شعازسال: نقش چین در حادثه کشتی سانچی به یکی از مهمترین موضوعات پس از ناامید شدن از نجات خدمه کشتی و غرق شدن آن تبدیل شده است.

 اینکه آیا چین در این موضوع اهمال و کم کاری کرده و به گفته عده ای از کارشناسان به دنبال سوختن مخازن میعانات گازی درون سانچی برای حفاظت های محیط زیستی بود ه نیز محل بحث موافقان و مخالفان این موضوع است. مخالفانی که می گویند با توجه به رابطه ویژه  تهران و پکن آیا اگر کشور دیگری مانند آمریکا و یا روسیه برای نفتکششان این اتفاق می افتاد نوع برخورد و کمک رسانی چینی ها بازهم به این شکل بود؟ آیا مناسبات اقتصادی خاص دو دهه اخیر دو کشور دلیل مناسبی برای کمک کردن بیشتر چینی ها نمی توانست باشد؟

واکنش متفاوت مقامات ایرانی در ابتدا و انتهای ماجرا

اگرچه در ابتدا تقریبا تمامی مسئولان ایرانی دخیل در پیگیری حادثه سانچی معتقد بودند چین کم کاری می کند و درنهایت از ژاپن برای کمک درخواست کردند اما به محض غرق شدن نفتکش نگاه ها برگشت و همگی آنها بخصوص رئیس کمیته پیگیری حادثه کشتی سانچی با اشاره به برخی شایعات مبنی بر کم کاری چینی ها در اطفا کشتی سانچی گفت: که بر اساس ارزیابی های فنی و همچنین مشاهدات تیم متخصص ایرانی مستقر در شانگهای، چینی ها در اطفا حریق این کشتی نه تنها کم کاری نکردند بلکه هر چه در توان داشتند انجام دادند.

برخی از نمایندگان مجلس معتقدند که کم‌کاری چین در این ماجرا محرز است. برخی حتی به کم‌کاری وزارت امور خارجه در امر پیگیری موضوع می‌پردازند؛ شکایت و گله‌ای که از سوی خانواده‌های دریانوردان نیز بارهاوبارها مطرح شده است.

محمدرضا تابش، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در این زمینه گفت: می‌شد با مسئولیت‌پذیری موثرتر و دیپلماسی قوی‌تر و اطلاع‌رسانی به‌هنگام‌تر، از ابعاد اندوهناک حادثه کاست و افکار عمومی را نسبت به ایفای وظایف دستگاه‌های مسئول و دفاع از حقوق شهروندان قانع کرد. به گفته او، تعلل دولت چین در امدادرسانی جای گلایه دارد و بی‌شک مجلس در جهت استیفای حقوق مردم پیگیر چگونگی بروز این حادثه خواهد شد. نایب‌رئیس کمیسیون انرژی مجلس، یکی از نمایندگان معترض، در همین رابطه گفت: چینی‌ها در رسیدگی به وضعیت کشتی نفت‌کش عملکرد مناسبی نداشتند.

چرا چینی ها در شب، عملیات اطفای حریق را متوقف کردند؟ ترجیح چینی‌ها،سوختن نفتکش بود،نه اطفاءحریق

یک کارشناس ارشد امور بیمه و خسارات صنعت کشتیرانی در ارتباط با این موضوع معتقد است: باید مشخص شود چرا چینی ها در شب، عملیات اطفای حریق را متوقف کرده و از روش های هوایی برای اطفای حریق استفاده نکرده اند.

کاپیتان فضل الله ربیعی، کارشناس ارشد امور بیمه و خسارات صنعت کشتیرانی با بیان اینکه محل تصادم کشتی فله بر چینی با نفتکش سانچی بسیار پر تردد است، گفت: در این منطقه کشتی های ماهیگیری و تجاری متعددی وجود داشته و رفت و آمد می کنند، به این ترتیب احتمال تصادم در این منطقه بسیار زیاد است.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر اطلاعات دقیقی در ارتباط با این رخداد در دسترس نیست و تا بدست آمدن اطلاعات جعبه سیاه کشتی نمی‌توان با قطعیت درباره این حادثه اظهار نظر کرد، ادامه داد: سرعت حرکت کشتی ها باتوجه به اندازه بزرگشان زیاد نیست و حتی اگر هر دو کشتی متوجه خطر برخورد شده و قصد تغییر مسیر به منظور گریز از خطر را داشته‌ باشند، لزوما به این معنی نیست که آنها قطعا با یکدیگر برخورد نمی کنند.

