شعارسال: روایات فضایل و خواص آیات و سور مجموعهای از روایات تفسیری به شمار میروند که در آنها از جایگاه آیات و سور و نقش و تاثیر دنیوی و اخروی آنها سخن به میان آمده است. با صرف نظر از راه یافتن پدیده جعل در این دست از روایات، عموم آنها با سو، فهم و برداشت رو به رو هستند که زمینه نگاه منفی به آنها را فراهم آورده است. سه قاعده برای راست آزمایی و تعامل با این دست از روایات عبارت اند از: ۱. ضرورت رعایت احتیاط در پذیرش روایات فضایل و خواص آیات و سوره ها؛ ۲. پذیرش این اصل که فضایل و خواص آیات و سور معدات اند، نه علل تامه؛ ۳. تناسب فضایل آیات و سور با محتوای آنها. قاعده نخست ضرورت اطمینان به صدور این دست از روایات و دو قاعده دیگر چگونگی فهم و تفسیر آنها را مورد تاکید قرار میدهند.
آنچه که شکی در آن نمیتواند باشد این است که، ذکر «تهلیل»، اعتراف به یگانگى خداوند متعال بوده و ایمانْ افراد به خداوند، با این ذکر آغاز و تجدید مى شود، لذا این ذکر، مهمتر از اذکار تسبیح و تحمید خداوند است. در احادیثی نیز بر استحبابِ گفتن لااله الاّ اللّه در همه حالات و توصیه به برگزیدن آن از میان اذکار مختلف تأکید گردیده است.
تهلیل، گفتن لاالهالاّ اللّه، مهمترین شعار توحیدی اسلام بوده و واژه تهلیل، از مادّة هلل، در لغت بهمعنای بالابردن صداست و در اصطلاح، گفتن لاالهالاّ اللّه میباشد (به کاربردن مادّة هلل برای این معنا، بدانسبب است که فرد به هنگام گفتن لاالهالاّ اللّه صدای خود را بلند میکند).
در حدیثی قدسی که امام رضا (ع) آن را با واسطة پدرانش از پیامبر اکرم نقل کرده و در میان شیعیان به حدیث سلسلةالذهب مشهور است، خداوند لاالهالاّ اللّه را دژ مستحکم خود دانسته که ورود در آن موجب امان از عذاب الهی میشود. بر اساس برخی احادیث، قائلِ لاالهالاّ اللّه یا کسی که آخرین سخن او لاالهالاّ اللّه باشد، وارد بهشت میشود یا بنا بر حدیثی دیگر، آتش دوزخ بر او حرام میگردد از این رو، در احادیث به تلقین لاالهالاّ اللّه به مردگان سفارش شده است. عبارت لااله الاّ اللّه دو بار به همین صورت در قرآن کریم به کار رفته و به صورتهای مشابه، مانند لااله الاّ أنا و لااله الاّ أنت و بویژه لااله الاهو، بیش از سی بار در قرآن آمده است. ممکن است آیات دیگری در قرآن وجود داشته باشند که به صورت غیر مستقیم، ناظر به توحید خداوند بوده و معنایی مشابه با «لا إله إلّا الله» داشته باشند؛ اما آنچه در این روایت آمده، تنها به موارد یادشده که به صراحت بیانگر توحیدند، اشاره کرده است (مجموعا ۳۹ تحلیل قرآنی داریم که ۳۷ تای آن با لا اله الا و دو تای آن با ما من اله الا آمده است).
سی و هفت آیه در قرآن قابل شناسایی است که در آن تهلیل و توحید خدا بشکل کاملا شفاف و مستقیم آورده شده است. امام جعفر صادق (ع) به نقل از امیر المؤمنین علی بن ابیطالب (ع) روایات نموده اسند که، حبیب و محبوب من رسول خدا صل الله علیه و آله به من دعایی آموخت که با آن دعا محتاج به دارو و دوای اطباء و پزشکان نمیشوم. گفته شد: آن دعا چیستای امیر المؤمنین؟ فرمودند، سی و هفت تهلیل از قران در بیست و چهار سوره از بقره تا مزمل هست.
