شعار سال: در هر بحرانی که در منطقه‌ای از جهان سربلند می‌کند زنان به دلیل ویژگی‌های جسمی و برخی مواقع روحی خاص خود، بیش از مردان دچار آسیب می‌شوند. حالا اگر بحران در جامعه‌ای توسعه‌نیافته و بسته ایجاد شود، قطعا صدمات بیشتری را برای زنان و کودکان به دنبال خواهد داشت.
 
آنچنانکه برخی گزارش‌های جهانی نشان می‌دهد که تقریبا ۴۰ درصد از جمعیت جهان به سیستم بهداشتی مناسب دسترسی ندارند. مثلا، فقط در هند سالانه ۴۵۰ هزار کودک زیر ۵ سال به دلیل بیماری‌های ناشی از نوشیدن آب آلوده جان خود را از دست می‌دهند. بیشتر این بیماری‌ها از باکتری‌ها، تک‌یاخته‌ها و ویروس‌های موجود در آبی که با فضولات انسان و حیوان آلوده شده است، ناشی می‌شوند.
 
همچنین نتایج یک بررسی در تانزانیا نشان داد که با فراهم شدن آب در یکی از مناطق این کشور، حضور دختران در مدرسه نیز ۱۲ درصد افزایش یافت. همچنین بنابر بررسی‌ها، زنان جهان، در مجموع ۲۰۰ میلیون ساعت وقت صرف جمع‌آوری و ذخیره آب می‌کنند. علاوه‌بر این مدت زمان که صرف ذخیره آب می‌شود مقدار بسیار زیادی از وقت آن‌ها صرف پیدا کردن مکانی که در آنجا آب وجود دارد می‌شود که می‌توان گفت این زمان به ۲۶۶ میلیون ساعت می‌رسد.
 
به گزارش جامعه ۲۴ ، در حال حاضر کشور ما نیز با بحران‌هایی مواجه است که به جرات می‌توان گفت بحران آب خطرناک‌ترین آن است، مساله‌ای که قریب به یک دهه پیش نسبت به آن توسط متخصصان این حوزه هشدار داده شد، اما نه تنها هیچ‌یک از مسئولان این حوزه و حتی مسئولان ارشد نظام به آن توجهی نکردند که برخی مدیران ارشد و میانی ناکارآمد و سودجو با تصمیم‌گیری‌های نادرست به این تنش دامن زدند. تا جایی که امروز سیستان و بلوچستان در کنار دریا و اقیانوس و خوزستان احاطه شده در میان پرآب‌ترین رودخانه‌های جهان تشنه لب و به گل نشسته مانده‌اند. حقیقت آن است که احتمالا تا سده‌ها بعد هیچ یک از متخصصان پی نخواهند برد که چگونه می‌توان استانی به پرآبی خوزستان را در چشم به هم زدنی خشکاند و مردمش را اینگونه ناامید کرد.
 
به هرحال در همین بحران آب ایجاد شده در کشور هم زنان و کودکان اولین قربانیان بی‌آبی در کشور هستند. بی‌آبی می‌تواند زندگی زنان را با چالش‌های جدی مواجه کند و تمامی ابعاد سلامت جسمی و روحی آنان را در کنار فرصت‌های مختلف رشد و ترقی شخصی از آن‌ها بگیرد، چرا که زنان و دختر بچه‌ها در جوامع توسعه‌نیافته و سنتی نقش محوری در مدیریت خانه داشته و اگر در این مناطق دسترسی به آب هم نباشد مسئولیت تامین آب در هر شرایط برعهده زنان است.
 
در ایران نیز شرایط چنین است و زنان و دختربچه‌ها در بسیاری از مناطق دچار بی‌آبی مسئول تامین آب از چاه، هوتک، رجوع به تانکر آبرسانی و… بوده و ناچارند کوله‌های سنگین حاوی آب را گاهی کیلومتر‌ها بر پشت یا روی سر خود حمل کرده و به خانواده برسانند. گاهی نیز برای شستن رخت و ظروف به کنار رودخانه‌ها و مراکز تجمع آب می‌روند که هر دو این موارد سلامت آنان را با چالش جدی مواجه می‌کند.
 
با سعیده خاشی، نائب رئیس حزب اتحاد ملت منطقه سیستان و بلوچستان و فعال اجتماعی و همچنین پونه پیلرام، مشاور امور بانوان فرماندار سابق اهواز و فعال حوزه زنان درباره تاثیر بی‌آبی بر سلامت زنان گفتگو کردیم.

