با رشد ورزش در جهان، سازمانی به نام 'ورزش برای همه' در سال 1984 به عنوان یک سازمان از سوی کمیته بین المللی المپیک به رسمیت شناخته شد و در ایران به طور رسمی از 1358 با عنوان ورزش محله ای آغاز و در 1362 به صورت تشکل قانونی تحت عنوان جهاد تربیت بدنی رسمیت یافت و رشد و گسترش آن به عنوان نخستین وظیفه قانونی تمامی نهادهای ورزشی جمهوری اسلامی ایران تعیین شد.

فدراسیون ورزش های همگانی جمهوری اسلامی با هدف ایجاد امکانات و بستر مناسب به منظور ایجاد نشاط و شادابی در مردم و به دنبال آن بالا بردن سطح مهارت ها در سال 1371 براساس اساسنامه فدراسیونها تشکیل شد این فدراسیون در جهان به نام مخفف TAFISA و در آسیا به نام مخفف ASFA فعالیت می کند.

اگرچه آمار دقیقی موجود نیست اما به تاکید شماری از کارشناسان در زمان حاضر دست کم پنج درصد و برخی می گویند20 درصد مردم ایران ورزش می کنند، با این حال اگر بخواهیم به ساده ترین تعریف ورزش همگانی برسیم این است که عامه مردم به ورزش حتی در زمان کوتاه با توجه به امکانات موجود و شرایط بپردازند که شامل پیاده روی، دوچرخه سواری، کوهپیمایی، دوهای عمومی و ورزش های بومی و محلی است.

برای تحقق این امر مهم در جامعه، کارشناسان تاکید دارند باید ضوابط و دستورالعمل های را در باره ورزش همگانی اصلاح کنیم و آنچه که در قانون اساسی به ورزش رایگان اشاره دارد محقق و زیرساخت ها را در همه محله ها و برای همه قشرها آسان فراهم کرد و رویکرد عدالت محوری داشته و به دنبال ایجاد انگیزه باشیم.

وزارت ورزش و جوانان هم بر پایه سیاست های چشم انداز 20 ساله، برنامه های عملیاتی خود را در زمینه تربیت بدنی و ورزش همگانی طراحی و تدوین کرد تا با اجرایی کردن آن در مسیر تحقق ایرانی توسعه یافته در افق 1404 حرکت کند و بدین وسیله مشارکت وزارت ورزش و جوانان در رشد و ترقی کشور مشهود شود.

بر اساس آمار موجود، سرانه ورزش های همگانی در ایران از 12 دقیقه در سال 92 به 16 دقیقه در سال جاری رسیده است.

سالانه به‌ طور متوسط بیش از یک هزار و 800 میلیارد ریال به بخش ورزش‌ های همگانی کشور اختصاص می‌ یابد.

بر اساس سند توسعه ورزش‌ های همگانی تعداد شرکت کنندگان ورزش همگانی در کشور تا سال 1404 به افزون بر 50 درصد خواهد رسید و در این ارتباط 6 طرح در زمینه سند تحول و توسعه ورزش ‌های همگانی در حال انجام است.

همچنین برآیند آمارها نشان می دهد میزان مشارکت ورزشکاران در ورزش ‌های همگانی قبل از دولت یازدهم 16 درصد بود و این رقم از سال 92 تاکنون حدود 21 و نیم درصد رشد یافته است.

نکته دیگر این که به گفته کارشناسان میانگین عمر مفید و امید به زندگی در ایران 73 سال است و در هر 20 نفر یک نفر به خاطر ورزش نکردن دارو مصرف می کند.

و همچنین 80 درصد مرگ ها به دلیل سکته است و بعد 12 هفته با تمرین مداوم می شود فشار خون را از 16 به 13 کاهش داد.

خبرگزاری جمهوری اسلامی مرکز اصفهان در همین ارتباط میزگردی با عنوان ' ضرورت فرهنگ سازی و نهادینه سازی ورزشهای همگانی در جامعه' را با حضور علی رضا ذوالقدر شجاعی دبیر هیات ورزش همگانی استان اصفهان ، علیرضا کمالیان رئیس گروه ورزش همگانی اداره کل ورزش و جوانان استان اصفهان، الهام مشکل گشا استاد دانشگاه و نایب رئیس هیات ورزش همگانی استان اصفهان و مهدی سلیمی عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان برگزار کرد.