این دعا را شخص مکروب و اندوهگین نمیخواند مگر اینکه خدا اندوه او را برطرف میکند و نه مدیون و مقروضی که خدا دین و قرض او را اداء میکند و نه غایبی که خدا او را به شهر خود بر میگرداند و نه صاحب حاجتی که خدا حاجت او را برآورده مینماید و نه ترسانی که خدا ترس او را امنیت میدهد و کسی که آن را بخواند در هر روز در هنگامی که صبح میشود، خدا قلب او را از نفاق و دوگانگی و دو تکه شدن حفظ میکند و هفتاد نوع بلاء را از او دفع میکند که سبکترین آن جذام، جنون و برص (پیسی) هست و خدا زنده میکند او را، سیراب و شاداب و میمیراند او را سیراب و شاداب و داخل بهشت میکند او را سیراب و شاداب و کسی که آن دعا را بگوید و در سفر باشد جز خیر در سفرش نمیبیند و کسی که بخواند آن را هر شب هنگامی که به رختخواب میرود خدا هفتاد فرشته را مامور میکند که او را از ابلیس و لشکریانش حفظ کنند تا زمانی که صبح شود و در طول روز هم از حفظ شدهها است و برخوردار از رزق و روزی خدا خواهد بود تا که شب شود و کسی که آن را بنویسد و در آب باران بزند و آب دعا را بخورد هرگز به بدن او بدی نمیرسد و نه فقر و بینوایی و نه چیزی از چشمهای جن و نه آب دهان آنها و نه سحر آنها و نه مکر و حیله آنها و همیشه محفوظ هست از هر آفتی و دفع میشود از او هر بلایی در دنیا، و به او رزق و روزی داده میشود با وسیعترین حد ممکن و از هر شیطان رانده شده و هر گردنکش لجبازی در امان خواهد بود و از دنیا خارج نمیشود تا اینکه خداوند عزتمند و باشکوه، در خواب جایگاهش را در بهشت به او نشان دهد.
۱. وَ إِلهُکُمْ إِلهٌ واحِدٌ لا إِلهَ إِلّا هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحِیمُ (بقره، آیه ۱۶۳) وخدای شما، خداوند یگانه است. اوست بخشنده مهربان (و داراری رحمت عام و خاص).
۲. اللّهُ لا إِلهَ إِلّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ لَه ما فِی السَّمَاواتِ وَ ما فِی الاَرضِ (بقره، آیه ۲۵۵) هیچ معبودی نیست جز خداوند یگانه زنده که قائم به ذات خویش است و موجودات دیگر، قائم به اوهستند. هیچگاه خواب سبک و سنگینی او را فرا نمی گیرد (و لحظه ای از تدبیر جهان هستی غافل نمی ماند.)
۳. اللّهُ لا إِلهَ إِلّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ (آل عمران، آیه ۲) معبودی جز خداوند یگانه زنده و پایدار و نگهدارنده نیست.
۴. هُوَ الَّذِی یُصَوِّرُکُمْ فِی الْأَرْحامِ کَیْفَ یَشاءُ لا إِلهَ إِلّا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ (آل عمران، آیه ۶) او کسی است که شما را در رحم (مادران) آن چنان که می خواهد تصویر می کند. معبودی جز خداوند توانا و حکیم نیست.
۵. شَهِدَ اللّهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلّا هُوَ وَ الْمَلائِکَةُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قائِماً بِالْقِسْطِ (آل عمران، بخش اول آیه ۱۸)
۶. لا إِلهَ إِلّا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ (آل عمران، بخش انتهایی آیه ۱۸) خداوند (با ایجاد نظام واحد جهان هستی) گواهی می دهد که معبودی جز او نیست و فرشتگان و صاحبان دانش (هر کدام به گونه ای بر این مطلب) گواهی می دهند؛ در حالی که (خداوند در تمام عالم) قیام به عدالت دارد؛ معبودی جز او نیست که هم توانا و هم حکیم است.
۷. إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللّهِ الْإِسْلامُ إِنَّ هذا لَهُوَ الْقَصَصُ الْحَقُّ وَ ما مِنْ إِلهٍ إِلَّا اللّهُ وَ إِنَّ اللّهَ لَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ (آل عمران، آیه ۶۲) این همان سرگذشت واقعی (مسیح) است (و ادّعاهایی همچون الوهیّت او یا فرزند خدا بودنش بی اساس است) و هیچ معبودی جز خداوند یگانه نیست و خداوند توانا و حکیم است.
۸. اللّهُ لا إِلهَ إِلّا هُوَ لَیَجْمَعَنَّکُمْ إِلى یَوْمِ الْقِیامَةِ لا رَیْبَ فِیهِ وَ مَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللّهِ حَدِیثاً (نساء، آیه ۸۷) خداوند، معبودی جز او نیست و به یقین همه شما را در روز رستاخیز –که شکی در آن نیست- جمع می کند و کیست که از خداوند راستگوتر باشد؟!
