شعار سال: مرتضی موسی‌خانی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین چند روز پیش میهمان روزنامه «فرهیختگان» بود و پس از بازدید از قسمت‌های مختلف روزنامه در گفت‌وگویی به سوالات پاسخ داد. بخش مهمی از سخنان او در این گفت‌وگو درخصوص چاپ مقالات در نشریات و ژورنال‌ها بود. موسی‌خانی در این گفت‌وگو از نشریاتی گفت که درجه علمی آنها پایین است و با نگاه پولی به انتشار مقاله دست می‌زنند، تا جایی که حتی بسیاری از کنفرانس‌ها نیز امروزه پولی شده‌اند. مجلاتی که به گفته او تعدادشان کم نیست اما چنین مقالات ضعیفی که صرفا با پول چاپ می‌شوند در دانشگاه آزاد اسلامی پذیرفته نمی‌شوندچرا که آنها کیفیت مجلات را جدی می‌گیرند.

موسی‌خانی درباره ماموریت دانشگاه‌ها گفت: «بخشی از ماموریت دانشگاه‌ها ساختن انسان‌های موثر برای جامعه است و این مساله را می‌توان در معرفی‌ای که دانشگاه‌ها از خودشان ارائه می‌دهند، مشاهده کرد. به‌طور مثال دانشگاه کمبریج دراین‌باره عنوان می‌کند، ثاثیرگذاری بر جامعه از طریق تغییر و اجرای برنامه‌های یادگیری، پژوهشی و آموزشی در بالاترین سطح اتفاق می‌افتد، در مقابل دانشگاه سانفرانسیسکو، درباره خودش این‌گونه می‌گوید که به‌عنوان اولین دانشگاه بین‌المللی جهان به تربیت انسان‌هایی می‌پردازیم که می‌توانند دنیای انسانی‌تر و عادلانه‌تر خلق کنند.»

به اعتقاد او ما در عین حالی که باید پاسخگوی نیاز جامعه باشیم، باید عدالت آموزشی و اجتماعی را به اجرا دربیاوریم، در حقیقت برای اینکه بتوانیم در جامعه تاثیرگذار باشیم، باید هم روی بعد اخلاقی دانشجویان کار کرده و هم نیاز جامعه به تربیت نیروهای متخصص را برطرف کنیم و هم خروجی دانشگاه، خروجی قابل قبولی باشد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین تاکید کرد: «ما نمی‌توانیم بگوییم دانشگاه باید تک‌بعدی باشد، بلکه دانشجویان هم باید دانش مهندسی را خوب فرا بگیرند، هم تولید علمی داشته باشند و هم دانشگاه بتواند در حوزه پیشرفت‌های علمی، محصولات خوبی را تولید کند؛ چراکه این مساله در حوزه پیشرفت‌های علمی بسیار موثر است؛ از این رو معتقدم دانشگاهی کامل است که همه این مسائل را به‌صورت همزمان انجام دهد.»

برخی مجلات با نگاه پولی به انتشار مقاله دست می‌زنند

بحث مقاله و چاپ آن در مجلات، محور دیگر سخنان موسی‌خانی در این گفت‌وگو بود. به اعتقاد او نمی‌توان گفت دانشگاهی که تنها تولید مقاله می‌کند (هرچند در حوزه تولید محصولات هیچ اقدامی را انجام ندهد) دانشگاه خوبی به‌شمار می‌رود.

او تاکید کرد: «همان‌طور که باید تولیدات علمی‌مان بالا باشد، باید محصول هم تولید کنیم و به نیاز جامعه پاسخ دهیم.»آن‌طور که او گفته است نشریاتی که درجه علمی آنها پایین است و متاسفانه تعداد آنها نیز در دنیا کم نیست، با نگاه پولی به انتشار مقاله‌های بی‌کیفیت دست می‌زنند ولی در نشریات معتبری که درجه علمی آنهاq1،q2 و... محسوب می‌شود، نمی‌توان با پول مقاله‌ای را به چاپ برساند. به گفته او، در ساینس تنها چند مقاله از نویسندگان ایرانی داریم؛ چراکه چنین نشریاتی هر مقاله‌ای را منتشر نمی‌کنند و امروزه آرزوی بسیاری از افراد این است که بتوانند در ساینس مقاله چاپ کنند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین بیان داشت: «تصور نمی‌کنم بتوان این‌گونه تلقی کرد که مقالات منتشرشده در نشریات، تنها به‌خاطر پول منتشر شده‌اند، بلکه در بسیاری از نشریات اصلا بحث پول برای چاپ مقالات مطرح نیست.»

