علیرضا رجایی کارشناس مسائل افغانستان گفت: چالش پیش روی ما که بروز کرده بحث امنیتی و مساله اشغال افغانستان توسط نیروهای طالبان است. امارت اسلامی و دلوت خودخواندهای که خود آنها این عنوان را برایش در نظر گرفته اند و مجموعهای هستند که به طور کلی هیچ قاعدهای ندارند. بحث فشار روی جامعه زنان و بحثهای حقوق بشری و تحرک در مرزها و ایجاد اختلال و ناامنی و مساله مهاجرت شهروندان افغانستان مطرح است.
شعار سال: رایزن سابق فرهنگی ایران در افغانستان درباره چالشهای موجود و آینده ایران و افغانستان میگوید: مساله آوارگان و پناهندگان افغان خود چند بخش دارد که بخش بزرگی مشمول مساله مهاجرت و پناهندگی نمیشود. بخشی رفته اند و آمده اند و با هدایت جریانات تکفیری در داخل کشور فعالیت کرده و میکنند. بخشی نیز افغانستانی هستند که توسط دولت خودخوانده افغانستان مورد آزار و اذیت قرار گرفته اند. اینها بحثهایی است که عملا کشور را دچار تنش کرده است و وقتی رصد میکنیم میبینیم این جمعیتها به طور گسترده و غیر قانونی در کشور پخش شده اند. بحث میزبانی و مهمانداری و مهمان نوازی ایران مسالهای جداگانه است و بحث امنیت کشور موضوعی دیگر.
علیرضا رجایی کارشناس مسائل افغانستان در پاسخ به این سوال که چه چالشهای عمدهای میان ایران و افغانستان طی یک دهه آینده وجود خواهد داشت اظهار داشت: چالش پیش روی ما که بروز کرده بحث امنیتی و مساله اشغال افغانستان توسط نیروهای طالبان است. امارت اسلامی و دلوت خودخواندهای که خود آنها این عنوان را برایش در نظر گرفته اند و مجموعهای هستند که به طور کلی هیچ قاعدهای ندارند. بحث فشار روی جامعه زنان و بحثهای حقوق بشری و تحرک در مرزها و ایجاد اختلال و ناامنی و مساله مهاجرت شهروندان افغانستان مطرح است.
بعضی از افغانستانیها با هدایت جریانات تکفیری در داخل کشور فعالیت کرده و میکنند
وی افزود: مساله آوارگان و پناهندگان افغان خود چند بخش دارد که بخش بزرگی مشمول مساله مهاجرت و پناهندگی نمیشود. بخشی رفته اند و آمده اند و با هدایت جریانات تکفیری در داخل کشور فعالیت کرده و میکنند. بخشی نیز افغانستانی هستند که توسط دولت خودخوانده افغانستان مورد آزار و اذیت قرار گرفته اند. اینها بحثهایی است که عملا کشور را دچار تنش کرده است و وقتی رصد میکنیم میبینیم این جمعیتها به طور گسترده و غیر قانونی در کشور پخش شده اند. بحث میزبانی و مهمانداری و مهمان نوازی ایران مسالهای جداگانه است و بحث امنیت کشور موضوعی دیگر. این گروه از هم اکنون برخوردها و تنش هایش را شروع کرده است. مساله خفت گیریها یا بحثی که در مرقد مطهر ثامن الائمه بوجود آمد و برخی از مسائل و مشکلاتی که بوجود آمد و همچنین مساله اشغال بازار کار در ایران که عملا به لحاظ اقتصادی تنش ایجاد کرده است.
طالبان به تهدیدی برای کشور پاکستان تبدیل شده است
نظم و مساله امنیتی در افغانستان مورد تهدید است
وی تصریح کرد: هر چه در افغانستان فشارها بیشتر میشود جمعیت آوارگان بیشتری به سمت مرز میآیند. معمولا کشورهای دیگر میزبانی چندانی از این گروه ندارند. در بحثهای آموزشی تاکید و پیگیری داشتیم و رهبری فرمان دادند تا این بچهها با مجوز و بی مجوز مشغول به تحصیل شوند، اما در همین عرصه تعدادی به واسطه استفاده از ظرفیتهای آموزشی ثبت نام کرده اند و برای اقامت خود از این ظرفیت بهره بردند و مساله تحصیل اهمیت نداشت. در بحثهای اجتماعی و مقوله ازدواجها و ضرب و شتم دختران و ازدواجهای اجباری نیز وجود دارد. ما با گفتگو با مجموعههای مختلفی سعی کردیم از ظرفیت سامانه شاد برای تحصیل بانوان و دختران افغانی استفاده کنیم. امروز ما این ظرفیت را دنبال میکنیم تا این طیف جامانده تحصیلی نداشته باشند. در بحث شمال پاکستان نیز این معضل وجود دارد و طالبان به تهدیدی برای کشور پاکستان تبدیل شده است و منطقه حمایت کننده نیز درگیر تنش شده است. بخش از طالبان پاکستان هم به افغانستان آمده و حتی بخشی به منطقه بدخشان رفته اند که این طیف عملا اردو زبان هستند و پشتون نیستند. به هر حال نظم و مساله امنیتی در افغانستان مورد تهدید است. با وجود اینکه جمهوری اسلامی این مساله را دنبال میکند، ولی چانه زنیها همچنان وجود دارد.
