شعارسال: در ۴۹ روز ابتدایی سال آبی جاری (از ابتدای مهرماه ۱۴۰۳ تا نوزدهم آبان‌ماه) در مجموع ۲ میلیارد و ۷۰ میلیون مترمکعب آب وارد سد‌های ایران شده که نسبت به ورودی ۲ میلیارد و ۱۸۰ میلیون مترمکعبی آب به سد‌ها در مدت مشابه سال آبی گذشته، کاهشی ۵ درصدی داشته است.

همچنین در این مدت، به‌منظور تأمین آب شرب، کشاورزی، صنعت و مباحث زیست‌محیطی، ۳ میلیارد و ۷۹۰ میلیون مترمکعب آب از سد‌های کشور رهاسازی شده است که نسبت به خروجی ۴ میلیارد و ۱۰۰ میلیون مترمکعبی آب در مدت مشابه سال آبی قبل از سدها، کاهشی ۸ درصدی را نشان می‌دهد.

در زمان حاضر با وجود ۲۲ میلیارد و ۸۴۰ میلیون مترمکعب آب ذخیره‌شده در سد‌های کشور، ۴۴ درصد ظرفیت مخازن سد‌ها پُر و ۵۶ درصد این ظرفیت خالی است.

میزان ذخایر آبی سد‌ها در روز نوزدهم آبان‌ماه ۱۴۰۲ بالغ بر ۲۰ میلیارد و ۲۴۰ میلیون مترمکعب بود که مقایسه این رقم با حجم فعلی ذخایر آبی سدها، نشان‌دهنده رشد ۱۳ درصدی است.

آخرین وضعیت سد‌های مهم تأمین آب شرب و کشاورزی کشور در جدول زیر نشان داده شده است.

توضیحات تکمیلی برای بهره برداری بیشتر از خبر:
احداث سد در ایران، از هزاران سال پیش آغاز شده است. در دوران پس از انقلاب، در ایران ظرفیت و توان سد سازی، قابل توجهی به وجود آمد با تقویت برخی از شرکت‌های طرف قرارداد ۲۰۰ شرکت پیمانکاری، ۷۰ شرکت مشاور کمتر از سه دهه تأسیس شد. سد‌ها در ایران علاوه بر ضرورت تولید برق، باید به‌طور مؤثر مدیریت و کنترل کمبود تقاضای آب، در سراسر ایران را جبران می‌کردند. ایران با احداث ۸۸ سد بزرگ و کوچک در سال ۲۰۰۷ به‌طور متوسط، نزدیک به دو میلیارد متر مکعب آب به منابع آب کشور در سال اضافه کرد. در چشم‌انداز ایران احداث ۵۸۸ سد (بزرگ و کوچک)، برنامه‌ریزی شده بود. برداشت از منابع آب کشور سالانه حدود ۹۲ میلیارد متر‌مکعب است که در ۳ بخش کشاورزی، شرب و صنعت به ترتیب حدود ۸۷، ۱۰ و ۳ درصد مصارف اتفاق می‌افتد.
ناترازی آب به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن، تقاضای آب از منابع قابل دسترس بیشتر باشد، یا منابع آب به طور ناپایدار و غیرمتعادل استفاده شوند. کشور ایران به دلیل شرایط جغرافیایی و اقلیمی، یکی از کشور‌هایی است که با چالش‌های جدی ناترازی آب مواجه است.
* منابع آب قابل دسترس در کشور کدام است؟
منابع آب قابل دسترس در کشور، به چند دسته تقسیم می‌شود:
۱-منابع آب سطحی؛ منابع آب سطحی شامل رودخانه ها، دریاچه ها، تالاب‌ها و رواناب‌ها است. میزان این منابع در ایران بدین شرح زیر است: کل آب‌های سطحی تجدیدپذیر، حدود ۸۸ میلیارد متر مکعب در سال.
۲-منابع آب زیرزمینی؛ منابع آب زیرزمینی شامل آب‌های موجود در سفره‌های آب زیرزمینی و چاه‌ها است. آمار منابع آب زیرزمینی بدین صورت است: کل آب‌های زیرزمینی قابل برداشت: حدود ۴۹ میلیارد متر مکعب در سال.
۳-منابع آب غیرمتعارف؛ منابع آب غیرمتعارف شامل آب‌شیرین‌کن‌ها، تصفیه و بازیافت آب‌های مصرفی، و آب‌های شور و لب شور است. آمار مربوط به این منابع بدین شکل قابل اشاره است: آب شیرین‌کن‌ها، که ظرفیت نصب شده آن، حدود ۵۰۰ میلیون متر مکعب در سال (بیشتر در مناطق جنوبی) است. همچنین تصفیه و بازیافت آب که ظرفیت آن حدود ۱.۵ میلیارد متر مکعب در سال (در حال افزایش) است.
۴-منابع آب تجدیدپذیر؛ منابع آب تجدیدپذیر شامل مجموع آب‌های سطحی و زیرزمینی است که به طور طبیعی توسط بارش‌ها تجدید می‌شوند. آمار منابع آب تجدیدپذیر در کشور بدین شکل قابل اشاره است: کل منابع آب تجدیدپذیر: حدود ۱۳۰ میلیارد متر مکعب در سال؛ آب‌های سطحی، حدود ۸۸ میلیارد متر مکعب در سال؛ و آب‌های زیرزمینی حدود ۴۲ میلیارد متر مکعب در سال.

دوم؛ مصرف آب در بخش‌های مختلف چگونه توزیع شده است؟
تقاضای آب در ایران به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود: کشاورزی، شرب (خانگی)، و صنعت. بر اساس گزارش‌های مختلف، توزیع مصرف آب در این بخش‌ها بدین شکل است:
الف-بخش کشاورزی: سهم از مصرف کل، حدود ۹۰ درصد بوده و مصرف سالانه، بیش از ۹۰ میلیارد متر مکعب است. دلایل مصرف بالا در این بخش، استفاده از روش‌های آبیاری سنتی و ناکارآمد، کشت محصولات آب‌بر و عدم بهره‌وری مناسب می‌باشد.
ب-بخش شرب (خانگی): سهم از مصرف کل، حدود ۷ درصد و مصرف سالانه، حدود ۷ میلیارد متر مکعب می‌باشد. دلایل این حجم مصرف، افزایش جمعیت شهری، رشد مصرف سرانه و کاهش منابع آب تجدیدپذیر است.
ج-بخش صنعت: سهم از مصرف کل، حدود ۳ درصد و مصرف سالانه، حدود ۳ میلیارد متر مکعب است. دلایل حجم مصرف این بخش، توسعه صنایع و افزایش نیاز به آب در فرآیند‌های تولیدی است.

پایگاه تحلیلی خبری شعار سال، برگرفته از منابع گوناگون