شعار سال: نمایندگان مجلس در نیمه دو سال ۱۳۹۹ و در زمان بررسی لایحه بودجه سال ۱۴۰۰، در تبصره ۱۶ وام قرض الحسنه ازدواج را از رقم ۵۰ میلیون تومان به ۷۰ میلیون تومان به ازای هر فرد متقاضی بزرگ‌تر از ۱۸ سال افزایش دادند. این سقف وام برای زوج و زوجه‌های کمتر از ۲۵ سال و ۲۳ سال و بزرگتر از ۱۸ سال در حد ۱۰۰ میلیون تومان به ازای هر فرد باشد.

همچنین نمایندگان مجلس مصوب کردند همه بانک‌های عامل را موظف کردند به صورت ماهیانه تعداد تسهیلات قرض الحسنه ازدواج پرداختی و تعداد افراد در نوبت دریافت را برای اطلاع عموم مردم انتشار بدهند.

در روز‌های اخیر جمعی از نمایندگان مجلس، در نامه‌ای سرگشاده به علی صالح آبادی، رئیس جدید بانک مرکزی، از وی خواستند آمار تسهیلات قرض الحسنه پرداختی، انتشار پیدا کند.

در همین زمینه «بانکداری ایرانی» در گفتگو با علی بابایی کارنامی، نماینده مجلس و نایب رئیس کمیسیون اجتماعی، درباره دلایل این نامه نگاری نمایندگان مجلس و وضعیت فعلی اعطای وام قرض الحسنه ازدواج گفتگو کرده است که ان را می‌خوانید.

*در سال ۱۳۹۹ و زمانی که در مجلس، لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ در حال بررسی بود نمایندگان مجلس اصرار داشتند که سقف وام قرض الحسنه ازدواج از ۵۰ میلیون به ۷۰ میلیون تومان افزایش پیدا کند. الان هم که از اواسط سال ۱۴۰۰ عبور کرده ایم تعداد زیادی وام قرض الحسنه به متقاضیان پرداخت شده. به چه علت، مجلس تاکید داشت بر این که سقف وام ازدواج در سال ۱۴۰۰ افزایش پیدا کند؟

-به دلیل این که وقتی می‌خواهیم به زوج‌های جوان برای تشکیل خانواده کمک کنیم این کمک باید در حدی باشد که حداقل بخشی از هزینه‌های متقاضیان ازدواج را فراهم کنیم. بالاخره حاکمیت، وظایف مشخصی دارد.
دولت‌ها وظیفه دارند به جوانان برای تحقق ازدواج کمک کنند. ما با توجه به نرخ تورم بالا، شرایط اقتصادی، سبد هزینه خانوار و وضعیت معیشت مردم، به این نتیجه رسیدیم که سقف ۵۰ میلیون تومانی وام به ازای هر فرد متقاضی ازدواج، کفاف هزینه‌ها برای تحقق ازدواج را نمی‌کند.
بر همین اساس، ما نمایندگان مجلس اصرار داشتیم که میزان وام ازدواج به ۷۰ میلیون تومان افزایش پیدا کند.
البته ما در کمیسیون اجتماعی مجلس، رقم ۱۰۰ میلیون تومان به ازای هر متقاضی ازدواج را در نظر داشتیم یعنی کمیسیون اجتماعی که کمیسیون تخصصی این موضوع بود، رقم ۱۰۰ میلیون تومان را تصویب کرد.
بعداً با جرح و تعدیلی که در کمیسیون تلفیق بودجه انجام شد، نهایتاً کمیسیون تلفیق مجلس رقم وام را به ۷۰ میلیون تومان افزایش داد. بنابراین، ما بنا به این دلایل اصرار داشتیم که میزان وام قرض الحسنه ازدواج نسبت به سال ۱۳۹۸، افزایش پیدا کند.

