جامع مالیاتی اقدامات عملی برای مبارزه با فرار مالیاتی انجام خواهد شد.
دراین طرح چهار سامانه اطلاعاتی نیز راه‌اندازی شده است، گفت: سامانه‌های جست‌وجوی اطلاعات مالیاتی مؤدیان، پالایش و الحاق اطلاعات به پرونده‌های مالیاتی، بررسی و پیگیری تشکیل پرونده مؤدیان شناسایی شده و بررسی تراکنش‌های بانکی مشکوک این چهار سامانه است که دو سامانه آخر به‌منظور شناسایی فراریان مالیاتی به‌کار گرفته می‌شود.
در سامانه چهارم که به بررسی تراکنش‌های بانکی مشکوک مربوط می‌شود، گردش مالی بالای پنج میلیارد تومان در هر سال از طریق حساب‌های بانکی مورد بررسی قرار می‌گیرد. برای بررسی تراکنش‌های بانکی از طریق کد ملی افراد اقدام می‌شود به این معنا که اگر فردی دارای حساب‌های بانکی متعددی باشد مجموع حساب‌ها ملاک عمل قرار می‌گیرد.
در طرح جامع مالیاتی اطلاعات مورد نیاز از طریق سه منبع اصلی شامل سازمان‌ها، پرتال خدمات الکترونیک و سامانه‌های داخل سازمان مالیاتی می‌شود. براساس گفته مسئولان دراین طرح هر مأمور مالیاتی تنها به اطلاعات پرونده‌ای که به وی سپرده شده دسترسی دارد و سایر اطلاعات این بانک محرمانه باقی می‌ماند. برای سال‌جاری دریافت اطلاعات از 10 دستگاه اجرایی برنامه‌ریزی شده است. طبق این برنامه‌ریزی دستگاه‌های سازمان ثبت اسناد، ثبت املاک، بانک مرکزی، گمرک، بورس، وزارت صنعت، شهرداری تهران، وزارت راه و شهرسازی، پست و ثبت شرکت‌ها باید در سال‌جاری اطلاعات به‌ روز خود را در اختیار سازمان مالیاتی قرار دهند.
این درحالی است که از میان این دستگاه‌های اولویت‌دار تنها بخشی از آنها اطلاعات مورد نیاز را ارائه کرده‌اند و برخی همکاری مناسبی نداشته‌اند. طبق اعلام سازمان امور مالیاتی شهرداری تهران، نیروی انتظامی و وزارت راه و شهرسازی دستگاه‌هایی هستند که با طرح جامع مالیاتی همکاری کامل نکرده‌اند.
درخصوص اطلاعات حساب‌های بانکی نیز گرچه با تمام بانک‌ها تفاهمنامه همکاری امضا شده و بانک مرکزی مسئول دریافت و ارائه اطلاعات به سازمان مالیاتی است ولی تاکنون به غیر از اطلاعات تسهیلات و تعهدات بانکی هنوز موارد مربوط به تراکنش‌های بانکی به دست سازمان امور مالیاتی نرسیده است.
چه دستگاه‌هایی به طرح جامع مالیاتی وصل می‌شوند
سازمان امور مالیاتی کشور به منظور تأمین نیازمندی‌های طرح جامع مالیاتی به شبکه‌های متعدد برون‌سازمانی متصل است. از جمله می‌توان به شبکه ملی اطلاعات، شبکه دولت جمهوری اسلامی‌ ایران، سامانه تبادل اطلاعات اقتصادی کشور EIX، سازمان ثبت احوال کشور، سازمان ثبت اسناد کشور، شهرداری تهران، شرکت پست، دیوان محاسبات کشور، کانون دفاتر پیشخوان و خدمات الکترونیک، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت امور اقتصادی و دارایی، بیمه مرکزی، سازمان برنامه و بودجه، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و بانک مرکزی اشاره کرد.
همانگونه که مشاهده می‌شود، در کنار دستگاه‌هایی که در بدنه دولت هستند، نهادهایی هم هستند که زیرمجموعه سایر قوا فعالیت می‌کنند و به همین دلیل ارائه اطلاعات از سوی آنها به یکی از چالش‌های طرح جامع مالیاتی تبدیل شده است.

مالیات ستانی از نهادها
دریافت مالیات از نهادها و بنیادهای انقلاب اسلامی که فعالیت اقتصادی دارند، طی سال‌های اخیر مورد بحث و بررسی زیادی قرار گرفته است. قبل از اصلاح قانون مالیات مستقیم برخی از نهادها و دستگاه‌هایی که فعالیت اقتصادی داشتند، در زمان مراجعه سازمان امور مالیاتی اعلام می‌کردند که از پرداخت مالیات معاف هستند. یکی از این نهادها آستان‌های مقدس بودند که با اتکا به حکم رهبر معظم انقلاب مالیات نمی‌پرداختند.
طبق حکم رهبری آستان‌ها درعملکرد معاف از مالیات هستند اما در مالیات بر ارزش‌ افزوده این معافیت وجود ندارد.
برهمین اساس رهبر معظم انقلاب حکم دادند تمام نهادها باید مالیات بر ارزش‌ افزوده را پرداخت کنند. درمورد قرارگاه خاتم شیوه دیگری پیش گرفته شده بود، به‌این‌ترتیب که قرارگاه خاتم اظهارنامه خود را تحویل سازمان امور مالیاتی می‌داد، مالیاتش به خزانه واریز می‌شد و بعد از خزانه آن را بازپس می‌گرفت.
درهمین راستا حکمی در قانون برنامه پنجم توسعه به تصویب رسید که شرط برخورداری از معافیت مالیاتی ارائه اظهارنامه مالیاتی است. با این هدف که ابتدا درآمد و دارایی‌ مؤدیان با اظهارنامه روشن و بعد به معافیت آن رسیدگی شود. درنهایت اکنون تمام کسانی که در ایران فعالیت اقتصادی می‌کنند باید مالیات بپردازند، مگر کسانی که در ماده 139 معاف از مالیات شناخته شده‌اند یا نرخ ترجیحی دارند مانند گردشگری یا حکم رهبری دارند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه ایران، تاریخ انتشار 8 مهر97، شماره: 483658