شعار سال: محسن حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش و پرورش امروز، ۲۸ بهمن‌ماه در دومین روز از پنجمین دوره گردهمایی مدیران دارالقرآن‌های آموزش و پرورش سراسر کشور به سخنرانی پرداخت و گفت: افتخار می‌کنم که همه همکاران به امر مهم و اساسی و پیوند با قرآن اهتمام دارند؛ این پیوند با اهمیتی است، چرا که کلام خدا برای هدایت و پرورش انسان‌ها است.

وی با تأکید بر اینکه پرورش جامعه از مهمترین و تأثیرگذارترین اقدامات است، افزود: اینکه انسان می‌تواند یاد بگیرد، می‌تواند بیاموزد و پرورش پیدا کند، کرامتی والا برای انسان است و پرورش دادن چه قابلیت ممتازی است. باید شاکر باشیم که خداوند چنین موهبت رفیعی را به انسان داده است.

حاجی‌میرزایی با اشاره به تعبیری از آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی درباره حضرت حق و اینکه خداوند انسان را مظهر اسماء جلالیه و جمالیه قرار داده است، بیان کرد: تعابیر مختلفی درباره انسان در قرآن آمده است: «خَلَقْتُ بِیَدَیَّ»، «فَتَبَارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِینَ»، «نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی»، «إِنِّی جاعِلٌ ِ فِی الْأرْضِ خَلِیفَةً»، «وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنِی آدَمَ» و ... همه این‌ها حکایت از این دارد که با موجودی کاملاً متمایز و بزرگ روبرو هستیم.

وزیر آموزش و پرورش با تأکید بر اینکه خلقت بر مدار انسان شکل می‌گیرد، تصریح کرد: آیات بسیاری در قرآن با عبارت «وَ سَخَّرَ لَکُمْ» آمده است که حکایت از این دارد که تمام هستی در اختیار انسان هست؛ «وَ سَخَّرَ لَکُمْ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ جَمِیعاً مِنْهُ»، «سَخَّرَ لَکُمُ الْبَحْرَ لِتَجْرِیَ الْفُلْکُ فیهِ بِأَمْرِهِ»، «وَ سَخَّرَ لَکُمُ اللَّیْلَ وَ النَّهارَ وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ وَ النُّجُومُ مُسَخَّراتٌ بِأَمْرِهِ»، همه هستی در تسخیر آدم است و نشان‌دهنده جایگاه رفیع انسان است.

حاجی‌میرزایی با تأکید بر اینکه این انسان باهمه این ویژگی‌ها با آموختن روحش جلا می‌گیرد و جانش اعتلا پیدا می‌کند، اضافه کرد: تمام تفاوت‌های ما آدم‌ها در کمیت و کیفیت این آموزش‌ها است؛ اینکه ما چه یادگرفته‌ایم و دیگران چه یاد گرفته‌اند. می‌دانیم همه شخصیت انسان‌ها متفاوت است، هم هویت آن‌ها و هم کیفیت آن‌ها با هم متفاوت است. اگر این تفاوت‌ها ر مزگشایی شود، به آموزش و پرورش بر می‌گردد. در تبیین این تفاوت‌ها آموزش و پرورش نقش اساسی دارد.

وی با تأکید بر اینکه این امر آموزش به سه قابلیت ممتاز انسان باز می‌گردد، گفت: خداوند در وجود انسان سه قابلیت گذاشته است. اینکه انسان می‌تواند ببیند و بصیرت پیدا کند، انسان می‌تواند بشنود و استماع کند، انسان می‌تواند تعقل کند و تفقد داشته باشد. به دلیل این سه ویژگی انسان‌ها از یکدیگر متمایز و متفاوت می‌شوند و جوامع و تمدن‌ها و فرهنگ‌ها متقاوت می‌شوند. هر آنچه که امروزه تحت عنوان تمدن بشری از ابتدای خلقت تا‌کنون به وجود آمده است و هر چه بشر کسب کرده است و تمامی تحول بشریت در طی قرون و اعصار از دریچه این سه ویژگی است.

وزیر آموزش و پرورش بیان کرد: تمام مظاهر جامعه بشری از این دریچه‌ها ورود پیدا کرده است. آنچه که انسان را از موجود ناتوان به موجود توانا تبدیل می‌کند، در قرآن بار‌ها و بار‌ها به آن تصریح شده است. قرآن کریم می‌فرماید «وَ اللَّهُ أَخْرَجَکُمْ مِنْ بُطُونِ أُمَّهاتِکُمْ لا تَعْلَمُونَ شَیْئاً وَ جَعَلَ لَکُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ الْأَفْئِدَةَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ»، اما از دریچه همین قابلیت‌ها است که انسان از ناتوانی به توانایی می‌رسد و قدرت برای تغییر پیدا می‌کند. این سه ویژگی را خداوند به انسان داده است تا انسان ناتوان توانمند، مقتدر، سازنده و شایسته مخاطب خداوند قرار گرفته شود. معلم‌ها از این راه وارد می‌شوند و صلحا نیز از همین راه وارد می‌شوند. هر فردی که در جامعه می‌خواهد تحول ایجاد کند، از این راه وارد می‌شود، اصلاً راه ورود و رسوخ در انسان از این سه ویژگی و سه راه است، همچنین شیاطین نیز از این راه‌ها وارد می‌شوند، سعادت و شقاوت از این مسیر شکل می‌گیرد. همچنین این ابزار و ویژگی‌ها زنگار می‌گیرند، چنانکه در قرآن آمده است؛ «لَهُمْ قُلُوبٌ لَا یَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْیُنٌ لَا یُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لَا یَسْمَعُونَ بِهَا»، «وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ کَثِیراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا یَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْیُنٌ لا یُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا یَسْمَعُونَ بِها» و...