*بر اساس اعلام بانک مرکزی، در سال ۱۳۹۹ به ۸۲۴ هزار نفر از افراد متقاضی، وام قرض الحسنه ازدواج داده شده یعنی در حد ۴۳ هزار میلیارد تومان. همچنین بانک مرکزی اعلام کرده که ۸۱ هزار نفر از متقاضیان وام در سال ۱۳۹۹، نسبت به تکمیل مدارک خودشان اقدام نکردند و با توجه به تصویب سقف جدید وام در زمان بررسی لایحه بودجه، آن‌ها مدارک خود را تکمیل نکرده و در سال ۱۴۰۰ دوباره ثبت نام کردند.
آن تعداد از متقاضیان سال ۱۳۹۹، به متقاضیان سال ۱۴۰۰ اضافه شده، ولی هنوز به همه متقاضیان ثبت نام کننده در سال ۱۴۰۰، وام ازدواج پرداخت نشده. فکر نمی‌کنید که اگر سقف وام در همان حد ۵۰ میلیون تومان می‌ماند، تعداد بیش تری و با سرعت می‌توانستند این وام را دریافت کنند؟

-ما اقدامات دیگری هم برای تشویق افراد به ازدواج انجام دادیم و تصمیمات ما محدود به همین وام قرض الحسنه ازدواج نبود. ما بنیاد مستضعفان را مامور کردیم که برای تهیه جهیزیه مورد نیاز افراد تحت پوشش کمیته امداد و نهاد‌های حمایتی دیگر، در حد ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان کمک کند. از طرف دیگر، تعداد گروه‌های جهادی نسبت به سال‌های گذشته، افزایش پیدا کرده و آن‌ها نیز برای تهیه جهیزیه کمک می‌کنند.
ما به عنوان نمایندگان مجلس، با توجه به شرایط اقتصادی که وجود داشت، تصمیم گرفتیم که میزان وام ازدواج را افزایش بدهیم. تشخیص ما در مجلس این طور بود که افزایش میزان وام ازدواج ضرورت دارد.

*خانم شهرزاد دانشمندی (مدیر کُل اداره اعتبارات بانک مرکزی)، اعلام کرده که در سال ۱۳۹۹ نسبت تسهیلات قرض الحسنه ازدواج به سپرده‌های قرض الحسنه بالغ بر ۱۱۰ درصد بوده است.
این وضع، نشان می‌دهد که پرداخت تسهیلات و وام ازدواج و اشتغال زایی، بیش از منابع قرض الحسنه سیستم بانکی کشور بوده است. آیا این وضع، از نظر تبعاتی که ممکن است به دنبال داشته باشد برای شما به عنوان نماینده مجلس و در مورد مسائل نظام بانکی، نگرانی ایجاد نمی‌کند؟

-خیر. چرا باید نگرانی داشته باشیم. بالاخره بانک‌ها نیز وظیفه و رسالت دارند و همه آن‌ها باید به تشویق ازدواج کمک کنند.

*بالاخره نسبت تسهیلات اعطایی به منابع قرض الحسنه بیش‌تر بوده و در حد ۱۱۰ درصد است یعنی افزون بر منابع قرض الحسنه در اختیار بانک ها، وام قرض الحسنه برای ازدواج پرداخت شده.

-وام دادن تا سقف ۱۰ درصد بیش از منابع قرض الحسنه، طبیعی است. به هر حال، اولویت ما این است که تا هر کجا می‌توانیم به مردم کمک کنیم. همان منابع بانکی، باز به مردم تعلق دارد و از یک جیب، به آن جیب رفته است.
ما باید از مردم بگیریم و به مردم وام بدهیم. چرا که سپرده‌های بانکی، تعلق به مردم دارد و به هر طریق باید بتوانیم به مردم کمک کنیم.

