شعار سال:البرز با جمعیتی حدود سه میلیون نفر و گستره پنج هزار و ۸۰۰ کیلومتر مربع به لحاظ وسعت کوچکترین استان کشور است و با وجود سهم اندک و حدود سه درصدی بخش کشاورزی در اشتغال استان، به خاطر داشتن مراکز متعدد علمی و تحقیقاتی کشاورزی قطب‌ پژوهش کشاورزی ایران محسوب می‌شود.

با توجه به نقش پژوهش در بخش کشاورزی ایران و بیان توانمندی ها و دغدغه ها در حوزه کشاورزی ، دامپروری ، جنگل ها ، مراتع ، داشته های ژنتیک گیاهی و یافته های جدید علمی متکی بر دانش بومی و داخلی میزگردی با حضور معاونان و کارشناسان موسسه های تحقیقات علوم دامی، تحقیقات اصلاح و نهال و بذر، پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران و پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران مستقر در کرج برگزار کرد .

در این میزگرد «دکتر محمدحسین بنابازی» معاون پژوهش، فناوری و انتقال یافته‌های موسسه علوم تحقیقات دامی کشور، «دکتر محسن اسماعیل زاده مقدم» معاون پژوهش، فناوری و انتقال یافته‌ها در موسسه تحقیقات، اصلاح وتهیه نهال و بذر، «دکتر کامبیز پورطهماسی» معاون پژوهش و فناوری پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران و «دکتر حسین قنواتی» عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی ایران حضور داشتند.

انجام حدود ۱۲۰ طرح تحقیقات دامی کشور در البرز

معاون پژوهش، فناوری و انتقال یافته‌های موسسه علوم تحقیقات دامی کشور در این میزگرد به تشریح وضعیت کاری این موسسه و فعالیت های آن پرداخت و گفت : سالانه به طور میانگین حدود ۱۲۰ پروژه و طرح تحقیقاتی توسط این موسسه انجام می شود که در یک برهه زمانی حدود ۹۰ درصد این تحقیقات غیرکاربردی بود، چرا که در این برهه زمانی نگاه ها فقط به پژوهش بدون تسری به ایده و تجاری سازی معطوف شد اما در سال‌های اخیر فضایی به وجود آمد تا به دنبال اثربخشی تحقیقات علمی در این بخش باشیم.

دکتر محمدحسین بنابازی ادامه داد : در سه الی چهار سال گذشته ۷۰ تا ۸۰ درصد پروژه‌های تحقیقاتی ما به شکل خاص درآمده به این معنا که هزینه انجام تحقیق را بخشی خصوصی، بخش اجرا و یا مراکز دیگر پرداخت می کنند. اوایل کار جا انداختن این مساله بسیار سخت بود که هزینه تحقیق را از مراکزی به جز موسسه تحقیقات علوم دامی باید تامین کرد اما به تدریج این مساله جا افتاده و بیشتر نیروهای ما به دنبال این هستند که هزینه تحقیق را از بیرون تامین کنند.

اکنون بیشتر این هزینه‌ها توسط بخش اجرا مانند سازمان جهاد کشاورزی استان‌ها یا معاونت امور دام کشور تامین می شود.

بنابازی گفت: همچنین منابع دیگری مانند معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، صندوق حمایت از پژوهشگران و ستاد توسعه زیست فناوری بخشی از پروژه‌ها را حمایت می کنند، پروژه مستقل که خود موسسه باید هزینه‌اش را تامین کند تنها پروژه‌هایی است که وظایف حاکمیتی موسسه علوم تحقیقات دامی است ازجمله طرح‌هایی که با موضوع حفظ ذخایر ژنتیکی و یا معرفی خوراک‌های جدید برای دام باشد.

