شعار سال: زیتون گیاه بومی آسیای صغیر بوده که از ۶۰۰۰ سال پیش از طریق سوریه و فلسطین به سایر نواحی مدیترانه گسترش یافت. تاریخ ورود زیتون خوراکی به ایران کاملا روشن نیست. برخی از مولفان ورود آن¬ به ایران را به صدر اسلام و حمله اعراب به ایران نسبت می¬دهند، ولی گروهی دیگر ورود زیتون به ایران را در عهد تیمور گورکانی ذکر می¬کنند. هرچند مستندات قابل اثباتی از سابقه استفاده از زیتون درد عهد ساسانیان وجود دارد. کشت زیتون در رودبار نیز قدمت ۸۰۰ ساله دارد، اما تازه‌ترین کشفیات باستان‌شناسی در تپه باستانی کلورز رستم‌آباد بیانگر این است که کشت زیتون در این منطقه به بیش از دو هزار سال پیش بازمی‌گردد. همچنین ناصرخسرو در سفرنامه خود از وجود زیتون در منجیل و رودبار سخن گفته است. زیتون یکی از پرکشت‌ترین میوه‌های جهان است. در سال ۲۰۱۸ مساحتی نزدیک به ۱۰٫۵ میلیون هکتار زیر کشت زیتون بوده‌است. سطح زیر کشت باغات زیتون کشور ۹۸ هزار و ۶۴۰ هکتار با پراکنش در ۲۳ استان است. میزان تولید میوه زیتون در سال‌های قبل از سال ۹۸ حدود ۱۰۰ تا ۱۱۰ هزار تن و از سال ۹۸ با مساعد شدن شرایط، ۱۴۷ هزار تن میوه زیتون در کشور تولید گردید. تولید روغن زیتون از ۳ هزار و ۳۰۰ تن سال ۹۱ به ۱۱ هزار و ۶۰۰ تن در سال ۱۳۹۹ رسیده و از مصرف حدودا ۱۴ هزار تنی روغن زیتون در کشور ۱۱ هزار و ۲۰۰ تن روغن زیتون در کشور تولید و مابقی نیاز از طریق واردات تامین شده است. ایران شانزدهمین تولید کننده زیتون جهان و نهمین کشور تولید کننده کنسرو زیتون در جهان محسوب شده و در سال ۹۸ به میزان ۷۹۵ تن صادرات کنسرو زیتون به کشور‌هایی همچون عراق، ترکیه، قطر، کویت، امارات و مالزی صورت پذیرفته است. سرانه مصرف زیتون در ایران در حدود یک کیلو و مصرف روغن زیتون در کشور به حدود ۲۰۰ گرم می‌رسد که در مقایسه با سرانه مصرف ۵۰۰ گرمی جهانی رقم ناچیزی است (سرانه مصرف روغن ایرانیان در سال حدود ۱۰ کیلو بوده و مصرف روغن زیتون در حدود ۵ درصد از مصرف روغن کشور را تشکیل می‌دهد). سالیانه ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تن تا ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تن روغن زیتون در دنیا تولید می‌شود و حجم تجاری زیتون سالیانه حدود ۳۰ میلیارد یورو برآورد شده که متاسفانه ایران سهم ناچیزی از این حجم تجاری را به خود اختصاص داده است. سوال اینجاست با وجود این پتانسیل بالا، چرا فکری به حال چرخه ارزش، لجستیک، برند سازی و تجاری سازی پایه‌ای محصول زیتون توسط دستگاه‌های ذی ربط، خصوصا جهادکشاورزی نشده و نمی‌شود؟

 

اختصاصی پایگاه تحلیلی خبری شعار سال، برگرفته از منابع گوناگون