*نرخ سود بانکی وام قرض الحسنه ۴ درصد بوده و برای وام‌های قرض الحسنه‌ای که در سال ۱۴۰۰ اعطا شده، دوره بازپرداخت ۱۰ ساله در نظر گرفته شده. در حالی که دوره بازپرداخت همین وام‌های اعطایی در سال ۱۳۹۹ در حد ۷ سال بوده است.
برچه مبنا در مورد دوره بازپرداخت این وام نسبت به سال ۱۳۹۹، تغییراتی ایجاد کرده و سه سال به دوره بازپرداخت وام اضافه کرده اید؟

-این افزایش دوره بازپرداخت، مربوط به بحث‌های فنی کار بوده و بحث کارشناسی است. افزایش دوره بازپرداخت، در اختیار ما نبوده و دولت هم، اعتقاداتی است. بر اساس اعتقاد دولت، تصمیم گرفته شد که سه سال به دوره بازپرداخت این وام قرض الحسنه اضافه شود.

*بر اساس قانون بودجه سال ۱۴۰۰، مقرر شده که بانک مرکزی، بانک‌های عامل و همچنین مدیران و کارکنان بانکی مرتبط با وام قرض الحسنه ازدواج، مسئول پرداخت این وام باشند و اگر در اعطای آن قصور کنند، تحت پیگیرد قانونی قرار بگیرند.
بانک مرکزی در ماه‌های اول سال ۱۴۰۰، آمار‌های مربوط به تعداد افراد دریافت کننده وام ازدواج و کُل مبلغ تسهیلات اعطایی را منتشر می‌کرد. آیا در همان ماه ها، از میزان پرداختی که در حوزه وام ازدواج تحقق پیدا می‌کرد به عنوان نماینده مجلس رضایت داشتید؟

-ارزیابی ما از نحوه پرداخت وام ازدواج توسط بانک‌ها این است که وضعیت نامناسبی در پرداخت این نوع وام وجود نداشته و نظارت بانک مرکزی نیز مناسب است. با توجه به شرایط خاصی که در سیستم بانکی کشور وجود دارد، تا الان عملکرد بانک‌ها در این حوزه، رضایت بخش بوده است.

*تا روز ۱۸ خرداد ۱۴۰۰، تعداد متقاضیان که برای دریافت وام قرض الحسنه ثبت نام کرده بودند در حد ۳۶۴ هزار نفر بوده است، اما از ابتدای سال تا همان روز فقط ۱۱۶ هزار نفر وام ازدواج را دریافت کرده بودند.
این آمار نشان می‌دهد که کمتر از ۵۰ درصد متقاضیان و در حد ۳۲ درصد از متقاضیان توانسته اند وام ازدواج خودشان را دریافت کنند. این که خیلی کمتر از ۵۰ درصد متقاضیان وام گرفته اند برای شما قانع کننده است؟

-وام پرداختی بر اساس جدول اولویت بندی اعطاء شده و این طور نیست که به بقیه متقاضیان وام پرداخت نشود. ما به دنبال ایجاد شرایطی هستیم که تعداد زیادی از متقاضیان، این وام را دریافت کنند.
معمولاً در شش ماهه دوم سال، سرعت انجام کار‌ها بیش از شش ماهه اول است. در شش ماه اول سال، تا بخشنامه‌های مربوطه ابلاغ شود تقریباً دو الی سه ماه برای انجام این کار باقی می‌ماند، ولی در شش ماهه دوم سال، از اول فصل پاییز تا روز‌های پایانی سال، شرایط زمانی بهتر وجود دارد و کار‌ها با کیفیت بالاتر انجام می‌شود.
از طرف دیگر، در شش ماه دوم سال بهانه‌های احتمالی برای عدم انجام کار‌ها کمتر بوده و مردم هم آماده بیش تری دارند تا از تسهیلات سیستم بانکی استفاده کنند. در این دوره از سال، بخشنامه‌ها کاملاً ابلاغ شده و بر این اساس، کار‌ها به سرعت انجام می‌شود.

*در کُل سال ۱۳۹۹، بانک‌ها فقط به ۸۲۴ هزار متقاضی وام ازدواج، تسهیلات پرداخت کرده بودند. تصور می‌کنید در سال ۱۴۰۰ بیش از تعداد وام‌های اعطایی سال گذشته پرداخت شود؟

-بله. حداقل انتظار ما این است که در سال ۱۴۰۰ به همان اندازه سال ۱۳۹۹ وام پرداخت شود.

