شعار سال: متولیان سلامت اجتماعی و به خصوص قوه قضائیه باید به دنبال راهکارهایی برای پیشگیری از وقوع جرم، کاهش و کنترل جمعیت کیفری و کاهش پیامدهای پس از ارتکاب جرم باشند اما نکته آنجاست که بیش تر تمرکز قوه قضاییه به معضلات و آسیب های پس از وقوع جرم معطوف است و در مقوله کنترل و پیشگیری آنهم در زمینه های نرم افزاری چندان که بایسته و شایسته است به این حوزه توجه نمی شود، در این راستا گفت و گویی با بهمن کشاورز ،حقوق دان و وکیل پایه یک دادگستری داشته که در ادامه می خوانید.

نقش قوه قضائیه در کاهش آسیب های اجتماعی چیست ؟

آسیب های اجتماعی اعم است از اشکالات گوناگون اخلاقی فاقد وصف مجرمانه تا جرائم بزرگ و کوچک . قوه قضائیه به شرحی که در قانون اساسی آمده است ،زمانی به این قضایا ورود می کند که آسیب واقع شده است. قوه قضائیه در آسیب هایی ورود می کند که جنبه مجرمانه دارد. البته در یک مورد وظیفه قوه قضائیه فراتر از این است و آن جلوگیری و یا مبارزه با ارتکاب جرم است که در اصل ۱۵۶ جز وظایف قوه قضائیه ذکر شده است. در سال های متمادی از آنجا که انجام این وظیفه ،از عهده قوه قضائیه به تنهایی ساخته نیست ،این قسمت اصل اجرا نشده است و گمان می کنم قانونی که در مورد اجرای آن در دست تهیه است ،مشرف به تصویب است و یا شاید در ایام اخیر تصویب شده باشد. اگر این قانون به تصویب رسیده باشد هنوز اثری از اجرای آن را ما ندیده ایم. مبارزه با آسیب های اجتماعی و جلوگیری از آن ها که امر بسیار مهمی است ،عرصه ای نیست که قوه قضائیه بتواند به تنهایی به آن وارد شود. در این عرصه هماهنگی و همراهی قوه مجریه از جهت ایجاد ساز و کارهای مختلف برخورد با آسیب های اجتماعی و قوه مقننه نیز از جهت تصویب قوانین لازم است. وظیفه قوه قضائیه در مورد آسیب های اجتماعی برخورد با قسمت مجرمانه و بزهکارانه است که بعد از وقوع جرم و بزه رقم می خورد. قوه قضائیه به این گونه با آسیب های اجتماعی در این مرحله مقابله کرده است و درصدد بوده است به اینگونه آن ها را کاهش دهد.

قوه قضائیه در حوزه پیشگیری از آسیب های اجتماعی چگونه باید عمل کند ؟

پیشگیری از وقوع جرم جز وظایف قوه قضائیه است. واقعیت این است که قوه قضائیه با توجه به امکانات و ابزارهایی که در دست دارد حتی در آن قسمت از وظایف خود که برخورد با مجرمان است موفقیت کامل نداشته است چه برسد به پیشگیری از وقوع جرم. پیشگیری از وقوع جرم امری فرهنگی است که نیازمند آموزش است. پیشگیری جنبه اقتصادی دارد یعنی باید با فقر مبارزه کرد تا تبعات و آثار فقر به شکل جرم در جامعه ظاهر نشود. توسعه آموزش و پرورش و آموزش نونهالان در مدارس به پیشگیری از وقوع جرم کمک بسزایی می کند. حمایت از خانواده ها و حمایت از اطفال بی سرپرست و بدسرپرست ،وجه دیگری از پیشگیری از آسیب های اجتماعی و وقوع جرم است. این حجم از اقداماتی که باید صورت پذیرد درتوان و در حد امکانات قوه قضائیه نیست. بنابراین قوه قضائیه هنگامی می تواند در این زمینه موفق باشد که به مسئله پیشگیری با یک نگاه کلان بپردازند و هر سه قوه در این راستا اقداماتی انجام دهند و تمام توان خود را صرف آن کنند. با امکانات موجود صحبت کردن از پیشگیری از آسیب های اجتماعی صرفا یک تعارف است.

با چه رویکردی اعتماد مردم نسبت به مقوله عدالت در جامعه و دستگاه قضا افزایش می یابد ؟

آنچه مسلم است ،هنگامی که مردم متوجه شوند که قوه قضائیه و دادگاه ها کار خود را به نحوی انجام می دهند که ریز و درشت ،فقیر و غنی ،دولتمرد و دولتمند ، مستمند،همه یکسان دیده می شوند ،مطمئنا به قوه قضائیه اعتماد خواهند کرد. اعتماد به قوه قضائیه آغازگر و قدم اول بسیاری از پیشرفت ها و موفقیت ها است. به نحوی که حتی گفته شده است که در جنگ دوم جهانی شرایطی که کشور انگلستان داشت و زیر ضربات موشک های آلمان بود و موردی به جز خرابی و مرگ در شهرهای انگلستان مشاهده نمی شد ،هنگامی که گزارش این فجایع را به چرچیل دادند وی از مسئولین خواست که تحقیق کنند آیا مردم از دستگاه قضایی راضی هستند یا خیر و به آن اعتماد دارند یا عدم اعتماد به وجود آمده است. پاسخ مسئولین این بود که مردم با وجود تمام مشکلاتی که دارند اما به دستگاه قضایی اعتماد دارند والبته مردم از کندی کار دادگاه ها ناراضی هستند اما به قضات آن اطمینان دارند. چرچیل در پاسخ به آن مسئولان گفت ما این جنگ را خواهیم برد و پیش بینی او به حقیقت پیوست . واقعیت این است که مشکلات و فساد قوه قضائیه در درون این قوه باقی نمی ماند و به سایر قوا و کلیه جنبه های زندگی مردم تسری پیدا می کند . بنابراین یکی از اموری که با جدیت باید به آن پرداخته شود ، مبارزه با فساد در درون قوه قضائیه است . اینگونه می توان اعتماد مردم را نسبت به عدالت و دستگاه قضا افزایش داد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری تحلیلی آرمان شرق، تاریخ 3 تیر 97، کد مطلب: 24246: www.armanshargh.ir