شعار سال: به گفته حسن اکبری معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، دومین توله یوز تکثیر شده در مرکز تکثیر یوز آسیایی تلف شد. موضوع از این قرار است صبح دیروز دامپزشک تیمارگر توله یوز‌ها متوجه تغییر در عادت دفع آن‌ها می‌شود که به فوریت موضوع توسط اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان، به دامپزشکان گروه بیماری‌های دفتر حیات وحش منعکس و با هماهنگی دامپزشک متخصص داخلی دام کوچک از دانشکده دامپزشکی سمنان به محل نگهداری یوز‌ها منتقل شده و پس از معاینه نسبت به درمان آن اقدام می‌کند. به گفته اکبری، توله دیگر به بیمارستان تخصصی دامپزشکی منتقل و تحت نظارت‌های دامپزشکی قرار دارد

طرحی بدون شفاف سازی ومطالعه

طرح تکثیر در اسارت یوزپلنگ ایرانی اوایل دی‌ماه ۱۳۹۸ در شرایط نیمه اسارت در مناطق حفاظت شده تحت مدیریت استان سمنان و با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی دنبال شد. موضوعی که از همان ابتدا واکنش کارشناسان را در پی داشت و از همان آغاز نه جزییات طرح مشخص شد، نه منبع تامین سرمایه و نه مجری دارای صلاحیت آن. طرح، پر از پرسش‌هایی بود که انگار در خود سازمان هم پاسخی نداشت.

هفدهم فروردین ماه ۱۳۹۹ مسوولان سازمان حفاظت محیط زیست بدون هیچ اطلاع‌رسانی قبلی، خبر از بیهوشی و انتقال دو یوزپلنگ از تهران به سمنان دادند. این سازمان اعلام کرد "کوشکی" و "ایران" یوز‌های نر و ماده محافظت شده در پارک پردیسان را برای تکثیر به "توران" منتقل خواهد کرد و برای این کار یک تیم دامپزشکی در حال بیهوش کردن این حیوانات است. این اقدام به عنوان بخشی از برنامه سازمان حفاظت محیط زیست برای نجات و بقای یوزپلنگ‌های ایران اعلام شد.

همان زمان تعدادی از کنشگران و خبرنگاران حوزه محیط زیست به انتقال ناگهانی و بدون اطلاع‌رسانی مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست اعتراض کردند. انتقالی که در شرایطی نه چندان مطلوب صورت گرفت. کارشناسان حیات وحش نیز معتقد بودند این طرح، هیچ ارتباطی با احیای گونه در خطر انقراض یوزپلنگ آسیایی ندارد؛ چرا که در صورت موفقیت نیز گونه‌های تولد یافته و بزرگ شده را نمی‌توان در زیستگاه طبیعی رهاسازی کرد.

البته گوش شنوایی وجود نداشت و با منتقدان نیز برخورد مناسب و شفاف زایی صورت نگرفت. مثل همیشه به جای شنیدن صدای منتقدان و توضیح و کالبدشکافی موضوع، برخورد‌های زننده و از بالا به پایین صورت گرفت.

کارشناسان می‌گفتند اگر قرار است گونه‌ای در خطر انقراض احیا شود، نخستین و مه‌ترین اقدام "حفظ زیستگاه" و امنیت آن است که اتفاقا درباره یوزپنگ، عکس آن اتفاق افتاده و زیستگاه‌ها هر روز ناامن‌تر می‌شود.

فراموشی زیستگاه‌های طبیعی

همان وقت حامد ابوالقاسمی کارشناس و مدیر پروژه برآورد جمعیت وحفاظت از یوز در ذخیره گاه زیستکره توران در سال‌های ۹۶-۱۳۹۱ به رسانه‌ها گفت که «حداقل در یک سال و نیم اخیر با اینکه تنها "صحبت" تکثیر در اسارت مطرح بوده و هنوز طرحی اجرایی نشده، اما تقریباً تمام زیستگاه‌های اصلی این گونه، فراموش شده‌اند و بیشتر سرمایه‌گذاری‌های بالقوه به تکثیر مصنوعی معطوف شده است. وقتی پروژه‌هایی به این بزرگی شروع به کار کنند، در این صورت دیگر توجهی به زیستگاه‌ها نمی‌شود».

او با اشاره به اینکه در آفریقا که نزدیک به ۷ هزار یوز وجود دارد هیچ تجربه موفقی از انتقال حتی یک یوز پرورش یافته در اسارت یا نیمه اسارت به طبیعت وجود ندارد گفته بود که «در خوشبینانه‌ترین حالت با موفقیت، تکثیر یوز‌های جدید-با شانس تنها ۳%- امکان بازگرداندن آن‌ها به طبیعت کاملاً صفر خواهد بود.»

حالا با مرگ دومین توله یوز از ۳ توله، خیلی از علاقمندانی که قدری امیدوار شده بودند احساس می‌کنند که انگار پیش بینی‌ها دارد درست از آب درمی اید.

حالا در نخستین قدم خوب است درباره آغاز، بنیه علمی و بودجه این طرح، شفاف سازی‌های لازم صورت بگیرد و معلوم شود کجای کار اشتباه بوده است.

اگر چه این طرح برای سازمانی که حافظ حیات وحش و گونه‌های در خطر انقراض است می‌تواند لازم باشد، اما در شرایطی که این سازمان، بودجه لازم برای تهیه تجهیزات محیط بانی‌های خود را ندارد و حتی جیره غذایی شبانه روزی محیط بان‌ها متناسب با قیمت‌های واقعی بازار لحاظ نمی‌شود چرا باید برای یک طرح خام و کمتر بررسی شده، اینهمه بودجه صرف و در نهایت بدون نتیجه هدر داده شود.



شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از پایگاه خبری تندرستی سلامت نیوز، تاریخ انتشار:۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۱، کد خبر: ۳۳۹۶۱۵، www.salamatnews.com