*تعداد وام‌های اعطایی تا ۱۸ خرداد ۱۴۰۰ در حد ۱۱۶ هزار فقره بوده و جمعاً ۹.۸ هزار میلیارد تومان وام ازدواج پرداخت شده. از طرفی جنابعالی می‌گویید بانک‌ها از منابع مالی دیگر هم، وام قرض الحسنه ازدواج پرداخت کنند.
در حالی که بانک‌ها منابع مردم را دریافت کرده و بر حسب نوع سپرده گذاری، بین ۱۰ تا ۱۸ درصد سود بانکی به سپرده گذاران پرداخت می‌کنند.
وقتی که بانک‌ها در قبال دریافت سرمایه مردم باید سود ۱۰ درصد و بالای ۱۰ درصد به سپرده گذاران پرداخت کنند، چگونه آن منابع را به قرض الحسنه اختصاص بدهند و سود ۴ درصدی بابت اعطای این نوع وام دادن دریافت کنند؟

-بانک‌ها فرمول‌ها و روش‌های خاص خودشان را دارند و این طور نیست که شرایط را به این سمت ببرند. سود عملکردی بانک‌ها برای این که خروجی قرض الحسنه ها، قرض الحسنه شود فرمول دیگری دارد که اصلاً ربطی به وام ازدواج ندارد.
بانک‌ها حاشیه سود خوبی دارند و نشأت گرفته از گردش مالی هر بانک است. بر اساس قواعد بانک مرکزی، بانک‌ها موظف هستند بخشی از منابع در اختیارشان یا بخشی از حاشیه سودشان را به این کار خِیر اختصاص بدهند و به جوانان ممکلت کمک کنند؛ لذا این طور نیست که وام ازدواج فقط از منابع مردم اعطاء شود. قیمت تمام شده پول مشخص است و در نتیجه حاشیه سود بانک ها، بسیار زیاد است. استدلال ما این است که بانک ها، هنوز به صورت «تجارت محور» کار می‌کنند. در حالی که قرار نیست بانک‌ها از جیب مردم بگیرند و به نفع خودشان اقدام کنند.
بانک ها، منابع زیادی از مردم دریافت کرده اند. پس باید حداقل قول خودشان برای پرداخت سود بانکی را به سپرده گذاران عملی کنند و بقیه منابع در اختیار خودشان را باید صرف خدمات، رشد اقتصادی کشور، ایجاد رفاه و بهبود معیشت مردم کنند.

*پس از نظر شما، بانک‌ها باید از منابع دیگر خودشان هم برای اعطای وام قرض الحسنه استفاده کند حتی اگر ضرر کنند. این طور است؟

-از نظر ما بانک باید از منابع قرض الحسنه وام بدهد و همچنین باید از منابع دیگر برای پرداخت وام قرض الحسنه استفاده کند.

*عنوان وام این است که قرض الحسنه و با سود ۴ درصد است. اگر بانک از منابع دیگر استفاده کند چطور می‌شود؟

-فرق نمی‌کند که اسم آن را قرض الحسنه بگذاریم یا نه. ما در بحث سیاست‌های پولی و بانکی، استدلال‌هایی داریم که هنوز هزینه‌های جاری بانک‌ها و در حقیقت قیمت تمام شده نگهداری پول در بانک‌ها بسیار بالا بوده و سوء مدیریت، بی تدبیری و مسائل پشت پرده در سیستم بانکی وجود دارد.
به نظر من، هنوز جای کار فراوان دارد که نرخ سود بانکی را کاهش بدهیم. همچنین باید مدیریت بانک‌ها را به سمتی ببریم که هم از پول مردم صیانت کنیم و هم این که در مسیر کاهش سود بانکی و رسیدن به اهداف کمّی و کیفی قرض الحسنه ها، حرکت کرده و منافع مردم را تامین کنیم.

