شعار سال: به‌دنبال تأکیدات دولت بر توسعه همکاری با کشور‌های همسایه و منطقه، رئیس جمهور کشورمان در رأس هیأتی بلندپایه به عمان سفر می‌کند.
سفری که دستاورد‌های اقتصادی بسیاری برای ایران به‌دنبال دارد. درهمین خصوص علیرضا پیمان پاک، معاون وزیر صمت و رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران اعتقاد دارد که این سفر نقطه عطف جدی در روابط فی‌مابین دو کشور با تمرکز بر جایگاه ژئوپلیتیکی عمان در منطقه خواهد بود. وی دراین گفتگو با ارائه گزارشی از سفر هیأت تجاری به عمان پیش از سفر رئیس جمهور و با تأکید بر عزم ایران و عمان برای توسعه روابط تجاری، مهمترین دستاورد‌های این سفر را تشریح کرده است.

ظرفیت‌های توسعه مراودات تجاری و اقتصادی با عمان چیست؟
عمان به عنوان همسایه نزدیک در منطقه دارای ظرفیت‌های بالایی برای توسعه روابط تجاری است، متأسفانه به واسطه عدم توجه به زمینه‌ها و فرصت‌های تجاری، این کشور در مقایسه با کشور‌های همجوار خود همچون امارات متحده عربی، چندان نقش ویژه‌ای را در تجارت ایران طی سال‌های اخیر ایفا نکرده است. ظرفیت‌های بسیار بالایی برای تجارت ایران و عمان وجود دارد، تراز تجاری این کشور نشان می‌دهد، عمان ۱۷ میلیارد دلار واردات و ۳۲ میلیارد دلار صادرات دارد و با ۱۶ کشور دنیا از جمله امریکا، اتحادیه اروپا و برخی کشور‌های آفریقایی تجارت آزاد دارد. این کشور همچنین با شبه قاره هند و پاکستان دارای تعرفه ترجیحی است و می‌تواند دروازه ورود به کشور‌های ثالث و استفاده از فرصت صادرات مجدد و... برای ایران باشد. عمان عضو اتحادیه عرب است و تجارت آزاد با این کشور‌ها دارد، سرمایه‌گذاران، تجار و حتی مقامات عمانی نسبت به شراکت برای احداث خطوط تولید کالا با کشور‌هایی مانند ایران تمایل دارند.
عمانی‌ها بر این باورند که در اتحادیه عرب جریان تجارت به ضرر آنهاست؛ به نحوی که بیشتر ورود کالا از این اتحادیه را دارند تا صادرات؛ بنابراین به دنبال ایجاد خطوط تولید، ایجاد صنعت و استفاده از مزیت‌های رقابتی برای صادرات به اتحادیه عرب هستند و این بهترین فرصت برای ایران است.

حجم تجارت با عمان چقدر است؟
در سال گذشته تجارت با عمان ۷۰ درصد ارتقا پیدا کرد، با ۷۲۰ میلیون دلار صادرات و ۶۰۰ میلیون دلار واردات، تجارت با این کشور به رقم ۱.۳ میلیارد دلار رسید، اما این رقم در مقایسه با تجارت ۱۵میلیارد دلاری با امارات، به‌رغم کمترین حمایت مقامات و مسئولان این کشور، چندان قابل توجه نیست.
فرصت بسیار مناسبی برای ارتقای روابط تجاری با عمان در حال حاضر فراهم شده است، تمام وزرای عمانی، مقامات و شرکت‌های این کشور طی چند ماهی که از دولت سیزدهم گذشته، در جلسات مختلف اعلام آمادگی و استقبال بالایی برای توسعه روابط تجاری کرده‌اند. طی این مدت دولت توجه ویژه‌ای داشته و اتاق مشترک بازرگانی ایران و عمان هم فعال بوده‌اند و تجار با ظرفیت‌های تجارت عمان آشنا شدند و ارتباطاتی برقرار شد. نهایتاً شاهد رشد حدود ۷۰ درصدی روابط تجاری بودیم.
در سال جدید نیز صادرات به کشور عمان رشد قابل توجهی داشته، به نحوی که در فروردین ماه صادرات ایران به عمان تقریباً ۸۰ میلیون دلار بوده که اگر این روند ادامه یابد، صادرات به این کشور از یک میلیارد دلار خواهد گذشت.

برای رفع موانع تجارت با عمان چه اقداماتی انجام شده است؟
چند مسأله و مشکل در تجارت با عمان وجود دارد، یکی از موانع زیرساخت‌های حمل و نقل است که طی سفر مقدماتی به عمان قبل از سفر رئیس جمهور، برخی مسائل مطرح و سازوکار‌های فنی در این خصوص طراحی شد. در مورد مسائل بانکی، روش‌های توسعه بازار، ارتباط تجار و... نیز مذاکرات و برنامه‌ریزی‌هایی صورت گرفت.
موانع موجود در تجارت دو کشور در سه بخش است؛ اصلی‌ترین موضوع که ساز و کار آن انجام شده عدم اشراف و اطلاع تجار دو کشور از ظرفیت‌های موجود است.