کاپیتان ربیعی  با تاکید بر اینکه در این میان نباید سهم خطای انسانی را دست کم بگیریم، تصریح کرد: به دلیل تردد بالا و حضور قایق ها و شناورهای ماهیگیری نور زیادی در شب در این منطقه وجود دارد که میزان دید را کاهش می دهد و این عوامل هرچند کم اما در وقوع تصادم بی تاثیر نیست.

وی همچنین گفت: امروزه کشتی ها اگرچه به دستگاههای ناوبری پیشرفته ای مجهز هستند ولی همچنان تحت نظر هوش انسانی کنترل و مراقبت می‌شوند.

طبق گفته این کارشناس ارشد امور بیمه و خسارات صنعت کشتیرانی، با توجه به اینکه گزارش های مربوط به استفاده از کف در اطفای حریق نفتکش سانچی به چشم نمی خورد به نظر می رسد چینی ها، با اطمینان از کشته شدن دریانوردان ایرانی در ساعات اولیه حادثه و اتش سوزی، ترجیح داده اند میعانات گازی موجود در نفتکش بسوزد تا داخل آب جاری نشود.

وی از هر نفتکش در حال سوختن به عنوان بمبی ساعتی یاد کرد و افزود: یکی از احتمالاتی که درباره نفتکش سانچی مطرح است، این است که پرسنل نفتکش قصد اطفای حریق داشته اند. از سویی دیگر به نظر می رسد پرسنل نفتکش فرصتی برای خروج از نفتکش نداشته اند چرا که حتی در صورت فرار نیز امکان داشت در حلقه حریق ایجاد شده روی آب، محصور شوند.

کاپیتان ربیعی اکسیژن کم در محدوده موتورخانه را یکی از محدودیت های حیاتی خدمه سانچی عنوان کرد و ادامه داد: اگر در روز نخست حادثه، تیم امداد و نجات موفق به ورود به  نفتکش شده بودند شاید می توانستند پرسنل زنده احتمالی را نجات دهند اما گویا شرایط موجود این اجازه را به تیم چینی نداده است.

این کارشناس ارشد امور بیمه و خسارت صنعت کشتیرانی در پاسخ به پرسش خبرنگار مهر مبنی بر اینکه آیا از سوی تیم امداد و نجات چین کم کاری صورت گرفته است، اظهار داشت: درهر حال آنها از ملیت دیگری هستند و البته همانند ایرانی ها احساساتی نیستند و بر اساس ارزیابی و ریسک عملیات، اقدام کرده اند. اما اینکه چرا در شب عملیات اطفای حریق را متوقف کرده و از روش های هوایی برای اطفای حریق استفاده نکرده اند جای سوال دارد که بی شک مقامات چینی باید پاسخگوی آن باشند.

بر اساس نظر این کارشناس صنعت کشتیرانی در صورتی که عمق آب در محل غرق شدن نفتکش کم باشد امکان غواصی و یافتن اجساد وجود دارد در غیر این صورت غواصی به منظور جست و جوی اجساد امری دشوار به نظر می رسد.

 با توجه به محل حادثه و محل غرق شدن سانچی، مسائل حقوقی ماجرا پیچیده است

، از سوی دیگر محمود خاقانی کارشناس نفت و انروژی نیز در این ارتباط می گوید: «مسائل حقوقی سانچی بسیار پیچیده است؛ به این دلیل که حادثه در آب های چین رخ داد وکشتی در آب های ژاپن غرق شده است.»

محمود خاقانی، کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرآنلاین با بررسی حادثه سانچی ادامه داد:«پس از وقوع حادثه، به طور طبیعی چینی ها و کسانی که خود را به منطقه رساندند ؛ از خطر آلوده شدن  منطقه بسیار نگران بودند،آنها بیشترین سعی را در کنترل و خاموش کردن آتش داشتند. اما، وقتی متوجه شدند که کنترل آتش به این سادگی ها نیست ترجیح دادند که محموله نفتکش به جای اینکه منطقه ودریا را آلوده کند بسوزد.»

خاقانی با اشاره به وضعیت کشتی سانچی و کشتی چینی که تصادف کرده، اظهار داشت:«نفتکش سانچی حدود ۱۶۴ هزار تن وزن داشت و وزن محموله آن ۱۳۶ هزار تن متریک، معادل ۹۶۰ هزار بشکه میعانات گازی بود که از پارس جنوبی بارگیری شده بود. ٖکشتی فله بری که با سانچی تصادف کرد، بنام CF کریستال  حامل گندم از مبدا آمریکا به مقصد چین  و بیمه بوده است. محموله سانچی را شرکت کره جنوبی بنام هانوا توتال پتروشیمی خریده بود.»