*جنابعالی، جزو نمایندگی هستید که در روز‌های اخیر به آقای صالح آبادی رئیس جدید بانک مرکزی نامه نوشتید تا آمار دریافت کنندگان وام ازدواج قرض الحسنه و افراد متقاضی در نوبت دریافت وام منتشر شود.
در چند ماه اول سال ۱۴۰۰ بانک مرکزی در زمان ریاست آقای همتی، این آمار‌ها را منتشر می‌کرد و در ماه‌های اخیر، بانک مرکزی یک مقدار دچار تعلل شده. به چه علت احساس کردید که باید در این زمینه به رئیس بانک مرکزی نامه بنویسید؟

-مجلس در زمینه پرداخت وام ازدواج مصوبه داشته و الان قانون وجود دارد. بالاخره باید آنچه که قانون است، رعایت شود. الان هم گزارش‌های لازم را دریافت می‌کنیم و انتشار اطلاعات مربوطه هم باید صورت بگیرد.

*یعنی حتماً نیاز بود که دقیقاً به آقای صالح آبادی، رئیس جدید بانک مرکزی هم نامه بنویسید؟

-به هر حال، این تیم جدید اقتصادی دولت با تیم قبلی فرق دارد و این تیم، یک تیم شفاف‌تر است. اعضای این تیم، قول داده اند که ساختار اقتصاد کشور را به سمتی ببرند که سالم‌تر باشد.

*بانک تجارت چند روز قبل از این نامه نمایندگان به آقای صالح آبادی، آماری منتشر کرد مبنی بر این که از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا شهریور ماه در حد ۴۶ هزار وام قرض الحسنه ازدواج به متقاضیان اعطا کرده است.
آیا این نوع اطلاعات را از بانک‌ها دریافت کردید یا خودتان جستجو کردید که این نوع اطلاعات را از سایت اینترنتی بانک‌ها مشاهده کنید؟

-دست مسئولان این بانک که این آمار را منتشر کرده اند درد نکند.

*وقتی که بانک‌ها بر اساس قانون بودجه، آمار مربوط به وام ازدواج را منتشر می‌کنند چرا از بانک مرکزی خواستید آمار ان را منتشر کند؟

-بانک مرکزی، ناظر بر بانک‌های مختلف کشور است و ما با بانک مرکزی طرف هستیم. ما با بانک تجارت طرف حساب نیستم یعنی بانک مرکزی، مبنای کار است. هر طور که باشد ما باید از بانک مرکزی سوال کنیم.

*جنابعالی، مدتی قبل گفته بودید بانک‌ها به اسم تغییر دولت آقای روحانی، کمتر وام ازدواج پرداخت می‌کنند. از طرفی، تعداد وام‌های پرداختی قرض الحسنه در سال گذشته مشخص است. فکر می‌کنید تعداد این وام‌ها در سال ۱۴۰۰ به چند فقره برسد؟

*از نظر کمّی و کیفی، مرز قضاوت ما، همان مرز قانون است و به غیر از آن به چیز دیگری فکر نمی‌کنیم. حتماً باید بر اساس قانون عمل شود.

*از نظر شما ممکن است تعداد وام‌های اعطایی سال ۱۴۰۰ فرضاً افزایش ۲۰۰ هزار فقره‌ای داشته باشد و به یک میلیون فقره وام ازدواج برسد که متقاضیان بیش تری این وام را دریافت کنند؟

-از نظر ما، باید تعداد متقاضیان دریافت کننده وام باید به این اندازه برسد.

*به خاطر مصوبه مجلس، همه افرادی که از اول سال ۱۳۹۷ ازدواج کرده اند مشمول دریافت این وام قرض الحسنه بوده و تعداد متقاضیان دریافت این وام زیاد است.

-بله. این طور است، ولی من امیدوارم با پیگیری همه ما، بتوانیم به جوانان مملکت خدمت کنیم.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت همشهری آنلاین، تاریخ انتشار: ۱ مهر ۱۴۰۰، کد خبر: ۶۲۸۴۴۹، www.hamshahrionline.ir