جمعه ۰۷ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 April 26 
چجور بگم، نمی‌شه ازش حرف زد. ربنایی که می‌گوید. شما می‌تونید خدا را باور نداشته باشید، ولی با این ربنا می‌بینید اصلا خدا را. می‌بینید که یکی دارد از او التماس می‌کند.
شعار سال: «ربّنا» یا «ربّنای شجریان» یکی از آثار برجستهٔ محمدرضا شجریان و شامل ۴چهار دعا از آیات قرآن است که در دستگاه سه‌گاه خوانده شده و همه دعا‌های آن با عبارت ربّنا آغاز می‌شوند. این اثر در تیر سال ۱۳۵۸ ضبط شده و برای مدت ۳۰ سال، جزو برنامه‌های اصلی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در ماه رمضان بوده‌است. این اثر در ۱۹ اردیبهشت سال ۱۳۹۶ در فهرست آثار معنوی (ناملموس) ایران با شماره ۱۳۹۶ به ثبت رسید.
بنا به گفتهٔ شجریان، به دلیل اینکه پیشتر سید جواد ذبیحی، مناجاتی با عنوان ربنا خوانده بود و سال‌ها مردم به شنیدن آن در زمان افطار عادت کرده بودند، او ربنای جدید را با اضافه کردن دو آیهٔ قرآن، ساخت و در یکی از استودیو‌های رادیو ایران ضبط کرد. انگیزهٔ اصلی وی از ضبط این اثر، تدریس آن به هنرجویانی بود که قرار بود برای مراسم پیش از افطارِ صدا و سیما، مناجات بخوانند.
پس از دهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ایران، محمدرضا شجریان در نامه‌ای به عزت‌الله ضرغامی از وی خواست تا از پخش آثار او در صدا و سیما خودداری کند. دعای ربّنا با سفرهٔ افطار ایرانیان در ماه رمضان عجین شده‌است. بنابراین، شجریان هم پس از شکایت از صدا و سیما، به صورت خاص اجازهٔ پخش ربّنا و ادعیه (مثنوی افشاری) را به صدا و سیما داد. ولی اعلام کرد که به پخش سایر آثارش از شبکه‌های مختلف آن رضایت نخواهد داد. محمد حسین صوفی، معاون صدای صدا و سیما، در واکنش به این موضوع اعلام کرد که رادیو حتی در ماه رمضان هم ربّنا و ادعیهٔ محمدرضا شجریان را پخش نمی‌کند.
در تابستان ۱۳۸۹ و هم‌زمان با آغاز ماه رمضان، سازمان صدا و سیما پخش دعای ربنا با صدای محمدرضا شجریان را به‌طور کامل در تمام شبکه‌ها ممنوع کرد. این سازمان اعلام کرد که حتی از پخش آگهی‌های بازرگانی که معمولاً در ماه رمضان با نوای اذان یا دعا همراه است در صورتی که صدای ربنا زیر صدای آگهی قرار گرفته باشد، ممانعت می‌کند.
سوال اینجاست که آیا بعد از مناقشات ایجاد شده در گذشته و حرف‌ها و حدیث‌های گوناگون سیاسی و غیر سیاسی، فصل استفاده از این اثر فاخر مذهبی و ملی، مجددا فرا نرسیده است؟ مسلما تصمیم گیری در این خصوص بر عهده زعمای سیاسی و دینی کشور است.
رحیم قمیشی نیز در وصف و حال فقدان شجریان و ربنایش دست به قلم شده و چند خطی نوشته که در اینجا می خوانید:
*** شجریان از نامهربانی‌ها راحت شد.
*** دیگر در مصاحبه وقتی یاد آن پیرزن دستفروش می‌افتد، بغض نمی‌کند.
*** دیگر از اینکه ببیند عده‌ای به‌جای برادری، سلاح به دست می‌گیرند و هموطن خود را می‌ترسانند، رنج نمی‌برد.
*** دیگر آواز جدید نمی‌خواند تا بعضی که دوستش ندارند عصبانی شوند.
*** دیگر حتی ربنا نمی‌خواند... ، تا آنها که خود را جای خدا می‌دانند دلخور نشوند
*** نمی‌گوید؛ گر تو این انبان زِ نان خالی کنی پر ز گوهرهای اِجلالی کنی
*** می‌داند بعضی آنقدر خورده‌اند که نمی‌توانند انبان خالی کنند!
*** دیگر نمی‌گوید من با مردم هستم و شما را قبول ندارم...
*** دیگر با کسی که شما دوست ندارید عکس نمی‌گیرد.
*** دیگر هیچ چیزی نمی‌گوید که شما بترسید
آرام گرفته در طوس
و حتما می‌خندد به آنها که هنوز کینه دارند!
*** منتظر بودم امسال که دیگر او نیست رادیو اندکی برای خود وجهه بخرد.
*** منتظر بودم رمضان اندکی دل بعضی را صاف و بی‌کینه کند.
*** منتظر بودم برخی یادشان بیاید، چقدر مردم صدای ربنای شجریان را دوست دارند...
چه انتظار بیهوده‌ای
شاید جای نوای شجریان همان در دل ماست
شاید خدا نمی‌خواهد ندای ملکوتی استاد وجهه‌ای شود برای هر کسی
شاید خدا بعضی را خیلی دوست دارد...
در آغاز ماه رمضان
جای استاد شجریان
و خاطره‌هایمان با نوای گرم او
چه خالیست...
برگزیده ها
محمدی
۲۳:۲۰ - ۱۴۰۰/۰۱/۲۵
پاسخ
صدای ماندگار ایران ربنای شجریان