شعار سال: یکی از انواع تفسیر قرآن کریم تفسیر روایی و عرضه قرآن بر اخبار است که برای دریافت معنا و مفهوم آیه قرآن به نقل یک روایت ولو خلاف آیات دیگر متمسک میشوند. در حالی که در روایات وارده از امامان علیهم السلام عکس این امر یعنی عرض اخبار بر قرآن کریم توصیه شده است. این قاعده تفسیری (عرضه اخبار بر قرآن)،بیش از هر مذهبی دیگر در مذهب شیعه امامیه، از زبان امامان علیهم السلام سفارش شده است، چنانکه شیخ انصاری از فقهای بزرگ شیعه در کتاب «فرائد الاصول» یا «رسائل» تواتر و یقینی بودن این احادیث را نشان داده است که:«ما وافق القرآن فخذوه و ماخالف القرآن فاضربوه علی الجدار»یعنی:«هر آنچه موافق قرآن بود بگیرید و هر چه مخالف قرآن بود بر سینه دیوار بکوبید و بدان اعتنا نکنید» و اینگونه احادیث که سفارش به عرضه اخبار بر قرآن کریم میکنند به وفور در کتب روایی شیعه از جمله اصول کافی و دیگر کتب مهم روایی شیعه نقل شده است.
بنابراین، اینکه یک خبر وحدیثی را به محض مشاهده آن و برای تعیین صحت و سقم آن، باید به میزان کلامالله ارجاع داد، مورد سفارش اهل بیت سلامالله علیهم است و میتوان گفت که عرضه اخبار بر قرآن، یکی از مهمترین و اساسیترین معیارهای حدیث شناسی و روش تفسیری است.از همین رو آوردهاند که احمد بن حنبل گفته است که: «سه چیز است که پایه و اساس ندارد: روایات تفسیری واخبار پیشامدهای ناگوار وگزارش جزئیات غزوات»اما روایات شیعی که از ائمه درباره تفسیر قرآن کریم جمعآوری شده است متأسفانه این کار مهم در مذهب امامیه از سوی علمای اخباری صورت گرفته است وکسانی مانند محدث بحرانی صاحب تفسیر البرهان بدین عمل برخاستهاند و محدثان مزبور هیچگاه درصدد برنیامدهاند تا به نقد حدیث پرداخته واخبار را به لحاظ سند ومتن بررسی کنند و با مدالیل قرآن کریم بسنجند چنانچه ائمه اهل بیت درباره آثار خودشان بدین کار به تأکید سفارش فرمودهاند از این جهت کوشش محدثان اخباری مسلک چندان ثمری به بار نیاورد واحادیثی را فراهم آوردند که غالباً بیاعتبار و ضعیف شمرده میشوند و ساخته و پرداخته غالیان بهشمار میآیند و این رویکرد به قرآن کریم، سبک تفسیری بسیار ساده و عامیانه به بار آورد و از تأمل و ژرفاندیشی در قرآن ممانعت به بار آورد، از اینرو علمای اصولی شیعه که این راه را نپسندیده وبه تألیف تفسیر قرآن کریم روی آوردند این روش را طی نکردند به این جهت علامه وحید بهبهانی از علمای اصولی طراز اول شیعه در این باب مینویسند:
«امامان علیهم السلام تصریح نمودهاند که لازم است حکم قرآن را گرفت بهطوری که یقین حاصل میگردد که مراد ایشان معنایی است که از خود قرآن فهمیده میشود نه از حدیثی که در تفسیر قرآن وارد شده است زیرا همان حدیث چون با مدلول قرآن کریم مخالفت داشته باشد در زمره احادیثی داخل میشود که باطل ومردودند چنانکه روایات در این معنا ظهور دارند.»
بنابراین ظاهر آیات قرآن کریم ودلالتهای آن حجت است و قول رسول اکرم و امامان فرع بر حجیت قول خداوند است نه بالعکس. البته باید خاطرنشان کرد که چنانکه روایت منقول با ظاهر آیه قرآنی مخالفت نداشته باشد میتوان از آن بهعنوان تأیید و اطمینان بیشتر در فهم معنای صحیح آیه قرآنی استفاده کرد.
سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه ایران ، تاریخ انتشار ------، کدمطلب: 469573 ، www.iran-newspaper.com