** توسعه ورزش از مسیر ورزش همگانی میسر می شود

عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان در این میزگرد ایرنا افزود : بر اساس تئوری های مختلف، برای ورزش هرمی در نظر گرفته شده است که ورزش همگانی در پایه و ورزش حرفه ای در راس هرم قرار می گیرد.

مهدی سلیمی افزود: توسعه ورزش در مفهوم کلان از مسیر توسعه ورزش همگانی رقم می خورد، حتی می توان زیربنای تعالی ورزش قهرمانی و حرفه ای را از همین مسیر میسر دانست، حال آنکه عکس آن مصداق ندارد، بدین معنی که سرمایه گذاری بر روی ورزش حرفه ای تاثیر چندانی نمی تواند بر روی گسترش ورزش همگانی داشته باشد.

این استاد دانشگاه تصریح کرد : امروزه با تغییر و ماشینی شدن سبک زندگی مردم و رواج کم تحرکی در لایه لایه زندگی روزمره اقشار مختلف، نیاز به ورزش بیشتر از پیش احساس می شود؛ این در حالی است که نتایج پژوهش ها در خوشبینانه ترین حالت بیش از 20 درصد از افراد جامعه را ورزشکار معرفی نمی کنند.

وی اظهارداشت: تعاریف مختلفی برای ورزش های همگانی ارائه شده است با این حال می توان در جمع بندی آنها اینگونه بیان نمود که ورزش های همگانی به مجموعه ای از فعالیت های ساده، کم هزینه، غیر رسمی، فرح بخش و با نشاط برای تمامی اقشار مختلف جامعه اطلاق می گردد که با اهدافی از قبیل تامین سلامت جسمی و روانی، غنی سازی اوقات فراغت، اجتماعی شدن، دور شدن از زندگی ماشینی و زمینه سازی برای رشد ورزش قهرمانی انجام می پذیرند.

**گسترش ورزش نیازمند توسعه سخت افزاری و نرم افزاری است

این استاد دانشگاه ادامه داد : گسترش ورزش در مفاهیم مختلف، نیازمند توسعه سخت افزاری و نرم افزاری است با این حال به نظر می رسد که توسعه ورزش همگانی، بر خلاف ورزش قهرمانی که وابسته به ایجاد زیرساخت های سخت افزاری فراوان است؛ بیشتر وابسته به فرهنگ سازی بهینه می باشد به مانند بسیاری از پدیده های اجتماعی دیگر.

**افزایش سهم ورزش در سبد خانوار نیازمند عزم ملی است

وی اضافه کرد: طبیعی است که افزایش سهم ورزش در سبد زمانی خانوارهای ایرانی نیاز به یک عزم ملی و یکپارچگی و وحدت رویه بین نهادهای مختلف دارد.

عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان بیان کرد : فرهنگ سازی از مسیر تغییر رفتار مردم، و تغییر رفتار از مسیر تغییر نگرش آنها می گذرد، نگرشی که باید از طریق اطلاعات و دانش کاربردی به مردم داده شود.

وی ادامه داد: تغییر نگرش عمومی نیاز به برنامه های جدی دارد، حال سوالاتی مطرح است که چه میزان از سهم برنامه های ورزشی صدا و سیما متعلق به ورزش های همگانی است؟ چه میزان از تیترهای خبری رسانه های نوشتاری به ورزش های همگانی تعلق دارد؟ چه میزان به دروس تربیت بدنی و ورزش در دانشگاه ها و مدارس به نسبت سایر دروس اهمیت داده می شود؟

وی بیان کرد : در مقایسه با ورزش قهرمانی و حرفه ای، چه میزان بودجه برای ورزش همگانی در نظر گرفته می شود؟ و سوالات مشابه بسیاری که هنگام پاسخگویی، ذهن را اینگونه جهت دهی می نماید که ورزش همگانی هنوز اهمیت واقعی خود را پیدا ننموده است.

