شعار سال: بر اساس اعلام سازمان پزشکی قانونی کشور از ابتدای فروردین تا پایان شهریور ماه امسال 331 هزار و 152 نفر به دلیل آسیب های ناشی از نزاع به مراکز پزشکی مراجعه کردند.بر این اساس در 6 ماهه نخست سال جاری از کل مراجعان نزاع 223 هزار و 669 نفر مرد و 107 هزار و 483 نفر زن بودند که در مجموع 331 هزار و 152 مصدوم نزاع به مراکز پزشکی مراجعه کردند.
بر اساس اعلام سازمان پزشکی قانونی کشور این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن (1397)که آمار مراجعان نزاع 323 هزار و 34 نفر بود، 2.5 درصد بیشتر شده است.
بنا به گفته جامعه شناسان، در بروز نزاع و درگیری علل و عوامل مختلفی اعم از عوامل روانی فردی، فرهنگی اجتماعی و محیطی دخیل است، از جمله شاخص های عوامل فردی، شامل اختلالات تکانه ای داشتن تیپ شخصیتی ستیزه جو، فقر عاطفی، ناکامی، حسادت، خودنمایی، جامعه پذیری نامناسب، نداشتن مهارت ارتباط و توسل به زور جهت احقاق حق است.از شاخص های عوامل فرهنگی، اجتماعی می توان به فقدان آموزش، عدم ارائه الگوهای مناسب برای پرکردن اوقات فراغت افراد، بیکاری یا نداشتن شغل مناسب، سطح پایین تحصیلات در نقاط آلوده، بی سوادی یا کم سوادی و عدم آگاهی از عواقب سوء نزاع، عدم برنامه ریزی مناسب برای اوقات فراغت جوانان، ضعف قانون و عدم اعتماد به قانون، پائین بودن آستانه تحمل افراد، وجود وضع آنومیک در جامعه و ضعف هنجارها در نظارت به رفتارهای افراد، اشاره کرد که در نقاط مختلف کشور می تواند آمار متفاوتی داشته باشد .

تهران دارای بیشترین نزاع
به عنوان مثال طبق آمار سازمان پزشکی قانونی کشور نزاع در شش ماهه نخست سال جاری در کشور در استان های تهران با 54 هزار و 981، خراسان رضوی با 28 هزار و 133 و اصفهان با 24 هزار و 361 بیشترین آمار بوده و استان های ایلام با هزار و 513، بوشهر با دو هزار و خراسان جنوبی با دو هزار و 117 نفر کمترین آمار مراجعان نزاع را داشته اند و بر اساس این آمار در شش ماهه نخست امسال بیشترین آمار مراجعان نزاع با 61 هزار و 828 نفر در تیر ماه بوده و کمترین آن با 44 هزار و 858 نفر در فروردین ثبت شده است.


شاخص های عوامل محیطی برای نزاع
اما از شاخص های عوامل محیطی برای نزاع می توان به زندگی در مناطق حاشیه ای و جرم خیز، وجود گروه های خشونت طلب در قالب اراذل و اوباش در منطقه و آشنایی و ورود برخی جوانان به این گروه ها، زندگی در مناطق کوهستانی و بد آب و هوا اشاره کرد.
نزاع اعم از فردی و دسته ‌جمعی از آسیب‌ های اجتماعی است که امنیت عمومی را تحت تأثیر قرار می‌ دهد و هیچ تضمینی وجود ندارد که پرخاشگری و خشونت در یک مکان به یک نزاع منجر به ضرب و جرح و حتی یک قتل نفس تبدیل نشود.

رابطه افزایش فشارها به شهروندان با نزاع
امیر محمد صفرانداقی یک روانشناس است و در خصوص چرایی وقوع نزاع در کشور عنوان می کند که به عبارت کلی می‌توان گفت که هر چقدر فشارهای وارد بر شهروندان بیشتر شود، احتمال این که این افراد در رسیدن به هدف‌شان ناکام باشند، افزایش می‌یابد.نتیجه ناکامی هم هیجاناتی مثل خشم و غم خواهد بود که می‌تواند به اشکال مختلفی که نزاع یکی از آنهاست خود را بروز دهد. گاهی هم این خشم به خود فرد بازمی‌گردد و فرد مدام خودش را سرزنش می‌کند.
به گفته وی ممکن است برخی از نزاع ها به دلایلی شکل گرفته باشد که واقعا بی اهمیت است و گاهی ممکن است یک بوق زدن ساده در خیابان باعث درگیری شود، آیا بوق زدن باید باعث نزاع شود؟ طبیعی است که خیر اما در مواردی فرد خشمگین که خود را در مقابل مشکلات محل کار، زندگی شخصی، اجتماع و ... خود را ناکام و ناتوان می‌بیند و با کوچکترین تلنگری از کوره در رفته و اصطلاحا دق دلی‌اش را سر همان فردی که یک بوق زده خالی می‌کند و اینطور می‌شود که برای تخلیه آن خشم مرتکب نزاع می شود.
او معتقد است :در مواردی هم افسردگی می‌تواند منجر به وقوع نزاع یا درگیری شود.

