شعار سال: به مناسبت بزرگداشت حجت الاسلام و المسلمین دکتر داود فیرحی نشستی با عنوان «نسبت فقه و تجدد به روایت مرحوم دکتر فیرحی» توسط مؤسسه پژوهشی و فرهنگی فهیم برگزار شد.

 محمدرضا بهشتی در این نشست گفت: ما ویژگی‌های ممتازی را در مرحوم آقای فیرحی می‌دیدیم. گذشته از دانش و فهم ایشان که انصافا گنجینه‌ای برای این مرز و بوم بود و یکی از مفاخر حوزه و دانشگاه به شمار می‌رفت، به لحاظ منش، رفتار، سکنات، قول و فعل از افرادی بود که آدم از او بوی عطر ایمان را استشمام می‌کرد.

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران افزود: تمرکز مرحوم آقای فیرحی «اندیشه سیاسی» و به خصوص اندیشه سیاسی دو دهه اخیر بود. ایشان به تدریج در پی تحقیقات و مطالعاتی که داشتند به یک سری مفاهیم پایه رسیده بودند و داشتند این مفاهیم پایه را دنبال می‌کردند. آنچه که ایشان دریافته بودند این بود که این مفاهیم باید در پیوستگی به همدیگر ملاحظه شوند و مورد مطالعه قرار بگیرند. مثلا اگر مفهومی مثل وطن، دولت و یا ملت طرح می‌شد، ایشان به این نتیجه درست رسیده بودند که بررسی تک تک این‌ها کافی نیست. بنابر این به شکل منظومه‌ای اندیشیدن کاری بود که ایشان دنبال می‌کردند.

وی ادامه داد: در این بررسی منظومه ای، ایشان به یک نکته مهم برخورد کردند و آن مسأله «تطور مفاهیم» است. یعنی مثلا مفهوم ملت از زمانی که وارد تاریخ اندیشه سیاسی می‌شود تحولاتی را طی می‌کند و اگر این تحولات را مدنظر قرار نمی‌دادیم ممکن بود ارزیابی ما از فهمی که می‌خواهیم داشته باشیم درست نباشد. به این ترتیب باید شیوه کاری را در نظر گرفت که ایشان هم به لحاظ تجربی به آن رسیده بود و به لحاظ نظری هم این شیوه تقویت شد و جهت خودش را پیدا کرد.

بهشتی اظهار داشت: شیوه مرحوم فیرحی در تحقیق اصلا با شتابزدگی سازگار نیست و جدیّت و حوصله‌ای را می‌طلبد که مرحوم آقای دکتر فیرحی به خوبی از آن برخوردار بودند. من ایشان را جست و جوگری می‌دیدم که دنبال جست و جوی جدّی حقیقت است و از اینکه ذهنش سریع بخواهد به جمع بندی برسد و با سرعت ارائه دهد، فاصله داشت.

 

وی با بیان اینکه دوره ما دوره درخشش نیست، تصریح کرد: باید میل به درخشش در این عرصه‌ها را در خودمان مهار کنیم و حوصله این را پیدا کنیم که کار جدی و سخت انجام دهیم. شاید نتایج کار ما در پژوهش را خودمان هم نتوانیم ببینیم و فکر می‌کنم نباید انتظار اینکه حتما با چشم خودمان بتوانیم ماحصل این تلاش را ملاحظه کنیم. چه بسا یک یا دو نسل پژوهشی بعد خودش را به جایی برساند که بگوید نسبت به گذشته یک دید پیدا کرده ام.

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران گفت: کسانی که با آقای دکتر فیرحی جلسه داشتند می‌دانستند مطالبی که ارائه می‌دهد ماحصل تلاشی است که قبلا انجام داده و حالا دارد ارائه می‌کند. احساس من این بود که کاری که در پیش گرفته را هوشمندانه رصد و پیگیری می‌کند و تلاش می‌کرد هر زاویه دیدی که باز می‌شد را در نقشه راهی که برای خود ترسیم کرده جا دهد.

وی با بیان اینکه ذهن دکتر فیرحی باز بود و باز ماند، افزود: جمودی در ذهن برخی افراد هست و فکر می‌کنند این نهایت چیزی است که می‌توان به آن رسید و ذهنشان بسته می‌شود و مجال اینکه بخواهد آنچه به آن دست یافته را دوباره مورد ارزیابی و نقادی قرار بدهد را به تدریج از دست می‌دهند. بعضی‌ها در سنین بالاتر به این نقطه می‌رسند و بعضی‌ها در همان سنین جوانی به این نقطه می‌رسند و مدافع یک دستاورد هستند و برای آن‌ها سخت خواهد بود که بخواهد گشایشی صورت بگیرد.

بهشتی تأکید کرد: در آخرین ملاقاتی که با مرحوم آقای فیرحی داشتم، که فاصله کمی هم با رحلت ایشان داشت، احساس کردم این ذهن هنوز جوان است و مجال ورود مطالب جدید را به ذهن خودش می‌دهد و خیلی امیدوار بودم که در آینده بتوانیم از ثمرات کار ایشان بهره‌های بیش از این ببریم و خیلی مایه حسرت بود که ایشان رخت برکشید و این میدان را رها کرد. امیدوارم خداوند ایشان را رحمت کند و کسانی که کار ایشان را دنبال می‌کنند از خصوصیات بسیار مثبتی که در ایشان جمع شده بود را به دست بیاورند.

وی افزود: این خصوصیات آسان به دست نیامده و یقینا محصول یک تلاش برای خودسازی است. من اهل اغراق گویی درباره اشخاص نیستم، ولی واقعا احساس می‌کردم که دکتر فیرحی در سطح ممتازی دارد حرکت می‌کند و این خودسازی‌ها داشت آثار خودش را نشان می‌داد.

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران گفت: چند بار من خواهش کردم و ایشان درس فلسفه سیاست را بر عهده گرفت. فضل، علم و دانش ایشان چیزی بود که فکر کردم می‌تواند برای دانشجویان ما مهم باشد. ولی مهمتر از آن این بود که این فضل و دانش و علم با یک منشی جمع شده بود که دلم می‌خواست دانشجویان در چهره آقای فیرحی آن روحانی که ما دلمان می‌خواست را ببینند. احساسم این بود که این آموختنی‌ترین چیزی بود که می‌شد در کلاس‌های درس منتقل شود.

وی تأکید کرد: من بار‌ها به ایشان عرض کردم که فقط به خاطر دانش تان شما را به گروه فلسفه دانشگاه تهران دعوت نمی‌کنیم؛ دیدن آقای دکتر فیرحی با این خصوصیاتی که در او جمع شده را برای دانشجویان گروه فلسفه ضروری می‌دانیم.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از جماران، تاریخ انتشار: ۳۰ آبان ۱۳۹۹، کد خبر:۱۴۸۲۸۹۶، jamaran.news