پنجشنبه ۰۶ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 April 25 
بسیاری گمان دارند استناد ایران به پیمان دوستی دو کشور ایران و ایالات متحده امریکا بسال ۱۹۵۷ میلادی یا ۱۳۳۵ خورشیدی، برای اثبات صلاحیت دیوان بین مللی دادگستری و نیز اثبات نقض تعهدات برشمرده در پیمان دوستی، درست نیست؛ زیرا رفتارهای خصمانه درازمدت طرفین نشان می دهد آنها در عمل پیمان دوستی را گسیخته اند و آنرا معتبر نمی‌شمارند.
شعار سال :بسیاری گمان دارند استناد ایران به پیمان دوستی دو کشور ایران و ایالات متحده امریکا بسال ۱۹۵۷ میلادی یا ۱۳۳۵ خورشیدی، برای اثبات صلاحیت دیوان بین مللی دادگستری و نیز اثبات نقض تعهدات برشمرده در پیمان دوستی، درست نیست؛ زیرا رفتارهای خصمانه درازمدت طرفین نشان می دهد آنها در عمل پیمان دوستی را گسیخته اند و آنرا معتبر نمی‌شمارند.
توجه کنیم که حقوق بین ملل با حقوق داخلی فرق دارد. گسیخته شدن یک پیمان نوشتاری در حقوق بین ملل تقریبا غیر ممکن است. یعنی تنها با تراضی دوسوی پیمان می‌شود آنرا به نیستی فرستاد. همین پیمان دوستی شرط صلاحیت رسیدگی دیوان بین المللی دادگستری را مقرر کرده است. اگر نقض پیمان به خاتمه آن بیانجامد دیگر شرط صلاحیت رسیدگی دیوان در آن بی معنا می بود؛ چه شمار تعهدات دو کشور در آن پیمان دوستی بسیار است. روشن است که اراده دو سوی پیمان چنین نیست که با هر نقض تعهدی از این پیمان، پیمان گسیخته و نیست شود.
**حقوق معاهدات the law of treaties :
خیلی پیچیده است. همین قدر بگویم که بنیاد حقوق بین ملل معاهدات است و حقوق بین‌‌ملل عرفی مبنای عارضی در این شاخه از حقوق می‌باشد.اینست تنها کسانی که از حقوق معاهدات در حقوق بین‌‌ملل آگاهی خوب دارند، می‌توانند در زمینه ارزش و کاربست پیمان دوستی دو کشور نظر شایستی بدهند.در دعوی گروگانگیری دیوان از ایالات متحده نپذیرفت که گروگانگیری موجب نقض پیمان دوستی دو کشور است.علت آن هم این بود که گروگانگیران از عوامل دولت نبودند.
**حقوق بین ملل پیچیده است.
استاد جمشید ممتاز قاضی اختصاصی judge ad hoc ایران در دعوی تازه ایران بر ایالات متحده امریکا است. اگر این دعوی بی مبنا می بود ایشان آبروی خودش را به پای آن نمی‌گذاشت.اگر دیوان در ماه آگوست جاری دستور موقتی دایر بر منع دولت ایالات متحده امریکا از اعمال تحریم های تازه بدهد، این بزرگترین لطمه به ایالات متحده امریکا در طول تاریخش است و همه کشورهای جهان ناگزیر خواهند بود دستور دیوان را اجرا کنند نه فرمان ترامپ را. اگر نه تک تک آنها باید خسارت به ایران بپردازند و شورای امنیت بی حق وتوی پنج قدرت جهانی رای دیوان را اجرا می‌کندبه نظرم علت سراسیمگی ترامپ احتمال صدور دستور موقت از سوی دیوان بین مللی دادگستری بود. تاکنون هیچ مقامی در جهان به ایالات متحده امریکا امر و نهی نکرده است و امر و نهی قضات دیوان بین مللی دادگستری میتواند گرانبارترین تجربه آن کشور باشد./دادفر مسعود جوادیه دانش آموخته رشته حقوق بین‌‌ملل دانشگاه شهید بهشتی
توجه کنیم که حقوق بین ملل با حقوق داخلی فرق دارد. گسیخته شدن یک پیمان نوشتاری در حقوق بین ملل تقریبا غیر ممکن است. یعنی تنها با تراضی دوسوی پیمان می‌شود آنرا به نیستی فرستاد. همین پیمان دوستی شرط صلاحیت رسیدگی دیوان بین المللی دادگستری را مقرر کرده است. اگر نقض پیمان به خاتمه آن بیانجامد دیگر شرط صلاحیت رسیدگی دیوان در آن بی معنا می بود؛ چه شمار تعهدات دو کشور در آن پیمان دوستی بسیار است. روشن است که اراده دو سوی پیمان چنین نیست که با هر نقض تعهدی از این پیمان، پیمان گسیخته و نیست شود.
**حقوق معاهدات the law of treaties :
خیلی پیچیده است. همین قدر بگویم که بنیاد حقوق بین ملل معاهدات است و حقوق بین‌‌ملل عرفی مبنای عارضی در این شاخه از حقوق می‌باشد.اینست تنها کسانی که از حقوق معاهدات در حقوق بین‌‌ملل آگاهی خوب دارند، می‌توانند در زمینه ارزش و کاربست پیمان دوستی دو کشور نظر شایستی بدهند.در دعوی گروگانگیری دیوان از ایالات متحده نپذیرفت که گروگانگیری موجب نقض پیمان دوستی دو کشور است.علت آن هم این بود که گروگانگیران از عوامل دولت نبودند.
**حقوق بین ملل پیچیده است.
استاد جمشید ممتاز قاضی اختصاصی judge ad hoc ایران در دعوی تازه ایران بر ایالات متحده امریکا است. اگر این دعوی بی مبنا می بود ایشان آبروی خودش را به پای آن نمی‌گذاشت.اگر دیوان در ماه آگوست جاری دستور موقتی دایر بر منع دولت ایالات متحده امریکا از اعمال تحریم های تازه بدهد، این بزرگترین لطمه به ایالات متحده امریکا در طول تاریخش است و همه کشورهای جهان ناگزیر خواهند بود دستور دیوان را اجرا کنند نه فرمان ترامپ را. اگر نه تک تک آنها باید خسارت به ایران بپردازند و شورای امنیت بی حق وتوی پنج قدرت جهانی رای دیوان را اجرا می‌کندبه نظرم علت سراسیمگی ترامپ احتمال صدور دستور موقت از سوی دیوان بین مللی دادگستری بود. تاکنون هیچ مقامی در جهان به ایالات متحده امریکا امر و نهی نکرده است و امر و نهی قضات دیوان بین مللی دادگستری میتواند گرانبارترین تجربه آن کشور باشد./دادفر مسعود جوادیه دانش آموخته رشته حقوق بین‌‌ملل دانشگاه شهید بهشتی
سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از کانال اطلاعات حقوقی و قضایی، تاریخ انتشار 20 مرداد 97،
برگزیده ها