سلیمی اظهارداشت: صدا و سیما، ادارات ورزش و جوانان، هیات ورزش های همگانی، شهرداری، آموزش و پرورش، دانشگاه و سایر نهادها می توانند با یک وحدت رویه در جهت فرهنگ سازی ورزشی گام بردارند.

به گفته وی مشغله کاری و کمبود، مشکلات و فشارهای اقتصادی، نداشتن انگیزه لازم برای مشارکت، وجود برخی اعتقادات و تفکرات منفی نسبت به مشارکت ورزشی را می توان از جمله موانع فردی؛ و نبود وحدت رویه در بین سازمان های متولی در حوزه اجرا، ضعف در بهره گیری از افراد متخصص در حوزه های مرتبط را نیز از جمله موانع مدیریتی این بخش بیان کرد.

** هدف از تشکیل فدراسیون ورزش همگانی جذب مردم برای ورزش کردن بوده است

دبیر هیات ورزشهای همگانی استان اصفهان در میزگرد ایرنا اظهارداشت: هدف از تشکیل فدراسیون ورزش همگانی و هیات های استانی این بود که مردم را برای ورزش کردن جذب کرد و برعکس ورزش قهرمانی ، ورزش همگانی با تمام رده های سنی و همه اقشار سرو کار دارد.

علیرضا ذوالقدرشجاعی گفت: هدف این بود که مردم را به ورزش جذب تا هزینه پزشکی کم شود که این اقدام ها نیازمند فراهم کردن زیرساخت هاست.

وی با بیان اینکه در این راستا یکسری ایستگاه های ورزش صبحگاهی راه اندازی شد که مردم جذب شوند و صبح ها به ورزش بپردازند.

وی اضافه کرد : آمارها مبنی بر این است که 20 درصد مردم ورزش می کنند که این چنین نیست و هدف این است تا سال 2020 این امار به 150 درصد برسد.

وی با اشاره به اینکه چگونه این کار را انجام دهیم و با چه وسیله ای و به چه نحوی گفت: به طور معمول برای اینکه کاری انجام شود باید امکانات، موقعیت و شرایط آن فراهم شود تا به هدف خود برسد و با توجه به شرایط فعلی رسیدن به اهداف سخت نیست و در این زمینه با کمک مسئولان و دولتمردان و خود مردم می شود به آن رسید.

دبیر هیات ورزش همگانی استان اصفهان اضافه کرد : ورزش های همگانی خودش بزرگترین فدراسیون و هیات های استانی را نسبت به سایر فدراسیون ها و هیات های دیگر به خاطر حجم کاری زیاد دارد.

وی تصریح کرد: فدراسیون ورزش های همگانی حدود 28 کمیته دارد و در هر کمیته با زیر شاخه ها در جمع 63 تا 75 رشته ورزش را با مخاطبین مختلف زیر پوشش قرار می دهد.

** دولتمردان به ورزش همگانی توجه ویژه کنند

ذوالقدرشجاعی ادامه داد : در ورزش همگانی علاوه بر بحث همگانی بحث قهرمانی وجود دارد و تیم هایی به مسابقات قهرمانی کشور و حتی خارج از کشور اعزام می شوند.

دبیر هیات ورزش همگانی استان اصفهان تصریح کرد : پس در ورزش همگانی باید هر دو بعد را دید همان طور که رهبر معظم انقلاب فرمودند ورزش های همگانی پایه همه رشته های ورزشی است و دولتمردان باید به این رشته توجه ویژه کنند.

** زیرساخت ها برای انجام ورزش همگانی فراهم شود

ذوالقدرشجاعی گفت: اگر توجه ویژه به این ورزش نشود به هدف 50 درصدی که عنوان می شود نمی رسیم پس باید سعی کنیم زیر ساخت های آن را فراهم کنیم و همه نهادهای مربوط کمک کنند.

وی با بیان اینکه در ورزش های همگانی 75 درصد آن مخاطب بانوان هستند، گفت: برخی رشته ها تخصصی خانم هاست و باید محیط مناسب برای آنان فراهم شود که اکنون این امکانات فراهم نیست.

