شعار سال:رژیم‌های عربستان، بحرین، مصر، امارات متحده عربی و برخی دیگر از کشورهای منطقه برای ردگیری مخالفان خود در سراسر جهان از تکنولوژی‌های امنیت سایبری اسرائیل استفاده می‌کنند. حکومت عربستان از نرم‌افزار پگاسوس علیه جمال خاشقجی و عمر عبدالعزیز 2 نفر از سرشناس‌ترین مخالفان خود استفاده کرده است.

 اعتراض‌های خیابانی در تعدادی از کشورهای خاورمیانه همچنان ادامه دارد. در چنین شرایطی حکومت‌های این منطقه، از رسانه‌های اجتماعی و رسانه‌های سنتی برای ردیابی، کنترل و سرکوب شهروندان خود استفاده می‌کنند. از زمانی که رسانه‌های سنتی از جمله روزنامه‌ها و شبکه‌های تلویزیونی تحت کنترل حکومت‌ها قرار گرفته مهارت آنها نیز در استفاده و دستکاری در این رسانه‌ها در جهت منافع خود افزایش یافته است.

به گزارش LobeLog، پیشرفت تکنولوژی و اقبال نسل جوان به رسانه‌های اجتماعی بر بستر اینترنت، باعث تغییر مسیر حکومت‌های خاورمیانه شد. این حکومت‌ها هم به دنبال تکنولوژی اعمال کنترل بر این رسانه‌ها رفتند تا بتواند مردم و مخالفان خود را کنترل و ردگیری کنند.

خاورمیانه نقشی غیرقابل انکار در جنبش‌های مردمی دارد

خاورمیانه منطقه‌ای است که رسانه‌ها در آن نقشی غیرقابل انکار در جنبش‌های مردمی طی نیم قرن اخیر دارند. در نیمه دهه 70 میلادی انقلابیون ایران با نوار کاست پیام‌ها را انتقال می‌دادند. یک دهه بعد و در اواخر دهه 80 میلادی رهبران انتفاضه فلسطین از دستگاه‌های فکس برای ارتباط استفاده می‌کردند. در قرن بیست و یک اما گروه‌های شبه‌نظامی و تروریستی به استفاده از رسانه‌های جدید روی آوردند. القاعده در شبه‌جزیره عرب و داعش در عراق و سوریه بر استفاده از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی و سایت‌ها برای ترویج برنامه‌ها و افکار خود و عضو‌گیری متمرکز بودند.

بر اساس «گزارش ارزیابی اعراب در سیاست و رسانه‌های اجتماعی در خاورمیانه و شمال آفریقا» تقریباً تمام کاربران اینترنت در این منطقه از جهان روزانه حداقل به مدت 2 ساعت از اینترنت استفاده می‌کنند که نیمی از آنها کاربران حرفه‌ای اینترنت هستند. علاوه بر این بیش از یک‌سوم شهروندان منطقه به جای رسانه‌های سنتی، از اینترنت و رسانه‌های اجتماعی برای دسترسی به اخبار استفاده می‌کنند.

حکومت‌های خاورمیانه هم از رسانه‌های اجتماعی استفاده می کنند

اما حکومت‌های خاورمیانه هم از رسانه‌های اجتماعی استفاده می کنند. این حکومت‌ها از رسانه‌های اجتماعی به مثابه ابزاری برای سرکوب استفاده می‌کنند. با این حال فعالیت‌های شهروندان و فعالان مختلف از این رسانه‌ها افزایش یافته و نه تنها در جریان تحولات بهار عربی سال 2011 بلکه در تحولات اخیر نیز نقش رسانه‌های اجتماعی و ارتباطات مردم از این بستر غیرقابل انکار است.