۹. لَقَدْ کَفَرَ الَّذِینَ قالُوا إِنَّ اللّهَ ثالِثُ ثَلاثَةٍ وَ ما مِنْ إِلهٍ إِلّا إِلهٌ واحِدٌ وَ إِنْ لَمْ یَنْتَهُوا عَمّا یَقُولُونَ لَیَمَسَّنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ (مائده، آیه ۷۳) آنها که گفتند: خداوند یکی از سه خداست (نیز) به یقین کافر شدند. معبودی جز معبود یگانه نیست؛ و اگر از آنچه می گویند دست برندارند عذاب دردناکی به کافران آنها (که روی این عقیده ایستادگی کنند) خواهد رسید.
۱۰. ذلِکُمُ اللّهُ رَبُّکُمْ لا إِلهَ إِلّا هُوَ خالِقُ کُلِّ شَیْءٍ فَاعْبُدُوهُ وَ هُوَ عَلى کُلِّ شَیْءٍ وَکِیلٌ (انعام، آیه ۱۰۲) (آری) این است خداوند، پروردگار شما! هیچ معبودی جز او نیست؛ آفریدگار همه چیز است. او را بپرستید و او نگهبان و مدبّر همه موجودات است.
۱۱. اتَّبِعْ ما أُوحِیَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ لا إِلهَ إِلّا هُوَ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِکِینَ (انعام، آیه ۱۰۶) از آنچه که از سوی پروردگارت به تو وحی شده، پیروی کن. هیچ معبودی جز او نیست؛ و از مشرکان روی بگردان.
۱۲. قُلْ یا أَیُّهَا النّاسُ إِنِّی رَسُولُ اللّهِ إِلَیْکُمْ جَمِیعاً الَّذِی لَهُ مُلْکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لا إِلهَ إِلّا هُوَ یُحیِی وَ یُمِیتُ فَآمِنُوا بِاللّهِ وَ رَسُولِهِ النَّبِیِّ الْأُمِّیِّ الَّذِی یُؤْمِنُ بِاللّهِ وَ کَلِماتِهِ وَ اتَّبِعُوهُ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ (اعراف، آیه ۱۵۸) بگو:ای مردم! من فرستاده خدابه سوی همه شما هستم؛ همان خدایی که حکومت آسمانها و زمین از آن اوست؛ معبودی جز او نیست. زنده می کند و میمیراند؛ پس ایمان بیاورید به خدا و فرستاده اش. آن پیامبر درس نخوانده ای که به خدا و کلماتش ایمان دارد و از او پیروی کنید تا هدایت یابید.
۱۳. اتَّخَذُوا أَحْبارَهُمْ وَ رُهْبانَهُمْ أَرْباباً مِنْ دُونِ اللّهِ وَ الْمَسِیحَ ابْنَ مَرْیَمَ وَ ما أُمِرُوا إِلّا لِیَعْبُدُوا إِلهاً واحِداً لا إِلهَ إِلّا هُوَ سُبْحانَهُ عَمّا یُشْرِکُونَ (توبه، آیه ۳۱) (آنها) دانشمندان و راهبان خویش را معبودهایی در برابر خدا قرار دادند و (همچنین) مسیح فرزند مریم را، در حالی که دستور نداشتند جز خداوند یکتایی را که معبودی جز او نیست، بپرستند. او پاک و منزّه است از آنچه همتایش قرار می دهند.
۱۴. فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِیَ اللّهُ لا إِلهَ إِلّا هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ (توبه، آیه ۱۲۹) اگر آنها (از حق) روی بگردانند (نگران مباش). بگو: خداوند مرا کفایت می کند؛ هیچ معبودی جز او نیست بر او توکّل کردم و او صاحب عرش بزرگ است.
۱۵. حَتّى إِذا أَدْرَکَهُ الْغَرَقُ قالَ آمَنْتُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا الَّذِی آمَنَتْ بِهِ بَنُوا إِسْرائِیلَ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمِینَ (یونس، آیه ۹۰) (سرانجام) بنی اسرائیل را از دریا [رود عظیم نیل]عبور داریم؛ و فرعون و لشکرش از سر ظلم و تجاوز به دنبال آنها رفتند؛ هنگامی که غرقاب دامن او را گرفت. گفت: ایمان آوردم که هیچ معبودی، جز کسی که بنی اسرائیل به او ایمان آورده اند، وجود ندارد؛ و من از مسلمین هستم.