ذوالقدرشجاعی با انتقاد از اینکه اماکن ورزشی مزایده گذاشته می شوند و در آن هیات های ورزشی سهمی ندارند، بیان کرد: در این راستا بخش خصوصی برای درآمد زایی وارد می شود و ورزشکاران برای اجاره سال به دردسر می افتند.

وی همفکری همیاری و همدلی را در ورزش همگانی مهم برشمرد و گفت: باید محیط فراهم باشد و آموزش های لازم در کنار تربیت مربی خوب فراهم شود تا آموزش های لازم به مردم داده شود تا آسیب نبینند.

دبیر هیات ورزش همگانی استان اصفهان معیشت زندگی و هزینه بر بودن برخی از رشته ها و زمان را از جمله عوامل عدم تمایل مردم به ورزش همگانی برشمرد.

**رسانه ها کمتر به ورزش های همگانی می پردازند

وی همچنین بر فرهنگ سازی برای ورزش های همگانی تاکید کرد و افزود: رسانه ها کمتر به ورزش های همگانی می پردازند و همیشه به حاشیه های ورزش پرداخته می شود.

وی تصریح کرد: تنوع در ورزش نیست و رسانه ها باید مردم را به ورزش سوق دهند و با فرهنگ سازی در بحث ورزش همگانی جامعه سلامت و شاداب باشد.

ذوالقدرشجاعی گفت: نباید مردم را با جایزه و هدایا به ورزش سوق دارد و این مسیر غلط است، چون مقطعی است، مردم باید بدانند ورزش کردن برای سلامتی شان اهمیت دارد.

وی با اشاره به اینکه در فدراسیون ورزش های همگانی طرح ها و برنامه راهبردی خوبی برای ورزش همگانی تدوین شد، افزود: در این راستا باید از این فرصت راهبری استفاده شود و اگر این اقدام ها انجام شود می شود به اهداف رسید.

دبیر هیات ورزش همگانی استان اصفهان گفت: در کشور چین در رشته های جدید سرمایه گذاری شده که همه مدال آور است و ما 52 رشته ورزشی داریم و در قالب رشته های همگانی رشته های ورزشی جدید آمده است، باید تنوع ایجاد کنیم و سایر رشته ها فعال کنیم.

وی با بیان اینکه در مدارس فضای ورزشی وجود ندارد و به آن درست پرداخته نمی شود، افزود: در مدارس ورزش نیست به همین دلیل ورزشکار نخواهیم داشت، از مسابقات آموزش و پروش خبری نیست.

ذوالقدرشجاعی با بیان اینکه ورزش همگانی در پارک ها و ایستگاه های سلامت در حال انجام است ، افزود: رایگان و آسان بودن از خصوصیات ورزش همگانی است و در این زمینه اصفهان همیشه در کشور الگو بوده است.

**در ورزش همگانی برنامه محور باشیم

الهام مشکل گشا استاد دانشگاه و نایب رئیس هیات ورزش همگانی استان اصفهان در میزگرد ایرنا گفت: اگر در موضوع ورزش همگانی برنامه محور نباشیم به طور قطع نمی توانیم مسائل و مشکلات آن را که یک چالش مهم است و با سلامت روانی و جسمانی مردم گره خورده حل کرد.

وی اظهارداشت: خوشبختانه در ورزش های همگانی فدراسیونی تحت عنوان ورزش های همگانی در کشور وجود دارد که برنامه های خوبی در این زمینه طراحی کرده است.

وی با بیان اینکه چنانچه این برنامه ها اجرا شود به چشم اندازی که فدراسیون متصور شده برای سال 1404 مشارکت 50 درصدی تمام مردم می رسیم، اظهارداشت: در واقع چشم انداز سند تحول فدراسیون حرکت به سمت ایرانی فعال و شاداب است.

این استاد دانشگاه بر فرهنگ سازی در ورزش همگانی تاکید کرد و افزود: تا زمانی ورزش و مشارکت ورزشی تبدیل به سبک زندگی مردم نشود اگر هزاران برنامه داشته باشیم عملیاتی کردن آن کار بسیار سختی است.

