شعار سال: مصطفی نادری پژوهشگر و فعال حوزه محیط زیست در یادداشتی به موضوع آلودگی هوا و بیتوجهی به لایحه با اهمیت هوای پاک پرداخته است:
با شروع فصل پاییز و زمستان همواره با پدیده آلودگی هوا مواجه میشویم و از افرادی بسیاری میشنویم که باز هم زمستان و وارونگی دما باعث این آلودگی شده است.
وارونگی دما یا همان لفظ غلط «وارونگی هوا» زمانی رخ میدهد که لایهای از هوای گرم بالای هوای سرد مجاورت کُره زمین قرار میگیرد. درچنین شرایطی پایداری هوا ایجاد میشود و به جای آنکه با افزایش ارتفاع، کاهش دما داشته باشیم تا چند صد متر از سطح زمین با افزایش ارتفاع افزایش دما خواهیم داشت.
به تناوب و با تکرار این پدیده در شهرهای پرجمعیت ایران و مشکلاتی که در پی آلودگی هوا شده بود سازمان محیط زیست در سال ۹۶ موظف به تهیه لایحه هوای پاک شد تا درواقع این لایحه تکمیل کننده قانون مصوب سال ۷۹ باشد که تا سال ۸۴ به خوبی اجرا شده بود، اما با توجه به اینکه از سال ۸۴ به بعد اجرای آن با چالشهایی مواجه شد و عملاً هیچگاه به اجرا درنیامد این قانون تهیه شد تا از طریق تکالیفی که برای دستگاهها و وزارتخانهها مشخص کردیم اجرای آن الزامی شود.
در لایحه هوای پاک به استانداردهای جدید در خودروها و سوخت توجه شده بود و به طور مشخص وظایف دستگاههای اجرایی از جمله وزارتخانههای نفت، نیرو، کشور، راه و شهرسازی، امور اقتصادی و دارایی، صنعت، معدن و تجارت، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، آموزش و پرورش، ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان حفاظت محیط زیست، معاونت راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی و سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی مشخص شد و قرار بود در صورتی که هر یک از دستگاهها، وظایف خود را انجام ندهند مورد بازخواست قرار خواهند گرفت.
تمام این دستگاهها موظف شدند با توجه به لزوم اهتمام جدی برای مقابله مؤثر با آلودگی هوا، اقداماتی در زمینه سوخت، خودروهای در حال حرکت، منابع ساکن، خودروهای نو، نیروگاهها، مدیریت حمل و نقل و تقاضای سفر، پایش و پیشبینی هوا، آموزش و اطلاع رسانی و زیرساختهای شهری انجام دهند.
در لایحه هوای پاک موضوع کاهش سن معاینه فنی نیز ارائه شده است. در لایحه پیشنهادی به مجلس در قالب قانون هوای پاک، آلودگی صوتی، معاینه فنی، کنترل کنیستر و کاتالیست و موضوع ریزگردها دیده شده و با توجه به اینکه ریزگردها مشکل جدید شهرهای مرزی و تهران هستند که امروز نقش مهمی در آلودگی هوا دارند، لذا کنترل و مهار و احیای تالابها در این لایحه دیده شده است.
متأسفانه هر کدام از این دستگاهها به وظایف خود عمل آنطور که بایسته و شایسته باشد نکرده اند؛ برای مثال وزارت نیرو موظف است که حقآب تالابها را پرداخت کند و از استانهای مرزی و تالابها حمایت کند و بودجهای را برای آنها اختصاص دهد.
در حوزه محیط زیست پیوستگی آب و هوا و خاک و تنوع زیستی به عنوان اجزای اصلی محیط زیست وجود دارد و هر کدام را جداگانه نمیتوان دید؛ وقتی وزارت نیرو به جای تأمین حقآبههای محیط زیستی تالابها به سدسازیهای افراطی، کانالهای انتقال آب، تأمین آب و برق ویلاهای غیرمجازی که زمین خواری کردهاند و ... میپردازد، نتیجه آن کشور نخست برداشت آب زیرزمینی و فرونشست زمین میشویم.
همچنان که سازمان جنگلها و مراتع در مسأله آبخیزداری نیز منفعل عمل میکند یا وزارت جهاد کشاورزی در مناطق خشک هندوانه تولید و وزارت صمت در دل کویر صنایع فولاد و کاشی و سرامیک راهاندازی میکند، در فرسایش خاک نیز رتبه نخست جهان میشویم و به تبع نابودی آب و خاک، ریزگردها و انواع آلایندههای هوا افزایش یافته و شاهد وضعیت امروزی میشویم.
حال که از دولت پیر فرتوت دل بریدهایم، به مسؤولیت اجتماعی مردم که نسلهای آینده کشور را نیز تربیت میکنند، امید فراوان داریم.
امروزه برای همه آشکار شده وضعیت محیط زیست ایران بسیار نامناسب است. تنها هوا در معرض خطر نیست بلکه تالابها، دریاچهها، رودها و منابع زیرزمینی کشور هم در حال از بین رفتن و نابودی هستند و نه تنها حال و روز خوشی ندارند بلکه بر اساس گزارشهای ارائه شده برخی از این اکوسیستمها در وضعیت بحرانی قرار دارند. موضوعی که این روزها سراسر کشور را فرا گرفته و فقط مختص تهران نیست؛ بنابراین همه در برابر آلودگی مسؤولیم. مردم باید این موضوع را بپذیرند که در برابر محیط زیست و هوا مسؤولیت دارند.
هرکس باید به اندازه تواناییاش کارهایی را انجام دهد قبل از آن که جان انسانی گرفته شود یا موجی از بیماریها جان ما را بگیرد، باید کاری کرد. مردم باید از خود بپرسند که مسؤولیت من در برابر این هوا چیست؟ حداقل کاری که میتوانیم انجام دهیم، این است که در خانه بمانیم و از سفرهای غیرضروری پرهیز کنیم و حافظ محیط زیست و عزیزان خود باشیم.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری فارس، تاریخ انتشار: ۲۹ آبان ۱۳۹۹، کد خبر:۶۷۰۶۶، farsnews.ir