بحران های اقتصادی و نزاع
با بررسی آماری نزاع‌ها به این نتیجه هم می توان رسید که بسیاری از افراد به‌عنوان اعضای جامعه در تعامل با هم کمتر می‌توانند یکدیگر را تحمل کنند و مانند گذشته وساطت یک یا چند تن برای پایان‌دادن به مشاجره‌ها نیز کارساز نیست.برخی از روانشناسان و جامعه‌شناسان معتقدند که این‌گونه رفتارها ریشه در بحران اقتصادی دارد و بسیاری از مردم به ناچار به دلیل نامطلوب‌بودن وضعیت معاش این رفتارها را از خود بروز می‌دهند.
بعضی دیگر از کارشناسان می‌گویند که ناامیدی از احقاق حق سبب می‌شود که تاب‌آوری و تحمل شهروندان کاهش یابد و به درگیری‌های فیزیکی منجر شود اما در میان بعضی دیگر اعتقاد دارند که به دلیل طولانی‌شدن روند پیگیری پرونده‌ها در مراجع قضائی برخی افراد خود به شخصه تصمیم می‌گیرند تا با اتکا به زور بازو حق خویش را بگیرند.

اطاله دادرسی از عوامل ایجاد نزاع
به گفته یک عضو کمیسیون قضائی مجلس افزایش خشونت در جامعه و استفاده از سلاح گرم ناشی از افزایش مشکلات اقتصادی و روند طولانی رسیدگی به پرونده‌های مربوط به قتل با سلاح گرم است و «زمانی که قتلی با سلاح گرم اتفاق می‌افتد مجرم باید در اسرع وقت به سزای عملش برسد، اما متاسفانه به‌عنوان مثال در حوزه انتخابیه‌ام چندین سال است قتلی با سلاح گرم رخ داده، اما هنوز به پرونده مجرم رسیدگی نشده است.»
رحیمی جهان‌آبادی در ادامه روند طولانی رسیدگی به پرونده‌های قتل را باعث جری‌تر شدن مردم عنوان کرده و می گوید:«برخی وقتی تعلل دستگاه قضا در رسیدگی به پرونده‌ها و اطاله دادرسی را ببینند به رفتار‌های خارج از قانون روی می‌آورند و این باعث افزایش نزاع و قتل می‌شود.»
وی در ادامه ایران را جزو کشور‌هایی دانسته که «در منطقه بیشترین نزاع‌ها و برخورد‌های خیابانی را دارد، ولی اغلب نهاد‌های فرهنگی که باید در این مسأله ورود کرده و راهکار مناسب ارائه دهند، متاسفانه بعد از انقلاب به وظایف خود به‌درستی عمل نکردند.» بنا بر آمار‌ها، نزاع دومین عامل مرگ‌ومیر در ایران است و بالاترین جرمی که در سامانه 110 پلیس ثبت می‌شود، مربوط به همین نزاع‌های خیابانی است.

رابطه شرایط اجتماعی و زندگی با نزاع
اما محمدرضا نایبی روانشناس اجتماعی، پژوهشگر و استاد دانشگاه در این رابطه می گوید:بروز این رفتارها از فرهنگ خانواده و محیطی که در آن رشد کرده نشأت می‌گیرد اما این مسأله از منظر تحقیقی ریشه فرهنگی ندارد و نمی‌توان گفت که جامعه ایرانی عصبانی است بلکه شرایط اجتماعی و زندگی سبب‌شده تا آستانه تحمل و صبر شهروندان به‌طور فزاینده‌ای کاهش یابد.برخی از افراد به‌طور هدفمند خشونت را در تمام کارها و رفتارهای خود پیشه می‌کنند تا به‌راحتی دیگران را در اختیار خود بگیرند و به خواسته‌هایشان برسند.

متاهل‌ها بیشتر دعوا می‌کنند
یک آسیب‌شناس اجتماعی هم در این‌باره می گوید:«نزاع‌ها دو دسته است؛ نزاع‌هایی که بر اثر اختلافات ریشه‌دار اتفاق می‌افتد یا نزاع‌هایی که اختلافات آنی منجر به وقوع آن می‌شود.
مواردی چون کمبود جا برای پارک اتومبیل، رعایت‌نکردن قوانین راهنمایی و رانندگی، ساخت‌وسازها و مزاحمت‌های ناشی از آن، نبود فرهنگ آپارتمان‌نشینی، افزایش قیمت خدماتی چون کرایه تاکسی، افزایش قیمت کالاهایی که در سبد خانوار حیاتی هستند و نبود نظارت بر همه این موارد بیشترین دلایل نزاع‌های آنی هستند.»
به گفته دکتر سعید خراط‌ها، نزاع‌های آنی بیشتر در شهرها اتفاق می‌افتد تا در روستاها و به همان نسبت سهم کلانشهرها از نزاع بیشتر از شهرهای کوچک است.دلیل آن نیز ناتوانی زبان گفتار در حل اختلافات آنی است.
او می گوید:می‌توان چنین استنباط کرد که فشار مالی بیشتر بر متاهل‌ها آمار نزاع را هم افزایش می‌دهد.البته باید در نظر داشت که پدیده‌های اجتماعی در پی مجموعه‌ای از علل اتفاق می‌افتند.
به هر حال هر ساله آمار نزاع رشد می کند و نزاع و درگیری به رتبه دومین جرم در کشور رسیده و شاید جرم اول نیز بشود و با توجه به این آمار به نظر می‌رسد، مسئولان سلامت روانی جامعه باید دست به‌کار شوند و با حذف عوامل موثر در افزایش استرس و اضطراب، راه‌های کنترل خشم را هم آموزش دهند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری آریا، تاریخ 4 آبان 98، کد مطلب: 20191026154723841: www.aryanews.com