۱۶. فَإِلَّمْ یَسْتَجِیبُوا لَکُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّما أُنْزِلَ بِعِلْمِ اللّهِ وَ أَنْ لا إِلهَ إِلّا هُوَ فَهَلْ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ (هود، آیه ۱۴) و اگر آنها دعوت شما را نپذیرفتند، بدانید (قرآن) تنها با علم الهی نازل شده؛ و هیچ معبودی جز او نیست. آیا با این حال تسلیم می شوید؟!
۱۷. وَ هُمْ یَکْفُرُونَ بِالرَّحْمنِ قُلْ هُوَ رَبِّی لا إِلهَ إِلّا هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَ إِلَیْهِ مَتابِ (رعد، آیه ۳۰) در حالی که به رحمان [- خداوندی که رحمتش همگان را فراگرفته]کفر می ورزند؛ بگو: او پروردگار من است. معبودی جز او نیست؛ بر تو توکّل کردم؛ و بازگشتم به سوی اوست.
۱۸. یُنَزِّلُ الْمَلائِکَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلى مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ أَنْ أَنْذِرُوا أَنَّهُ لا إِلهَ إِلّا أَنَا فَاتَّقُونِ (نحل، آیه ۲) فرشتگان را با روح (الهی) به فرمانش بر هر کس از بندگان بخواهد نازل می کند؛ (و به آنها دستور می دهد) که مردم را انذار کنید؛ (و بگویید:) معبودی جز من نیست؛ از (مخالفت دستور) من بپرهیزید!
۱۹. اللّهُ لا إِلهَ إِلّا هُوَ لَهُ الْأَسْماءُ الْحُسْنى وَ أَنَا اخْتَرْتُکَ فَاسْتَمِعْ لِما یُوحى (طه، آیه ۸) او خداوندی است که معبودی جز او نیست؛ و نامهای نیکوتر از آن اوست.
۲۰. إِنَّنِی أَنَا اللّهُ لا إِلهَ إِلّا أَنَا فَاعْبُدْنِی وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِکْرِی (طه، آیه ۱۴) من «الله» هستم؛ معبودی جز من نیست. مرا بپرست و نماز را برای یاد من به پا دار.
۲۱. إِنَّما إِلهُکُمُ اللّهُ الَّذِی لا إِلهَ إِلّا هُوَ وَسِعَ کُلَّ شَیْءٍ عِلْماً (طه، آیه ۹۸) معبود شما تنها خداوندی است که جز او معبودی نیست؛ و علم او همه چیز را فراگرفته است.
۲۲. وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رَسُولٍ إِلّا نُوحِی إِلَیْهِ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلّا أَنَا فَاعْبُدُونِ (انبیاء، آیه ۲۵) ما پیش از تو هیچ پیامبری را نفرستادیم مگر اینکه به او وحی کردیم که: معبودی جز من نیست؛ تنها مرا پرستش کنید.
۲۳. وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیْهِ فَنادى فِی الظُّلُماتِ أَنْ لا إِلهَ إِلّا أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظّالِمِینَ (انبیاء، آیه ۸۷) و ذوالنون (- یونس) را (به یاد آور) در آن هنگام که خشمگین (از میان قوم خود) رفت؛ و چنین می پنداشت که ما بر او تنگ نخواهیم گرفت؛ (امّا موقعی که در کام نهنگ فرو رفت) در آن ظلمت ها (ی متراکم) صدا زد: (خداوندا!) جز تو معبودی نیست. منزّهی تو. من از ستمکاران بودم.
۲۴. فَتَعالَى اللّهُ الْمَلِکُ الْحَقُّ لا إِلهَ إِلّا هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْکَرِیمِ (مؤمنون، آیه ۱۱۶) پس برتر است خداوندی که فرمانروای حق است (از اینکه شما را بی هدف آفریده باشد)! معبودی جز او نیست؛ و او پروردگار عرش کریم است.
۲۵. اللّهُ لا إِلهَ إِلّا هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ (نمل، آیه ۲۶) خداوندی که معبودی جز او نیست؛ و پروردگار عرش عظیم است.
۲۶. وَ هُوَ اللّهُ لا إِلهَ إِلّا هُوَ لَهُ الْحَمْدُ فِی الْأُولى وَ الْآخِرَةِ وَ لَهُ الْحُکْمُ وَ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ (قصص، آیه ۷۰) و او خدایی است که معبودی جز او نیست؛ ستایش برای اوست در این جهان و در جهان دیگر؛ حاکمیّت (نیز) از آن اوست؛ و همه شما به سوی او بازگردانده می شوید.
