مشخصات فنی سوخوهای ۲‌میلیارد دلاری ایران

2شرکت ایرانی ۴۰ سوخو سوپرجت ۱۰۰ از روسیه خریداری کرده‌اند. مشخصات فنی این هواپیماها نشان می دهد آنها می‌توانند خاطره تلخ توپولف را از بین ببرند.

شعار سال: 2شرکت هواپیمایی ایران هر کدام قرارداد خرید ۲۰ هواپیمای مسافربری روسی سوخو سوپرجت۱۰۰ را امضا کرده‌اند که ارزش کل آن به ۲ میلیارد دلار می‌رسد. اما این هواپیماهای مسافربری 2موتوره چه مشخصات فنی دارند و چقدر می‌توانند خاطرات تلخ توپولف را پاک کنند؟

راشاتودی گزارش داده که قرارداد صورت گرفته با 2شرکت هواپیمایی ایران برای تحویل سوخو سوپر جت ۱۰۰ مدل RRJ-95R (SSJ100R) است که قیمت هر فروند آن ۵۲ میلیون دلار تخمین زده می‌شود.

شرکت سوخو تا پیش از ساخت سوخو ۱۰۰ بیشتر در زمینه ساخت هواپیماهای جنگی یا همان جنگنده‌ها شهرت داشت و هنوز هم در این زمینه رقابت سختی با مدل‌های مختلف جنگنده‌های آمریکایی دارد.

سوپرجت ۱۰۰ سوخو، هواپیمایی مسافربری با ظرفیت متغیر، از ۸ مسافر VIP تا ۱۰۸ سرنشین تجاری است که از موتور فرانسوی و طراحی داخلی آمریکایی بهره‌می‌برد. نخستین پرواز این هواپیما بهار ۲۰۱۱ (۱۳۹۰) انجام شد. این هواپیما برای رقابت با هواپیماهایی مانند آنتونوف-۱۴۸، ای-جت «Embraer» و بمباردیر-سریC طراحی شده و مهندسان سوخو می‌گویند هزینه‌های جاری استفاده از این هواپیما بین ۶ تا ۸ درصد کمتر از دیگر هواپیماهای مشابه است. موتور این هوایپما با نام 146 SaM ساخت یک کنسرسیوم مشترک بین شرکت روسی نپوسترن و شرکت فرانسوی سفران است. نپو‌سترن قوی‌ترین سازنده موتور هواپیماهای جنگی در روسیه است و موتور سوخو ۲۷، ۳۰، ۳۵ و تی ۵۰ را ساخته است. سفران فرانسوی هم سازنده موتور جنگنده فوق پیشرفته رافائل فرانسه است. البته این شرکت در همکاری با شرکت جنرال الکتریک بخشی از ساخت موتورهای هواپیماهای ایرباس و بوئینگ را هم انجام داده که معروف‌ترین آن موتور ایرباس ۳۴۰ است که سهم شرکت فرانسوی ۵۰‌درصد در این پروژه بود. در سوخو ۱۰۰ همچنان قدرت بالای طراحی آیرودینامیک و مانور‌پذیری که ذات هواپیماهای شرکت سوخو است، دیده می‌شود. این هواپیمای مسافربری در این زمینه قابلیت‌های فراوانی دارد. اما نکته مهم در رقابت با شرکت‌های غربی، داشتن امنیت پروازی بالا، مصرف سوخت پایین‌تر و آلودگی کم موتور در کنار هزینه کم تعمیرات و راحتی آن است.

فناوری شرق و غرب؟

روس‌ها در سال‌های گذشته بارها گفته‌اند که این هواپیما از لحاظ فنی تمامی دانش صنعت هواپیمایی شرق و غرب را به‌صورت یک‌جا دارد و سازندگان قطعات اصلی آن مثل موتور، ارابه‌های فرود، سیستم‌های الکترونیک و دیگر قطعات شرکت‌های معروف آمریکایی و اروپایی مانند Goodrich و Sutton هستند. علاوه بر این سوخوی سوپر جت100 نخستین هواپیمای 100نفره دنیاست که با ناوبری «Fly by Wire»سامانه‌ الکترونیک هدایت هواپیما انجام می‌شود.

نحوه کنترل این هوپیما برای خلبان و کمک خلبان هیچ فرقی با هواپیماهای مدرن «ایر‌باس» ندارد و با استفاده از فرمان‌های الکترونیک کمترین میزان فشار و بیشترین میزان دقت را برای خلبان به همراه دارد.

طراحی بدنه سوپر جت ۱۰۰ توسط شرکت سوخو انجام گرفته، اما مشاور طراحی، شرکت بوئینگ بوده است. سیستم کنترل بال توسط شرکت لیبهر آلمان و داخل هواپیما توسط شرکت پنین فارینای ایتالیا طراحی شده و شریک استراتژیک سوخو برای ساخت این هواپیما هم شرکت آلنیای ایتالیا است. بیشتر تجهیزات اویونیک، الکترونیک و ناوبری هوایپما هم توسط شرکت تالس فرانسه طراحی و ساخته شده‌اند.

این هواپیما می‌تواند به حداکثر سرعت 8/0 ماخ برسد که از این نظر با هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ وضعیت مشابهی دارد. ولی از نظر برد پروازی در بهترین مدل می‌تواند 4هزار و ۵۰۰ کیلومتر را با یک‌بار سوختگیری و با بار کامل طی کند که از این نظر هزار کیلومتر برد کمتری نسبت به بوئینگ ۷۳۷ سری ۶۰۰ دارد. با این همه این برد پروازی تمام نقاط ایران و کشورهای همسایه ایران را پوشش می‌دهد.

سوخو مانند توپولف است؟

ایرانی‌ها خاطرات تلخی از هواپیماهای توپولف روسیه دارند اما کارشناسان هواپیمایی، حساب سوخو را از دیگر هواپیماهای روسی جدا می‌دانند. نخستین جت تجاری فوق‌پیشرفته شرکت هواپیماسازی سوخوی روسیه تأییدیه آژانس امنیت پروازی اروپا (EASA) را اخذ کرده که یک امتیاز مهم به‌حساب می‌آید. اما این هواپیما طی 8سالی که به خدمت ناوگان‌های هوایی در نقاط مختلف جهان در‌آمده، ۲‌حادثه را تجربه کرده است.

حادثه نخست، ۹ می‌۲۰۱۲ (۲۰اردیبهشت ۱۳۹۱) اتفاق افتاد و هواپیمای سوخو سوپرجت۱۰۰ با ۳۷ مسافر و ۸ خدمه، حدود ۲۰ دقیقه پس از برخاستن از فرودگاه جاکارتا (اندونزی) به کوه برخورد کرد و منفجر شد. این حادثه هیچ بازمانده‌ای نداشت و بررسی‌ها نشان داد سیستم پیشگیری از برخورد به‌موقع هشدار داده است، اما خلبان در آن زمان مشغول بحث با یکی از مسافران بود و به این هشدار توجهی نکرده است.

حادثه دوم، ۲۱ جولای ۲۰۱۳ (۳۰تیر ۱۳۹۲) اتفاق افتاد، زمانی که یک فروند هواپیمای سوپرجت۱۰۰ هنگام فرود در فرودگاه بین‌المللی «Keflavík» ایسلند به باند برخورد کرد و روی آن لیز خورد. این حادثه هنگام ارزیابی سیستم فرود خودکار هواپیما در شرایط پرواز با یک موتور در جهت مخالف باد اتفاق افتاد. بررسی‌ها نشان داد خلبان هنگام فرود دچار اشتباه شده و قدرت موتور دیگر را تغییر داده است.