وی ادامه داد: در این سند تحول بیش از 90 طرح وجود دارد که از جمله توجه به ورزش ادارت، استفاده ار دوچرخه به جای خودرو، استعداد یابی، ایجاد جاده های سلامتی در شهرها و همیاران سلامت است.

مشکل گشا بیان کرد : یکی از نقطه ضعف هایی که در این زمینه به نظر من مانع از اجرای طرح های سند می شود نبود نیروهای انسانی متخصص در هیات های ورزش های همگانی است.

این استاد دانشگاه اضافه کرد : باید بسترها را در این زمینه فراهم کنیم چون این طرح مدیریت همگانی را هم می طلبد و به تنهایی توسط فدراسیون ورزش های همگانی و هیات های ورزش همگانی استان قابل اجرا نیست و نیازمند همکاری شهرداری ، هیات پزشکی ورزشی و آموزش و پرورش و سایر نهادهایی که باید در این زمینه کمک کنند.

وی افزود: اگر در این زمینه فرهنگ سازی شود و این طرح به درستی انجام شود به افق 1404 و چشم انداز مشارکت خواهیم رسید.

نایب رئیس هیات ورزش های همگانی استان اصفهان گفت : مهمترین موانع مشارکتی در ورزش نداشتن علاقه و انگیزه و لذت نداشتن از ورزش است، نداشتن وقت مهم نیست ما در کشور عادت نداریم به ورزش توجه کنیم.

وی با بیان اینکه حلقه مفقوده مدیریت در کشور که ورزش همگانی و ورزش از آن مستتثنی نیست مساله نظارت است ، گفت: آیا نظارت بر طرح های ورزش های همگانی است و افرادی که قرار است این طرح را اجرا کنند به آن اعتقاد دارند.

به گفته وی ورزش های همگانی به یک مدیریت همگانی نیاز دارد.

**توسعه ورزش همگانی نیازمند راهبرد و برنامه است

رئیس گروه ورزش همگانی اداره کل ورزش و جوانان اصفهان در میزگرد ایرنا ادامه داد: مولفه هایی که ورزش های همگانی می شود به آن پرداخت تغییر سبک های رفتاری و تغییر ساختاری و مدیریتی است.

علیرضا کمالیان گفت: برای توسعه ورزش همگانی نیازمند استراتژی و برنامه هستیم که چه راهبردهایی برای رسیدن به این چشم اندازها داریم.

وی با بیان اینکه در این راستا به شرایط ایدال نرسیدم و خیلی فاصله وجود دارد، اظهارداشت: در مباحث اقتصادی تحریم ها و مسائل اقتصادی با توجه به معیشت مردم بر ورزش تاثیرگذار بوده است و این مانعی شد برای گرفتاری های مردم که اولویت اول آنها معیشت باشد و ورزش فراموش شد.

وی مسئولیت های خانوادگی، نداشتن فرصت برای ورزش کردن و دغدغه های زندگی مردم را از جمله مولفه های بنیادینی عنوان کرد که مانع ورزش کردن مردم است.

** باید ضوابط و دستورالعمل های خود را در باره ورزش همگانی اصلاح کنیم

کمالیان با بیان اینکه مردم فواید ورزش را خوب را می دانند ، ادامه داد : باید ضوابط و دستورالعمل های خود را در باره ورزش همگانی اصلاح کنیم، در قانون اساسی اشاره داشتیم به ورزش رایگان، آیا این محقق شده، آیا زیر زیرساخت های آن فراهم شده است ومی توان جوابگوی همه محله ها بوده است، آیا مردم می توانند ورزش آسان و رایگان داشته باشند و زیر ساخت ها می تواند جوابگوی مردم باشد ورویکرد ما رویکرد عدالت محور بوده است.

وی تصریح کرد: باید در ضوابط و دستورالعمل ها و نگرش مدیران تغییرات ایجاد شود و این مطلب می طبد دستورالعمل ها، بخش نامه ها و قوانین حمایتی در ورزش؛ برای کمک به ورزش فکری اندیشده شود.