۸۹ هزار زن سرپرست خانواده در سیستان و بلوچستان
 
سعیده خاشی به جامعه ۲۴ می‌گوید: «بی‌آبی مساله‌ای است که زندگی تمام موجودات زمین را با چالش مواجه می‌کند، اما در جامعه ما که به صورت گسترده و تاریخی نابرابری میان زن و مرد وجود دارد، زنان در این شرایط دچار آسیب‌های جدی‌تری می‌شوند. توجه به این نکته ضروری است که به واسطه نقش محوری زن در خانواده به‌ویژه در جوامع سنتی مشکلاتی که روی زنان تاثیر می‌گذارد قطعا کل جامعه را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.»
 
«ما در دهه‌های اخیر شاهد بی‌آبی مستمر در استان سیستان و بلوچستان هستیم، یعنی درحالی که این استان کلان‌ترین جامعه روستایی کشور را دارد، اما درصد بالایی از روستا‌های آن همچنان به صورت سقایی آبرسانی می‌شوند. آن دسته از روستا‌هایی هم که از آب لوله‌کشی برخوردار هستند همواره با قطعی آب مواجه هستند. در بافت سنتی این استان نهاد خانواده نقش بسیار مهمی دارد که به دلیل ریشه‌های تاریخی و فرهنگی زنان محور آن هستند.»
 
«خشکسالی و بحران‌های محیط زیستی، قطعی مکرر آب و عدم دسترسی به حقوق اولیه‌ای مانند برخورداری از آب سالم، زنان را که همواره از اقشار تحت ستم بوده‌اند بیشتر تحت تاثیر قرار می‌دهد. در سیستان و بلوچستان ۸۹ هزار زن سرپرست خانوار وجود دارد یعنی ۱۷ درصد از جمعیت زنان سرپرست خانوار کل کشور در سیستان و بلوچستان ساکن هستند که این عدد بالاترین رقم زنان سرپرست خانوار در سطح کشور است. این درحالی است که جامعه زنان تحت آموزش و توانمندسازی برای زندگی بهتر قرار نگرفته است. در واقع زیرساخت‌های آموزشی برای آن‌ها وجود نداشته است چه برسد به آنکه آموزش زندگی در شرایط بحرانی را ببینند.»
 
«با توجه به اینکه در جامعه سنتی مادران نقش تربیت کودکان را به صورت محوری‌تری برعهده دارند با بروز مشکل برای زنان تربیت کودکان نیز دچار آسیب شده و دسترسی به امکانات بهداشتی هم کاهش می‌یابد چرا که بهداشت زنان و مسائل مرتبط با آن‌ها مانند قاعدگی، زایمان و … نیز د چار چالش می‌شود، به‌ویژه آنکه در بسیاری مواقع همین مسائل خاص زنان در جامعه تابو تلقی شده و زنان در شرایط بی‌آبی نمی‌توانند مشکلات خود را به راحتی بیان و حل کنند. از طرفی زنان روستایی که به آب دسترسی کافی ندارند در دوران پریود خود مشکلات بیشتری را تجربه می‌کنند که ابعاد مختلف زندگی آنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد یعنی علاوه بر ابعاد جسمی که بسیار مهم هم هستند، روح و روان آن‌ها نیز تحت فشار قرار می‌گیرد.»
 
«بی‌آبی مشکلات دختری را که در شرایط عادی هم دچار عفونت‌های زنانه بوده، اما هیچ اطلاعاتی درباره آن ندارد و هیچگونه دسترسی هم به دارو و حتی پد‌های بهداشتی ندارد چند برابر می‌کند. در واقع استرس‌های ناشی از بی‌آبی به تدریج تبدیل به تنشی گسترده شده و زندگی افراد را مختل می‌کند. در این شرایط انسان‌ها خسته‌تر شده و این پریشانی ابعاد گسترده‌تری می‌یابد اگر محل زندگی افراد روستا بوده و دسترسی به شهر سخت باشد و خانه بهداشت شرایط مناسبی نداشته باشد یا مراکز درمانی فاصله زیادی با روستا‌های دچار تنش آب داشته باشند. در شرایط بی‌آبی مدیریت خانه، پخت و پز، نظافت و مسائل بهداشتی همگی با مشکل مواجه می‌شوند.»
 

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته ازپایگاه خبری تحلیلی امتداد ، تاریخ انتشار:  12مرداد1400، کدخبر:3393 ، www.emtedad.news