به‌نظر می‌رسد تجار ایرانی تصویر درستی از فرصت‌های تجاری عمان ندارند؛ در این خصوص اتاق مشترک بازرگانی فعال‌تر شده، چندین نمایشگاه تجاری برگزار شده، چندین هیأت تجاری به این کشور سفر کرده، مرکز تجاری نیز قرار است در این کشور تأسیس شود و در این زمینه جا دارد از اتاق مشترک به عنوان الگوی ارتباطی مناسب بخش خصوصی و دولت که در این زمینه همکاری کرد، تشکر کنیم.

اولین موضوع شناخت بازار و توسعه بازار است. سامانه‌ای را دولت عمان طراحی کرده که قرار است به سامانه‌های داخلی متصل شود؛ این سامانه شامل اطلاعات بازرگانان، سوابق، فعالیت‌ها و تجار معتمد عمانی است. این اطلاعات در اختیار تجار ایرانی نیز قرار می‌گیرد تا بر اساس اطلاعات دقیق و تخصصی در این حوزه اقدام به تجارت کنند.

طبق گفته فعالان اقتصادی، در زمینه حمل و نقل نیز موانعی وجود دارد؟
بله، دومین مانع در تجارت با عمان موضوع حمل و نقل است که اکثر تجار مشکل دارند، در این زمینه مقرر شد بنادر ویژه‌ای برای حمل و نقل تجار ایرانی اختصاص پیدا کند. در این زمینه جلسات مفصلی را با کشتیرانی این کشور داشتیم و مقرر شد با کشتیرانی‌های ایران ارتباط مستقیم برقرار کرده و مشکلات موجود را مرتفع کنند. کارگروه حمل و نقل نیز که توسط سلطان عمان احیا شد، گام بسیار خوبی است. در حال حاضر اکثر تجار با لنج کالای خود را به بنادر این کشور ارسال می‌کنند که منجر به افزایش هزینه می‌شود و امکان افزایش حجم تجارت را فراهم نمی‌کند. ارتباط مستقیم در این زمینه اولین گزینه است که می‌تواند به تجار کمک کند. سرمایه‌گذاری طرف عمانی در بندر چابهار، از جمله مواردی بود که با طرف عمانی در مورد آن رایزنی شد. پرواز‌هایی نیز شکل گرفته و به برخی پرواز‌ها مجوز داده شد که هم در حوزه حمل و نقل و هم در رفت و آمد تجار و ارتباطات کمک شایان توجهی می‌کند.

در زمینه انتقال پول چطور؟
از ۱۰۰ میلیارد دلار تجارت خارجی ایران در سال گذشته، ۹۰ درصد آن خارج از سیستم بانکی صورت گرفت است؛ بنابراین راه‌های مختلفی برای انتقال پول وجود دارد که ما در امارات و سایر کشور‌ها از آن استفاده می‌کنیم. با بانک‌ها و صرافی‌های عمان هم کار می‌کنیم و این موضوع را به آن‌ها توضیح دادیم که فرایند‌ها و راه‌های مختلفی برای حل این مشکل و انتقال پول وجود دارد.
ما راه‌ها را برای طرف‌های عمانی تشریح کردیم و طرف عمانی نیز از این موضوع اطمینان حاصل کرد که ما مدل‌ها را آماده می‌کنیم تا پول‌ها را به‌راحتی انتقال دهیم.

مشکل تضمین در روابط بین بانکی و بیمه حل شده است؟
ما در بحث تضمین در روابط بین بانکی ایران و عمان بر مبنای ساز و کار‌های شبه سوئیفتی در حال کار هستیم که خارج از ارز‌های دلار و یورو تضامینی را تعریف می‌کند. همچنین با استفاده از ظرفیت صندوق ضمانت و اعتبار عمان فضای بیمه ایجاد می‌کنیم که تاجر ایرانی و عمانی برای تجارت از این بیمه و اعتبارسنجی استفاده کند و بیمه‌نامه صادر شود.

مذاکرات با عمان چه نتیجه‌ای خواهد داشت؟
با عزم ایران و عمان برای توسعه روابط تجاری، این سفر نقطه عطف جدی در روابط فی مابین با تمرکز بر جایگاه ژئوپلیتیکی کشور عمان خواهد بود. ۱۵سند با عمان مذاکره شده که ۹ سند آن تا به امروز قطعی شده و همکاران روی اسناد دیگر کار می‌کنند، بحث استاندارد، قرنطینه کشاورزی، اسناد توسعه تجاری، حمل و نقل و لجستیک و اسناد مرتبط با حوزه سیاسی در حال بررسی است و در آینده شش سند دیگر آن نیز به مرور قطعی خواهد شد.