۲۷. وَ لا تَدْعُ مَعَ اللّهِ إِلهاً آخَرَ لا إِلهَ إِلّا هُوَ کُلُّ شَیْءٍ هالِکٌ إِلّا وَجْهَهُ لَهُ الْحُکْمُ وَ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ (قصص، آیه ۸۸) معبودی دیگر را با خدا مخوان، که هیچ معبودی جز او نیست؛ همه چیز جز ذات (پاک) او فانی می شود؛ حاکمیّت تنها از آن اوست؛ و همه به سوی او بازگردانده می شوید.
۲۸. یا أَیُّهَا النّاسُ اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللّهِ عَلَیْکُمْ هَلْ مِنْ خالِقٍ غَیْرُ اللّهِ یَرْزُقُکُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ لا إِلهَ إِلّا هُوَ فَأَنّى تُؤْفَکُونَ (فاطر، آیه ۳)ای مردم! به یاد آورید نعمت خدا را بر شما؛ آیا آفریننده ای جز خدا هست که شما را از آسمان و زمین روزی دهد؟! هیچ معبودی جز خدا نیست؛ با این حال چگونه به سوی باطل منحرف می شوید؟!
۲۹. إِنَّهُمْ کانُوا إِذا قِیلَ لَهُمْ لا إِلهَ إِلَّا اللّهُ یَسْتَکْبِرُونَ (صافات، آیه ۳۵) چرا که وقتی به آنها گفته می شد: معبودی جز خدا وجود ندارد. تکبّر و سرکشی می کردند.
۳۰. قُلْ إِنَّما أَنَا مُنْذِرٌ وَ ما مِنْ إِلهٍ إِلَّا اللّهُ الْواحِدُ الْقَهّارُ (ص، آیه ۶۵) بگو: من تنها یک بیم دهنده ام؛ و هیچ معبودی جز خداوند یگانه قهّار نیست.
۳۱. ذلِکُمُ اللّهُ رَبُّکُمْ خالِقُ کُلِّ شَیْءٍ لا إِلهَ إِلّا هُوَ فَأَنّى تُؤْفَکُونَ (غافر، آیه ۶۲) این است خداوند، پروردگار شما که آفریننده همه چیز است؛ هیچ معبودی جز او نیست؛ با این حال چگونه از راه حق منحرف می شوید؟!
۳۲. هُوَ الْحَیُّ لا إِلهَ إِلّا هُوَ فَادْعُوهُ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ (غافر، آیه ۶۵) زنده (واقعی) اوست؛ معبودی جز او نیست؛ پس او را بخوانید در حالیکه دین خود را برای او خالص کرده اید. ستایش مخصوص خداوندی است که پروردگار جهانیان است.
۳۳. لا إِلهَ إِلّا هُوَ یُحْیِی وَ یُمِیتُ رَبُّکُمْ وَ رَبُّ آبائِکُمُ الْأَوَّلِینَ (دخان، آیه ۸) هیچ معبودی جز او نیست؛ زنده می کند و می میراند؛ او پروردگار شما و پروردگار پدران نخستین شماست.
۳۴. هُوَ اللّهُ الَّذِی لا إِلهَ إِلّا هُوَ عالِمُ الْغَیْبِ وَ الشَّهادَةِ هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحِیمُ (حشر، آیه ۲۲) او خدایی است که معبودی جز او نیست. دانای آشکار و نهان است، و او رحمان و رحیم است.
۳۵. هُوَ اللّهُ الَّذِی لا إِلهَ إِلّا هُوَ الْمَلِکُ الْقُدُّوسُ السَّلامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ الْعَزِیزُ الْجَبّارُ الْمُتَکَبِّرُ سُبْحانَ اللّهِ عَمّا یُشْرِکُونَ (حشر، آیه ۲۳) او خدایی است که معبودی جز او نیست. حاکم و مالک اصلی اوست. از هر عیب منزّه است. به کسی ستم نمی کند. امنیّت بخش است. مراقب همه چیز است. قدرتمندی شکست ناپذیر که با اراده نافذ خود هر امری را اصلاح می کند و شایسته عظمت است؛ خداوند منزه است از آنچه شریک برای او قرار می دهند!
۳۶. اللّهُ لا إِلهَ إِلّا هُوَ وَ عَلَى اللّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ (تغابن، آیه ۱۳) خداوند کسی است که معبودی جز او نیست؛ و مؤمنان باید فقط بر او توکل کنند.
۳۷. رَبُّ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ لا إِلهَ إِلّا هُوَ فَاتَّخِذْهُ وَکِیلًا (مزمل، آیه ۹) همان پروردگار شرق و غرب که معبودی جز او نیست.
پایگاه تحلیلی خبری شعار سال، برگرفته از منابع گوناگون