وی با بیان اینکه زمانی که بخش خصوصی هزینه می‌کند انتظار کاربردی بودن واثربخشی آن بسیارمهم است، خاطرنشان کرد: فعالیت موسسه‌های تحقیقات کشاورزی ایران و پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه درالبرز موجب شده تا این استان قطب تحقیقات کشاورزی باشد، اما از طرفی موسسه‌هایی مانند علوم و تحقیقات دامی کشور و اصلاح و بذر که جزو موسسات مادر بوده از مزیت های البرز است .

معاون پژوهشی و فناوری موسسه علوم تحقیقات دامی در ادامه به نقش این موسسه در اصلاح و حفظ منابع ژنتیکی دامی کشور اشاره کرد و گفت: یکی ازاصلی ترین وظایف حاکمیتی که برای موسسه در نظر گرفته شده، حفظ ذخایر ژنتیکی دامی کشور است که برای این بخش هزینه نیزمی کنیم و روشی که وجود داشته این بوده که در هر استانی ذخیره ژنتیکی خاصی که وجود داشته را در قالب یک ایستگاه تحقیقاتی نگهداری کنیم. اما این ایستگاه‌ها در یک زمانی تعدادشان بسیار زیاد شد و هزینه‌های نگهداری آنها بالا رفت و مقرر شد تا ایستگاه داری را کنار بگذاریم و حفظ ذخایر ژنتیکی را با روش‌های نوین مانند ایجاد بانک ژن استفاده کنیم.

وی با اشاره به اینکه پنج هزار نمونه «دی. ان. ای » DNA ذخایر ژنتیکی دامی که بیشتر آن ها منقرض شده اند، در موسسه تحقیقات دامی کشور حفظ شده، عنوان کرد: برخی نمونه‌ها از جمله گاومیش و شتر منحصر به فرد است، چرا که نمونه برداری از این دام‌ها بسیار سخت است، به خصوص شتر ۲ کوهانه که جمعیت آن به زیر ۲۰۰ نفر رسیده و نمونه‌های منحصر به فردی از «دی.ان.ای» آنها در موسسه حفظ می شود.

این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به اینکه برخی دستاوردهای تحقیقاتی دیده نمی شوند، گفت: به این توانایی رسیدیم که بهره وری مصرف خوراک را ۲ تا سه درصد با استفاده از پسماندها ارتقا دهیم، اما یک جابه‌جایی بازار کاری می کند که آن ۲ درصد دیده نمی شود و برای دامدار ارزش فکر کردن ندارد.

مافیا واردات اجازه پاگرفتن به دام های بومی را نمی دهد

معاون موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، وجود مافیا را یکی از مشکلات بخش پژوهش و تحقیقات عنوان کرد و گفت : فناوری تولید می کنیم، اما مافیا اجازه نمی دهد، فناوری ما دیده شود، مافیای واردات نیز اجازه نمی دهد، دام‌های بومی مان پابگیرند، در حالی که دانش فنی استفاده از ۱۲۰ نوع پسماند و مواد زائدکشاورزی برای خوراک دام در موسسه تحقیقات علوم دامی به صورت یک جلد کتاب درآمده ، اما کسی به کتاب توجهی ندارد .

بنابازی ادامه داد: ۷۰ درصد هزینه های تولید در دامپروری بخش خوراک است، هر فناوری که بتواند آن را یک الی ۲ درصد جابه‌جا کند گردش مالی بسیار بالایی خواهد داشت و امروز دانش فنی تامین خوراک دام از ضایعات کشاورزی در موسسه تحقیقات علوم دامی کشور فراهم است.

وی با بیان اینکه واردات ذخایر ژنتیکی به ثروت دامی کشورآسیب وارد کرده است، گفت: گوسفندی به نام رومانوف تبدیل به معضلی برای ذخائر ژنتیکی کشور شده ، چرا که برای چند شرکت واردات اسپرم این گوسفند سود زیادی دارد و وزیر جهاد کشاورزی را نیز با این عنوان اشتباه توجیه می کردند که واردات این نوع اسپرم گوسفندی برای کشور پربازده است.