موسی‌خانی بیان داشت: «اعضای تیمی که در هیات تحریریه نشریه‌ای حضور دارند، در تعیین نوآوری علمی مقالات بسیار موثر هستند؛ به‌طور مثال تصمیم می‌گیرند که آیا آنچه در یک مقاله آورده شده، به مرزهای دانش افزوده و علم جدیدی را معرفی می‌کند یا خیر؛ از این رو اکثرا افرادی که در این هیات تحریریه‌ها حضور دارند، مشاوران شرکت‌های بزرگی مانند زیمنس و موتورلا هستند.»

او گفت: «اگر استادی به دانشجویان می‌گوید درباره کدام مساله پایان‌نامه بنویسند که موفق شوند؛ بدان دلیل است که این استاد نیاز جامعه را می‌داند و اطلاع دارد که کدام مساله به‌عنوان موضوع روز دنیا مطرح است. به عبارت دیگر اگر در مقاله‌ای متغیر جدیدی درباره یک مساله کشف شده باشد، حتما این مقاله تایید و چاپ می‌شود.»

برخی ژورنال‌های داخلی ملاحظاتی را در چاپ مقالات دارند

بحث ژورنال‌های داخلی موضوع دیگری بود که از چشم موسی‌خانی دور نماند؛ به گفته او، ژورنال‌های داخلی ما ممکن است ملاحظاتی را در چاپ مقالات داشته باشند، البته این مهم در هیات تحریریه منسجم تاثیرگذار نیست و مقالاتی که ارزش نداشته باشند، هیات تحریریه‌های قوی آن را قبول نمی‌کنند؛ چراکه آنها کیفیت مجلات را جدی می‌گیرند؛ با این حال امروزه برخی مجلات پول می‌گیرند تا مقاله چاپ کنند؛ همچنین بسیاری از کنفرانس‌ها امروزه پولی شده، با این حال این‌گونه مقالات از سوی ما رد می‌شود. به گفته او، ماموریت از دو بخش تشکیل می‌شود؛ یک بخش آن مربوط به قلمرو کسب‌وکار و دیگری مقصود بنیادین از ماموریت است.

او می‌گوید: «طبیعتا اگر همه افراد در این قالب بروند و بدانند که غایت آنها از حضور در این دنیا چیست؟ بسیاری از مشکلات حل می‌شود. اساتید نیز باید غایت نهایی خودشان را مشخص کنند، اینکه بهترین استاد کسی که بیشترین تعداد مقالات ISI را داشته باشد یا بهترین استاد، فردی است که بتواند بیشترین تاثیرگذاری را داشته باشد؟ این مساله باید در ابتدا برای افراد مشخص شود.»

او ادامه داد: «بحث مدرک‌گرایی و صدور مدرک در حوزه قلمروی کسب‌وکار دانشگاه تعریف می‌شود، در حالی که مقصود بنیادین دانشگاه تاثیرگذاری است و این بسیار مهم است.»

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین با بیان اینکه وظیفه دانشگاه این نیست که منتظر بماند تا ببیند که جامعه چه انتظاری از این نهاد دارد، تاکید کرد: «دانشگاه باید آنچه را رسالتش محسوب می‌شود در جامعه اجرایی کند؛ همان‌طور که پیامبرمان این‌گونه عمل کرد. در حقیقت جامعه زمان حضرت محمد(ص) ایشان را نمی‌پذیرفتند، ولی پیامبر رسالت خودشان را انجام دهند، از این رو ما نیز باید به اساتید و دانشجویان رسالت آنها را بفهمانیم تا آنها بدانند که رسالتش چیست.»

به اعتقاد موسی‌خانی رسالت افرادی هیچ ارتباطی با مسائل کاری و بازار کار ندارد؛ چراکه باید عنوان کنیم بازار کار در کشورمان همیشه برای افراد توانمند در هر حوزه‌ای وجود داشته و خواهد داشت.

او گفت: «صنعت کشور در حال رقابتی‌شدن است؛ از این رو افراد می‌توانند فارغ از هیاهوهایی که امروزه در حوزه کار وجود دارد و به نظرم بهانه‌هایی برای کار نکردن افراد محسوب می‌شود، تاثیرات بزرگی را در حوزه‌های مختلف ایجاد کنند.»

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه فرهیختگان، تاریخ انتشار 20اسفند 96، کدمطلب: 138764 ، www.newspaper.fdn.ir