شعار سال: مدیر کل دفتر امورغلات و محصولات اساسی وزارت جهاد کشاورزی درخصوص ممنوعیت کشت برخی محصولات کشاورزی در استان‌های کم‌آب گفت: «در بخشنامه دولت هیچ حرفی از ممنوعیت کشت نیست بلکه توصیه شده در این استان‌ها برنج یا چند محصول «آب بر» دیگر کاشته نشود اما کمیته خشکسالی در استانداری‌ها تشکیل شده و این کمیته مسئول منع کشت این محصولات در استان‌ها است.»

کشت برنج ممنوع نیست
برنج یکی از تولیدات استراتژیک کشور است که مصرف آب بالایی نیز دارد. در سال‌های نه چندان دور این محصول فقط در استان‌های شمالی کشت می‌شد اما رفته رفته در بسیاری از استان‌های دیگر کشت برنج جایگزین کشت‌های بومی مناطق شد. به اذعان متولیان بخش کشاورزی، به علت کم‌آبی در حال حاضر کشور تحمل کشت برنج در خارج از استان‌های شمالی را ندارد و نباید از کشت برنج در استان‌هایی مانند خوزستان، اصفهان، لرستان، سیستان و بلوچستان، فارس، ایلام، آذربایجان و... حمایت شود. با وجود اینکه وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرده از کشت برنج در استان‌های خارج از بخش شمالی کشور حمایت نمی‌کند اما کشت این محصول در استان‌های کم آب ادامه دارد و حتی در برخی نقاط از آب‌های زیر زمینی برای کشت برنج استفاده می‌شود. مدیر کل دفتر امورغلات و محصولات اساسی وزارت جهاد کشاورزی در این خصوص می‌گوید مصوبه دولت کشت برنج را در این استان‌ها ممنوع نکرده بلکه توصیه کرده بخاطر کاهش منابع آبی کشاورزان برنج یا محصولات آب بر را کشت نکنند. او معتقد است مدیریت غلط منابع آب در گذشته و استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی وضعیت کنونی را بر کشور تحمیل کرده است.
اینکه آیا توصیه به تنهایی می‌تواند منجر به اجرای الگوی کشت و مدیریت منابع آبی شود عزیز کریمی در پاسخ به آن می‌گوید مسئول ممنوعیت کشت برخی محصولات در استان‌هایی که دچار مشکلات حاد در تأمین آب هستند به استانداری‌ها واگذار شده است به این ترتیب که در هر استانداری کمیته خشکسالی تشکیل شده است این کمیته بر اساس منابع آبی آن استان تصمیم می‌گیرد که کشت محصول مجاز یا ممنوع شود.
به گفته عزیز کریمی تصمیم کلی متولیان کشاورزی برای کنترل مصرف آب این است که آب موجود بخصوص در استان‌های کم آب برای باغات و گیاهان چند ساله و بعد گیاهان کم آب‌بر و علوفه‌ای استفاده شود. او می‌گوید یک هکتار برنج به اندازه 3هکتار گیاهان علوفه ای آب می‌برد از طرف دیگر نمی‌توانیم کشت گیاهان علوفه ای را کم کنیم چون امکان واردات نداریم یا محصولات غده ای مانند سیب زمینی و پیاز را باید بکاریم چون آنها را هم وارد نمی‌کنیم.

محصولات جایگزین آب برها
موضوعی که این روزها کشت محصولات آب بر را دوباره بر سر زبان انداخته ممنوعیت کشت دوم برنج است. کاهش تولید و متضرر شدن کشاورزان دو انتقادی است که به این تصمیم وارد می‌شود. مدیر کل دفتر امورغلات و محصولات اساسی وزارت جهاد کشاورزی در مورد آن می‌گوید که ما در استان‌های شمالی 430 هزار هکتار کشت اول برنج داریم و کشت دوم کمتر از 20 هزار هکتار است. این تصمیم برای امسال است که محدودیت تأمین آب در استان‌های شمالی داریم و عملاً امکان تولید کشت دوم نیست. امسال در شرق مازندران به علت خشکسالی و کمبود منابع آب شش هزار هکتار شالی کشت اول را هم نداشت و کشاورزان به کشت‌های دیگر روی آوردند. عزیز کریمی می‌گوید در سال‌های گذشته در استان فارس 40 هزار هکتار برنج کشت می‌شد الآن بخاطر کم آبی گندم هم نمی‌توانند بکارند. در برخی شهرها حتی امکان کشت پاییزه نداریم. مثلاً در خوزستان امسال کشت نیشکر 30درصد کاهش دارد. البته این موضوع موجب کاهش تولید نمی‌شود چون برنامه‌ریزی کرده‌ایم که این کاهش را در کشت پاییزه چغندر به‌جای کشت بهاره جبران کنیم. ارقامی که در کشت پاییزه داریم نصف کشت بهاره آب مصرف می‌کند و همان مقدار تولید را دارد.
به گفته مدیر کل دفتر امورغلات و محصولات اساسی وزارت جهاد کشاورزی بسته به منطقه کشت‌های جایگزین برنج یا محصولات آب بر دیگر پنبه سویا کنجد گیاهان علوفه‌ای ارز و محصول جدید کینوا است. او در مورد گیاه کینوا می‌گوید که اکنون در 20 استان و در 13 هکتار این گیاه کشت می‌شود و برنامه این است که سال آینده سطح زیر کشت آن را به هزار هکتار برسانیم. کینوا گیاهی تغذیه ای است که غنی از املاح معدنی است، برای بیماران دیابتی بسیار مفید است و می‌توان آن را مخلوط با برنج پخت کرد. به گفته عزیز کریمی در حال حاضر واردات کینوا انجام می‌شود و قیمت آن کیلویی 40 هزار تومان است اما با کشت داخلی قیمت آن بسیار کاهش می‌یابد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه ایران، تاریخ انتشار -، شماره: 475876