بنابازی اظهار داشت: اسپرم این دام، ذخائرژنتیکی کشور را رو به نابودی برده است، در حالی که فرانسه مهد ذخائر ژنتیکی دام سبک است ولی تنوعی که دام‌های سبک این کشور دارند نسبت به ایران یک دهم نیست، کشور ما ۲۷ توده ژنتیک گوسفند دارد ولی فرانسه با وجود اینکه به ۱۰ توده نمی رسد اما بازار ژنتیک دنیا را در این بخش در دست گرفته است و امروز ما وارد کنده ذخائر ژنتیکی از فرانسه هستیم در حالی که خیلی از ذخائرژنتیکی ایران استفاده کردند.

وی تحریم ها را یک فرصت برای این بخش عنوان کرد و افزود: تحریم ها موجب شده تا واردات این اسپرم با محدودیت مواجه شود و از این نظر فرصت خوبی بوده است.

موسسه علوم تحقیقات دامی کشور ۸۵ ساله را در البرز خیلی ها نمی شناسند

معاون موسسه علوم تحقیقات دامی کشور در ادامه به نقد در بخش پژوهش و اجرا اشاره کرد و گفت: این موسسه از سال ۱۳۱۲ در حال کار کردن است اما خیلی ها در استان البرز هنوز موسسه را نمی شناسند، یکی از مشکلات این است که فناورهای مرتبط با علوم دام را خیلی فناوری حساب نمی کنند و به دنبال فناوری های لوکس هستند.

وی در ادامه به ضرورت ارایه مستندات اشاره کرد و گفت: هر جا می رویم از ما مستندات و تاثیر گذاری می خواهند، می گوییم که خط تولید را راه انداختیم اما از ما مستندات می خواهند، عنوان می کنیم که فلان فناوری دانش فنی را ما به یک کارخانه دادیم، می گویند مستندات، اینکه ازما مستند می خواهند و در سال های اخیر نیز خیلی ترویج داشته سبب می شود تا در یک موضع تدافعی قرار بگیریم که یا مستندات پیدا نکنیم و یا بسازیم.

معاون موسسه علوم دامی کشور با داشته های ژنتیک دامی کشور اشاره کرد و گفت: ۲۷ توده جمعیت گوسفند، ۱۶ توده بز بومی، سه اکوتیپ گاومیش، پنج اکوتیپ شتر تککوهانه و شتر ۲ کوهانه ای و ۶ توده گاو بومی از جمله داشته های ژنتیک دامی کشور بوده که ذخایر بی نظیری است.

وی گفت : وجود ۶ توده گاو بومی موجب شده تا سهم دامپروری از کل بخش کشاورزی بیش از ۴۰ درصد باشد یعنی سهم آن در سفره پروتئین مردم بیش از ۶۰ درصد و بالاترین سهم در گردش مالی کشور دارد.

بنابازی به تعداد دام های کشور اشاره کرد و اظهار داشت : بیش از ۵۰ میلیون گوسفند، بیش از ۲۶ میلیون بز، هشت میلیون گاو بومی، شترتک کوهانه ۱۰۰ هزار نفر و شتر۲ کوهانه زیر ۲۰۰ نفر ثروت های دامی کشور را تکسل می دهد که شتر دوکوهانه درحال انقراض می باشد.

واردات دام های پربازده بدترین اصطلاح بود

معاون موسسه تحقیقات علوم دامی کشور ، واردات دام را سبب غیربازده نشان دادن دام های داخلی عنوان کرد و افزود: تا زمانی که سایه سود واردات در دام‌های بومی ما وجود دارد آنها را غیربازده نشان می دهد، در واقع واردات دام‌های پربازده بدترین اصطلاح بوده که به کار گرفته می شد، چرا که دام های خارجی پرتولید هستند و نه پربازده.

وی ادامه داد: جابه جایی شرایط برای دام وقتی ایجاد شود دیگر آن تولید را دام نخواهد داشت، واردات مصیبتی برای ذخائر ژنتیکی کشور شده اگر ترامپ نمی آمد واردات همچنان ادامه داشت و در واقع تحریم یک فرصت بود.