رجایی در مورد اینکه آیا سیستم سیاسی در افغانستان طی یک دهه آینده ثابت خواهد بود یا مشکلاتی ایجاد خواهد شد؟ روابط ایران و افغانستان در آینده به چه صورت خواهد بود؟ گفت: ایران در کلیت با بحث اشغال مخالف بود هر چند حرفهایی زده میشود، ولی ایران به طور کلی به سمت حکومتی همه شمول جهت گیری داشت و پایمردی ایران باعث شد تمام جهان همین شعار را اعلام کنند.
طالبان هیچ تعاملی با ایران نداشتند
حکومت فعلی مستقر در افغانستان هم به راحتی از انجام تعهداتش در قبال مساله آب در ایران سر باز میزند
طالب قطعا طول عمر چندانی نخواهد داشت
وی در خصوص اینکه ایران با طالبان وارد مذاکره شد، آیا این مذاکرات تاثیری در تغییر رویه طالبان داشته است یا خیر؟ اظهار داشت: ما با طالبان در حال تعامل بودیم. مذاکره وجود داشت و میرفتیم و میآمدیم، ولی آنها بر خواستههای غیر مشروع و دگم خود پافشاری داشتند و هیچ تعاملی با ایران نداشتند حتی در بحثهای حقآبه ما عملا از زمان دولت غنی که سدسازیها شروع شد و تاج سد را بالا بردند تا آب به ایران نرسد و اگر امروز در آن بخش کشور آبی میبینیم در نتیجه سیلابها است و موقت خواهد بود، هم اکنون هم حکومت مستقر در افغانستان به راحتی از انجام تعهداتش سر باز میزند و اعتقادی به تعامل ندارد و به عنوان عنصری ناراحت است، ولی طالب با این ویژگیها قطعا طول عمر چندانی نخواهد داشت، چون به لحاظ برداشت و پایش جامعه ۹۸% از مردم افغانستان نسبت به سازمان حاکمه اشغالی اظهار تنفر و انزجار دارند و همیشه به عنوان اشغالی سیاه از آنها یاد میکنند.
طالب عنصر داعش را در درون مجموعه پرورش داده و هر اتفاقی که میافتد را به نام داعش اعلام میکند
جنگ افروزی طالبان به کشورهای همسایه هم سرایت میکند
وی افزود: اگر به این مساله به عنوان یک فرایند نگاه کنیم یک جریان ناراحتی برای فشار است و هر زمان اتفاقی میافتد و امروز مقوله داعش در حال پیشرفت است در حالی که داعش آنجا وجود نداشت، ولی طالب عنصر داعش را در درون مجموعه پرورش داده و از این به بعد میتواند هر اتفاقی که افتاده است را به نام داعش اعلام کند. در درون طالبان شکاف زیاد است بحث گروههای طریقت و شریعت بسیار جدی است این دو گسستی جدی هستند و در داخل طالبان یکدستی وجود ندارد. بحثهایی را پشتون زبانها نمایندگی میکنند و بسیاری از همین پشتون زبانها در وضعیت انزجار و اعتراض نسبت به همین طالبانیها هستند. در هر زمینهای طالبان دچار مشکل است در بحث سیل و زلزله و…، اما همچنان جنگ افروزی و ارعاب و ارتکاب جرایم را به طور جدی دنبال میکنند و این قصه داستانی نیست که تنها در داخل افغانستان باقی بماند و قطعا سرایت میکند و برای کشورهای آسیای میانه و ایران و سایر همسایگان مساله آفرین خواهد بود. شعارهای طالبان تظاهر به دوستی است و عملا هیچ المانی که موید بر دوستی باشد دیده نمیشود.
طالبان «مردم ستیزی» را دنبال میکنند
وی در مورد اینکه آیا طالبان نوعی شیعه ستیزی را در دستور کار دارد؟ تصریح کرد: نه به صورت این کلمه، ولی مردم ستیزی دارند و شیعه هم جزو این مردم است. ازبک و پشتون و اهل تسنن هم هستند. مساله مردم ستیزی است و هیچ کسی نمیخواهد این وضعیت ادامه پیدا کند.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از شفقنا، تاریخ انتشار:۱۲ شهریور ۱۴۰۱، کدخبر: ۱۴۳۹۱۹۳، fa.shafaqna.com