حاجی‌میرزایی با اشاره به جمله معروف جهنمیان «وَ قالُوا لَوْ کُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ ما کُنَّا فِی أَصْحابِ السَّعِیرِ»، افزود: بنابراین به صراحت قرآن کریم، جهنم محصول همین خوب نشنیدن و نیندیشیدن و ندیدن است و حتی آمده است، هنگامی که پرده‌ها و زنگار در قیامت کنار می‌رود، بنابر صریح آیات قرآن چقدر خوب می‌بینند و می‌شنوند.

وی با تأکید بر اینکه آموزش و پرورش با این سه عضو یعنی چشم، گوش و قلب، با اندیشه انسان‌ها و دیدن انسان‌ها و شنوایی انسان‌ها ارتباط دارد، اظهار کرد: اینکه چه می‌بینیم و چگونه می‌بینیم، چه می‌شنویم و چگونه می‌شنویم و چطور می‌اندیشیم در سعادت و شقاوت ما تأثیر دارد. در حقیقت رمز تفاوت شخصیت انسان‌ها در کیفیت دیدن و شنیدن و اندیشیدن است. قرآن می‌گوید چگونه نگاه کنید «أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاء مَاء»، «أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ أُوتُوا نَصِیبًا مِنَ الْکِتَابِ»، «أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِی حَاجَّ إِبْرَاهِیمَ فِی رَبِّهِ» و ... خیلی از آیات هستند که دعوت به خوب دیدن می‌کنند؛ «قُل سیروا فِی الأَرضِ فَانظُروا کَیفَ کانَ عاقِبَةُ المُجرِمینَ»، «قُلْ سِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الَّذِینَ مِنْ قَبْلُ»، «قُلْ سِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُرُوا کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الْمُجْرِمِینَ».

حاجی‌میرزایی با اشاره به اینکه بنابر صریح قرآن، گروهی هستند که کلام خدا را می‌شنوند و سپس تحریف می‌کنند «قَدْ کَانَ فَرِیقٌ مِنْهُمْ یَسْمَعُونَ کَلاَمَ اللَّهِ ثُمَ یُحَرِّفُونَهُ مِنْ بَعْدِ مَا عَقَلُوهُ وَ هُمْ یَعْلَمُونَ»، بیان کرد: بنابر مصداق صریح قرآن، اگر خوب نشنویم و تعقل نکنیم، مصداق کالانعام خواهیم بود. خداوند در آیات فراوانی از قرآن، دعوت به تعقل کرده است و خداوند در مقام تبیین نشسته است و حتی در قرآن کافران را اینگونه مثال زده است: «مَثَلُ الَّذِینَ کَفَرُوا کَمَثَلِ الَّذِی یَنْعِقُ بِما لا یَسْمَعُ إِلَّا دُعاءً وَ نِداءً صُمٌّ بُکْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لا یَعْقِلُونَ».

وی با تأکید بر اینکه این‌ها رمز پیوند تعلیم و تربیت با قرآن است، بیان کرد: ما در تعلیم و تربیت قرآنی به دنبال فردی عزیز و مستقل و باورمند، توانمند، جهادگر، شریف، مسئولیت‌پذیر، مقاوم و دشمن‌ستیز هستیم. مهمترین هدف تعلیم و تربیت، تربیت افرادی است که بتوانند شریف، مستقل، عزیز و... زندگی کنند، نه اینکه منفعل و تحت سلطه و سیطره دیگری باشند.

وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: سند ۲۰۳۰ مبنای عمل ما نیست، چون دنبال آدمی هستیم که تمدن نوین اسلامی را پایه‌گذاری کند و دنبال شکل‌گیری این تمدن هستیم. ما با طوری خاص از دیدن و شنیدن و اندیشیدن سر و کار داریم و ما می‌توانیم با بهره‌مندی از قرآن کریم، این منبع لایزال الهی بهره برداری کنیم، چرا که به ما یاد داده است چطور ببینم و چطور بشنویم و چطور تعقل کنیم. این جز با پیوند عمیق ما با قرآن به وجود نمی‌آید.

وی تأکید کرد: اینکه در کنار فعالیت‌هایمان به قرآن توجه کنیم، خوب است، اما بسیار فراتر از این باید عمل کنیم، بنای تعلیم و تربیت بر قرآن است. تمایز نظام‌های آموزشی در این است که آیا فرد خود اتکا و توانمند و ... است؟ و کجا می‌تواند ما را بیشتر از قرآن راهنمایی کند و اینکه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش را مبنی بر فرهنگ قرآنی یا اسلامی قرار داده‌ایم، بر این اساس است که دنبال شکل گیری چنین جامعه‌ای هستیم.

حاجی‌میرزایی با تأکید بر اینکه قرآن دریایی است که هرچه در آن عمیق شویم، بازهم کم است، تصریح کرد: چنانکه بزرگان گفته‌اند، قران بطنی دارد و آن بطنش، بطنی دارد و بطنش بطنی دارد که حکایت از عمق آموزه‌های قرآنی دارد که در آن جان‌ها امنیت و آرامش پیدا می‌کند. امیدوارم حاصل کار‌های من و شما، افرادی باشد که قرآنی تربیت شوند. از خداوند توفیق این خدمت بزرگ و اساسی را می‌طلبم.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از ایکنا، تاریخ انتشار:۲۸ بهمن ۱۳۹۹، کد خبر:۳۹۵۴۴۲۲، www.iqna.ir