علاوه بر این، رسانه‌های اجتماعی نقش یک میدان مجازی را برای مردم معترض عرب ایفا می‌کنند. این امکان زمانی بیشتر مورد استقبال شهروندان واقع می‌شود که امکان تجمع و تحصن در میادین فیزیکی از سوی حکومت‌های استبدادی محدود شده باشد. این رسانه‌ها که ابزاری برای اجتماعی شدن قلمداد می‌شوند به شهروندان عرب کمک می‌کنند درباره هویت‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی خود با زبان طنز، هنر، موسیقی یا گفتمان سیاسی بحث کنند.

پیشرفت تکنولوژی باعث حرفه‌ای شدن سرکوب می‌شود

در این میان نکته نگران‌کننده این است که هر اندازه تکنولوژی این رسانه‌ها پیشرفت کند و امکان دسترسی بخش بیشتری از شهروندان به آن فراهم شود، حکومت‌ها نیز برای کنترل شهروندان و سرکوب مخالفان در این رسانه‌ها حرفه‌ای‌تر می‌شوند.

بسیاری از رژیم‌ها اقدام به بستن یا محدود کردن پلت‌فرم‌های مختلف رسانه‌های اجتماعی از جمله اینترنت، توییتر، فیس‌بوک، واتس‌اپ و اینستاگرام کرده‌اند. این حکومت‌ها بدون توجه به شیوه‌های مسالمت‌آمیز و آرام مخالفت‌ها، دست به آزار، بازداشت، شکنجه و حتی کشتن مخالفان و منتقدان خود می‌زنند.

رژیم‌های مستبد عرب گرفته تا هند مشتری پگاسوس هستند

از شاخص‌ترین و جنجالی‌ترین نمونه اقدامات حکومت‌های خاورمیانه برای ساکت کردن مخالفان خود می‌توان به قتل فجیع جمال خاشقجی روزنامه‌نگار منتقد حکومت سعودی اشاره کرد که در کنسولگری عربستان در استانبول به قتل رسید. رژیم‌های عربستان، بحرین، مصر، امارات متحده عربی و برخی دیگر از کشورهای منطقه برای ردگیری مخالفان خود در سراسر جهان از تکنولوژی‌های امنیت سایبری اسرائیل استفاده می‌کنند. گروه اسرائیلی NSO سال‌هاست تکنولوژی هک و ردگیری خود را به رژیم‌های دیکتاتوری و حکومت‌های مستبد در سراسر جهان می‌فروشد. از حکومتی مانند عربستان یا دیگر رژیم‌های مستبد عرب گرفته تا هند مشتری این تکنولوژی هستند.

نرم‌افزار این شرکت که پگاسوس نام دارد به هکرها امکان می‌دهد که به تماس‌ها و پیام‌های تلفنی و نیز اکانت‌های توییتر و واتس‌اپ کاربران دسترسی پیدا کنند. حکومت عربستان هم از نرم‌افزار پگاسوس علیه جمال خاشقجی و عمر عبدالعزیز 2 نفر از سرشناس‌ترین مخالفان خود استفاده کرده است.

استفاده فراگیر تکنولوژی‌ نتیجه‌ای جز نقض گسترده و آشکار حقوق بشر ندارد

استفاده فراگیر از این‌گونه تکنولوژی‌های نظارتی که از طریق اسرائیل یا دیگر کشورها در اختیار رژیم‌های مستبد قرار می‌گیرد نتیجه‌ای جز نقض گسترده و آشکار حقوق بشر ندارد. اخیراً نیز نیویورک‌ تایمز در گزارشی مفصل به نحوه استفاده حکومت عربستان از شهروندان خود در دیگر کشورها برای ردگیری و کنترل بر منتقدان خود در ایالات متحده و کانادا منتشر کرده بود. اقدامات سرکوب‌گرانه حکومت‌ها در رسانه‌های اجتماعی نه تنها به طور مستقیم مخالفان و منتقدان را هدف می‌گیرد بلکه هرگونه اصلاح سیاسی و اجتماعی، توسعه دموکراسی، حقوق بشر و مشارکت شهروندان را با مانع روبه‌رو می‌کند.

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری تحلیلی اعتمادآنلاین،تاریخ انتشار:4آذر1398،کد خبر:363137،etemadonline.com