این اسناد چه زمانی عملیاتی می‌شود؟
مهمترین نکته‌ای که مقامات عمانی روی آن اصرار و البته شخص رئیس جمهور نیز روی آن تأکید دارند، این است که دو طرف از اسناد عبور کرده و وارد فضای عملیاتی و اجرایی شوند. این اسناد صرفاً چهارچوب قانونی را مشخص می‌کند و باید وارد فضای اجرا شد. یکی از موضوعاتی که در کمیسیون مشترک با طرف عمانی توافق کردیم، این است که کارگروه پایش ایجاد و مرتب موضوعات را پایش کنیم.

 

این پایش دو ویژگی دارد؛ ابتدا اینکه بررسی می‌شود در توافقاتی که انجام شده آیا به اعداد و ارقام مورد نظر دست یافتیم و آیا روال ایجاد شده روال مناسبی است یا خیر و وزیر صمت ایران به عنوان رئیس کمیسیون مشترک و وزیر صنعت و تجارت عمان، با نگاه به پایش‌های صورت گرفته و اسناد بررسی می‌کنند که آیا اهداف مورد نظر محقق شده یا خیر و در صورت عدم تحقق پیگیری‌های لازم صورت خواهد گرفت.

امیدواریم با عزم جدی دو طرف از شرایط و فرصت پیش آمده به بهترین نحو ممکن استفاده شود، در مذاکرات و دیدار‌های دو روزه به عمان، دستورات خوبی صادر شد؛ بحث قرارداد صندوق ضمانت صادرات با کردیت عمان، از سرگیری فعالیت کارگروه مشترک حمل و نقل دریایی که مدت‌ها بود فعالیتی نداشت و با دستور سلطان عمان فعالیت خود را از سر گرفته است، رایزنی شد.

امیدواریم در کنار مسائل ارتباطی دوجانبه، نگاه و توجه ویژه‌ای به احیای کریدور شمال- جنوب که می‌تواند میلیارد‌ها دلار درآمد و رونق برای حمل و نقل و گمرکات ایران به دنبال داشته باشد، صورت گیرد.

با توافقاتی که به آن اشاره شد، حجم تجارت دو کشور چه میزان افزایش می‌یابد؟
در چشم‌انداز ۱۴۰۱ افزایش بیش از یک میلیارد دلار برای تجارت با عمان در نظر گرفته شده بود، با توجه به مذاکرات صورت گرفته و رفع برخی چالش‌ها، بنا داریم این هدفگذاری را به ۱.۵ میلیارد دلار ارتقا دهیم و تمرکز برای این افزایش خارج از برنامه، روی محصولات دانش‌بنیان و تجهیزات صنعتی پیچیده‌تر و کالا‌ها با پیچیدگی فنی بالاتر است.

در حال حاضر تجارت کشورمان ۱۰۰ میلیارد دلار ثبت شده و در نظر داریم از فرصت پیش آمده استفاده کنیم و بخشی از ظرفیت وارداتی از بنادر امارات را به عمان منتقل کنیم که با نظام تهاتر و هدفگذاری و برنامه‌ریزی صورت گرفته منجر به افزایش صادرات و تجارت کشور شود. کالا‌های صادر شده به عمان عبارت است از مصالح ساختمانی، برخی مشتقات پتروشیمی، محصولات دانش‌بنیان، میوه و تره‌بار، محصولات حوزه صنایع غذایی که با رویکرد صادرات به اتحادیه عرب آن را افزایش خواهیم داد.

با توجه به تأکید ویژه مقام معظم رهبری بر حوزه دانش‌بنیان‌ها، در این بخش چه اتفاقاتی خواهد افتاد؟
بخش خصوصی عمان به دنبال این است که در حوزه دانش‌بنیان و پزشکی ساختار خود را احیا کند و در این خصوص شناخت بسیار خوبی از توانمندی‌های کشورمان در حوزه دانش‌بنیان دارد. در این زمینه بحث تولید دارو، تجهیز بیمارستان‌های عمان به تجهیزات فناورانه، صدور خدمات فنی و مهندسی، انتقال دانش در حوزه‌های پیچیده مانند توربین‌ها و ترانسفورماتور با مقامات عمانی مذاکره و با استقبال روبه‌رو شد. ما به‌دنبال افزایش صادرات در حوزه‌های دانش‌بنیان و صنایع پیشرفته و تجهیزات صنعتی هستیم و سعی می‌کنیم فراتر از برنامه آن را دنبال کنیم. همچنین درخصوص فرصت‌های موجود در زمینه گردشگری و توریسم سلامت، مقامات عمانی بسیار علاقه‌مند بودند از ظرفیت کشورمان در این زمینه استفاده کنند و دولت برنامه دارد با رفع برخی موانع و ناهماهنگی‌ها و مدیریت مناسب بهترین خدمات با بالاترین کیفیت را در زمینه توریسم درمانی به گردشگران این کشور ارائه دهد.

این موارد در سفر مقدماتی به عمان مورد بحث قرار گرفت و جمع‌بندی شد و امیدواریم در سفر رئیس جمهور به عمان، این موارد با سلطان عمان نهایی و دستورات لازم صادر شود.


شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از روزنامه ایران، تاریخ انتشار:۲ خرداد ۱۴۰۱، کد خبر: ۶۱۳۸۹۷، www.irannewspaper.ir