کمالیان با بیان اینکه امروز اگر کسی بتواند در هفته دو سه جلسه ورزش داشته باشد و به ورزش قهرمانی و مدال آوردن فکر نکند و به سلامتی فکر کند آن ورزش است که حتی می تواند فوتبال، کاراته و یا تکواندو باشد که همه می توانند جزو ورزش همگانی باشد.

رئیس گروه ورزش همگانی اداره کل ورزش و جوانان استان اصفهان تصریح کرد : حدود 100 سال است از که واژه ورزش همگانی می گذرد و در کشورهای مختلف با نام های مختلف بوده، در کشور ما ورزش محله ها بود و در زمان حاضر جای خود را پیدا کرده و به ورزش های همگانی رسیده است.

وی با بیان اینکه به صورت پراکنده همه ادارات، نهادهای دولتی و حتی بخش های خصوصی به ورزش همگانی می پردازند، بیان کرد : این در حالی است که همه پراکنده عمل می کنند.

کمالیان با تاکید بر روی تمرکز همه این نهادها در ورز ش های همگانی اظهارداشت: در این راستا باید ورزش های همگانی یک متولی خارج از فدراسیون ورزش همگانی، هیات ورزش های همگانی داشته باشیم و نظامی را تدوین کنیم که در آن نظام جامع ورزش همگانی دیده شود و همه ادارات در این امر سهیم باشند به خصوص اداراتی که رویکر آنها فرهنگی است.

به گفته وی در همین استان اصفهان اداراتی که به نوعی موازی کاری می کنند تجمیع می شوند و با هم افزایی انقلابی در ورزش همگانی اتفاق خواهد افتاد و باعث ایحاد انگیزه در ورزش استان می شود.

کمالیان با اشاره به اینکه باید تغییراتی در ضوابط و دستورالعمل ها ایجاد کرد و قوانین حمایتی ورزش های همگانی بازنگری شود، گفت: هیچ کدام از قوانین درست اجرا نمی شود و دنبال ایجاد انگیزه هستیم.

وی با بیان اینکه در حوزه تربیت بدنی در آموزش و پرورش درست توجه نمی شود، بیان کرد: آموزش و پرورش می تواند از پایه در توسعه و فرهنگ سازی ورزش های همگانی و کشف استعدادها در بین دانش آموزان فعال باشد که این چنین نیست.

وی اظهارداشت: بیشتر مدارس حوزه ابتدای معلمان مختصص نیستند و از معلمان عمومی استفاده می شود چون ما هدف اصلی را که پایه ورزش ماست را رها کردیم و باید تغییری در نگرش و دانش انجام شود.

کمالیان با بیان اینکه از اینکه در زیر ساخت مشکل داریم مخالف هستم چون در حد مطلوب زیر ساخت ها وجود دارد، افزود: هزار و 200 باشگاه ورزشی در استان فعالیت دارد اکنون شهروندان کمتر از 500 متر دسترسی به باشگاه دارند.

وی گفت: دسترسی آسان برای مردم ورزش کردن مردم ایجاد کردیم ولی هزینه های ورزش کردن در یکسری رشته سنگین است و این موضوع بر می گردد به سطح طبقات جامعه.

وی برگزاری المپیاد استعدادهای برتر در راستای شناسایی استعدادهای برتر ورزشی در همه نقاط استان ،مناطق محروم وروستانی، برگزاری جشنواره ورزشی کارکنان دولت در 14 رشته، برگزاری جشنواره جام نشاط و تندرستی ویژه بانوان در راستای نهادینه کردن ورزش در خانوده ها، طرح ورزش در مهدکو کودک ها و تن سنجی در مهد و کودک با همکاری دانشگاه علوم پزشکی در 40 مهدکودک با هدف جامعه فعال و پویا را از مهمترین اقدام های اداره کل ورزش و جوانان اصفهان در بخش ورزش همگانی برشمرد.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایرنا،تاریخ انتشار: 27دی 97، کدخبر:83174179 ،www.irna.ir