او افزود:« براساس گزارش نشریه پلاتش، بابت محموله ای که از دست رفته، بیمه خسارت شرکت هانوا را پرداخت خواهد کرد. ضمنا این شرکت هیچگونه مسئولیتی از بابت خسارات وارد شده به محیط زیست محل حادثه، غرق شدن نفتکش و یا موضوع تصادف ندارد.»

خاقانی با اشاره به اینکه نفتکش ها بیمه برجام اند، گفت:«پس از توافق برجام بیمه های بین المللی از تاریخ ۲۰  فوریه ۲۰۱۷  شروع به بیمه کردن نفتکش های که حاوی نفت خام ، فرآورده های نفتی ، میعانات گازی وغیره ازجمله نفتکش های متعلق به شرکت ملی نفتکش ایران شدند. حدود نیمی از ۶۵  فروند نفتکش های شرکت ملی نفتکش ایران درحال حاضر بیمه بین المللی هستند. درواقع شرکت های بیمه به این منظور روشی را تعریف کردند که برای بیمه محموله های نفتی و گازی ایرانی و نفتکش های ایرانی نیازی به مشارکت همتاهای آمریکایی نباشد.»

او ادامه داد:«باید بررسی شود که چرا کشتی باری چینی ناگهان به سانچی برخورد کرد و سالم مانده است. بنابراین اگر عمدی در کار باشد، آن ها می دانستند که نقطه ضعف این نفتکش کجاست. در دریاها، همه باید مانند پلیس فکر کرد و نه مانند قاضی. طرفی که در حال حاضر نگران است و وارد عمل خواهد شد، شرکت های بیمه هستند.»

این کارشناس اقتصادی عنوان کرد:« ۳۰ درصد خسارت دو شرکت بیمه ایران پرداخت کنند، ۷۰ درصد دیگر شرکت خارجی پرداخت خواهد کرد. اما موضوع حقوقی این حادثه خیلی پیچیده است. چون نمی دانیم که باری که بر این کشتی بوده به چه نحوی فروخته شده است.»

او گفت:«اگر باری که در بندرعسلویه بارگیری شده، FOB باشد دیگر مسئولیت محموله با فروشنده که ایران بوده، نیست و محموله متعلق به خریدار است. بنابراین محموله را خود خریدار بیمه می کند و کشتی را صاحب شکتی بیمه می کند.»

او بیان کرد:« اما اگر CIF باشد، فروشنده هم بیمه محموله را عهده دار شده و هم هزینه حمل را می دهد. از کشتی که محموله تحویل داده شد، صاحب خریدار می شود. اگر این چنین باشد همه ضرر و زیان ها با فروشنده است.»

ایران می تواند از چین شکایت کند؟

 این کارشناس نفت و انرژی با تاکید بر اینکه همه باید منتظر باشند و هر اظهارنظری می تواند برعلیه کشور استفاده شود، گفت:« ایران باید منتظر باشد تا شرکت های بیمه بررسی هایشان را نهایی کنند و گزارش خود را منتشر کنند. اگر کشتی باری مقصر باشد، مانند خودرویی که تصادف می کند، کشتی ها هم بیمه دارند. به عبارتی بیمه گذار آن کشتی باید خسارت کشتی را بپردازد.»

خاقانی گفت:« اما مسائل حقوقی این موضوع بسیار پیچیده است. به این دلیل که حادثه در آب های چین رخ داد و در آب های ژاپن غرق شد.»

 هادی حق‌شناس، معاون امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی در این ارتباط می گوید: «هم ایران به سبب اینکه خدمه کشتی عمدتا ایرانی بودند، هم کشور پاناما به‌ واسطه پرچم، شرکت ملی نفت به‌ خاطر اینکه کشتی متعلق به آنهاست و همه ذی‌نفعان دیگر حادثه، در این پروسه دخیل خواهند بود». این مقام مسئول در پاسخ به این پرسش که آیا تعلل چینی‌ها در رسیدگی به حادثه با شکایت ایران مواجه خواهد شد یا خیر، می‌گوید: «این مسئله نیز حقوقی است و در سازمان بین‌المللی دریانوردی مطرح و با جدیت پیگیری می‌شود».

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته ازسایت خبری تحلیلی الف ، تاریخ انتشار:25 دی 1396، کدخبر: 3961025148،www.alef.ir