بنابازی دربخش دیگری از سخنان خود به ضرورت نگاه به داخل اشاره کرد و گفت: در حوزه دام در زمینه گوشت قرمزیک گپ بیش از ۱۰۰ هزار تنی داریم که این هم در صورتی که برنامه ریزی از دام بومی‌مان خودمان ایجاد شود قابل تامین است، گوشت سفید مرغ به صورت کامل در داخل تولید می‌شود اما یک صنعت به صورت کامل مونتاژی و وابسته است، با توجه به اینکه صنعت وابسته‌ای است اگر تحریم ها جدی تر شود به مشکل برمی خورد.

عسل تقلبی چینی تبدیل به معضل شده است

معاون موسسه تحقیقات علوم دامی با بیان اینکه عسل تقلبی چینی تبدیل به معضل برای تولید داخلی شده، گفت: در بخش تخم مرغ زمانی نیز صادرات داشته‌ایم، از نظر تولید عسل و کلونی آن جایگاه خوبی داریم، در بخش شیر نیز علاوه بر اینکه واردات نداریم در مقاطعی نیز صادرات داشتیم، اما با توجه به تغییرات اقلیم، تامین خوراک و علوفه، تولید شیر به صرفه نیست، به همین دلیل است که هر چند وقت یک بار افزایش قیمت هایی صورت می گیرد، از سوی به دامداری ها نیز باید سوبسیدهایی داده شود، در صورتی که بحث امنیت غذایی نبود واردات شیر به صرفه تر بود تا واردات آن.

مشکلات موسسه علوم تحقیقات دامی کشور

بنابازی در ادامه به مشکلات موسسه تحقیقات دامی کشور اشاره کرد و افزود: در موسسه اعتقاد ما بر این است که دشمن داخلی است تا خارجی، یکی از سازمان هایی که سخت گیرهای زیادی می کند و سبب شده تا بخشی از تحقیقات و فناوری ها در نیمه کار رها شود، سازمان دامپزشکی کشوراست، مجموعه دامپزشکی که اینقدر که در داخل کشور سختگیری می کند در واردات سختگیری نمی کند، به حدی ما را درگیر بورکراسی می کنند که پشیمان می شویم.

بنابازی گفت: مجموعه دیگر فدراسیون سوارکاری است که تبدیل به معضلی شده چرا که یک کار تخصصی به نام هویت گذاری ژنتیکی را به اشتباه معاونت امور دام در یک زمان به این فدراسیون واگذار کرد و منبع درآمدی خوبی نیز برایشان شد، اما موفق نشدند که این کار تخصصی را به خوبی انجام و سازمان بازرسی وارد کار شد.

وی ادامه داد: این فعالیت تخصصی از فدراسیون گرفته شد و به موسسه تحقیقات علوم دامی داده شده، هویت ژنتیکی ربطی به فدراسیون ندارد و ارزش بالایی برای صاحبش ایجاد می کند و می بینیم که از هیچ نوع سنگ اندازی دریغ نمی کنند، اسب اگر تائید شود از چه ژنتیکی و نژادی است تفاوت میلیونی و حتی میلیاردی و سبب رانت می شود، شاهدیم که در رقابت ها، اسب هایی که توسط موسسه علوم دامی هویت گذاری شده اند، هویت ژنتیکی شان به رسمیت شناخته نمی شود.

معاون موسسه علوم دامی در ادامه به دام منقرض شده و یا در حال انقراض اشاره کرد و گفت: گاو گلپایگانی منقرض شده، شتر ۲ کوهانه در خطر است و ۲۰۰ نفر بیشتر نمانده، گاو سیستانی، گاو طالشی و گاوهای بومی به شدت به دلیل تصور بر پربازده بودن دام های وارداتی تحت الشعاع قرار گرفتند.

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری تحلیلی حکیم مهر،تاریخ انتشار:1دی1398،کد خبر:54352،hakimemehr.ir