شعار سال: کارشناسان کنفدراسیون فوتبال آسیا بدون استثنا در هر سفر به ایران، تاکید ویژه‌ای روی این موضوع از خود نشان می‌دهند اما نه در تشکیلات ورزشی کشور و نه در رسانه «ملی»، تمایلی به رفع معضل حق پخش تلویزیونی وجود ندارد. در یک شرایط عادی، بخش مهمی از «درآمد» باشگاه‌ها باید از همین راه تامین شود اما درست مثل بسیاری از راه‌های حرفه‌ای دیگر درآمدزایی در فوتبال، این روش کسب درآمد نیز در ایران به بن‌بست رسیده است. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که در فوتبال دنیا، باشگاه‌ها بدون دریافت حق پخش تلویزیونی با مشکلات مالی عدیده‌ای روبه‌رو خواهند شد. درآمدزایی تیم‌های فوتبال در اروپا، به حق‌پخش وابسته است و بزرگ‌ترین باشگاه‌ها هر سال، رقم قابل توجهی از این طریق به‌دست می‌‌آورند. رقمی که در هر فصل برای آنها حیاتی به‌نظر می‌رسد.

بر اساس آمارهای رسمی که در شروع فصل جدید لیگ برتر در انگلستان منتشر شده، «حق پخش تلویزیونی» اصلی‌ترین و کلیدی‌ترین روش کسب درآمد در بین باشگاه‌های حاضر در لیگ جزیره است. لیگ برتر انگلستان، سنگین‌ترین قراردادهای حق پخش را در دنیا در اختیار دارد و همین موضوع موجب می‌شد باشگاه‌ها نیز از این راه، سود سرشاری به‌دست بیاورند. آمار نشان می‌دهد که درآمد ناشی از حق پخش، بیشترین درصد درآمد سالانه یک باشگاه انگلیسی را می‌سازد. فصل گذشته 91 درصد از درآمد باشگاه بورنموث، از همین طریق تامین شده و تنها 6/3 درصد درآمد این تیم، مربوط به بلیت‌فروشی در روز برگزاری دیدارهای خانگی بوده است. 88 درصد درآمد باشگاه واتفورد نیز به‌واسطه حق پخش تلویزیونی به‌دست آمده است. بر اساس همین آمار، 11 باشگاه حاضر در فوتبال انگلیس در صورت رایگان کردن قیمت بلیت‌ها در یک فصل، باز هم سود خواهند کرد. باشگاه‌های بزرگ‌تر، روش‌های دیگری نیز برای کسب درآمد در اختیار دارند اما حق پخش، فرصت بزرگی برای رشد و شکوفایی تیم‌های متوسط و کوچک‌تر فراهم می‌کند. در ایتالیا نیز همانند انگلستان، باشگاه‌ها به حق پخش تلویزیونی وابسته‌اند. آخرین قرارداد حق پخش در سری آ بیشتر از یک میلیارد یورو بوده و باشگاهی مثل یوونتوس هر سال بیش از 100 میلیون یورو از قرارداد حق پخش دریافت می‌کند. در ایتالیا، تقسیم حق پخش به فاکتورهای متعددی مثل عناوین قهرمانی 5 سال گذشته یا رتبه نهایی جدول رده‌بندی بستگی دارد. در اسپانیا تا چند سال قبل، درصد عمده حق پخش فقط به دو باشگاه سرشناس رئال و بارسا می‌رسید اما تغییر این قانون، موجب عرض اندام باشگاه‌های کوچک‌تر اسپانیایی شده است. برای مثال تیمی مثل والنسیا در سال کمی بیشتر از 90 میلیون یورو از این راه دریافت می‌کند که هزینه خرید حداقل سه خرید عالی برای باشگاه است. حق پخش بازی‌های بارسلونا برای یک‌سال نیز به 150 میلیون یورو می‌رسد. 10 میلیون یورو گران‌تر از گرانقیمت‌ترین خرید باشگاه یعنی فیلیپه کوتینیو!

رقابت جدی تلویزیون‌های خصوصی برای امضای قرارداد حق پخش با لیگ‌های مختلف، سود فوق‌العاده‌ای را نصیب باشگاه‌های فوتبال می‌کند. این اواخر شبکه‌های اجتماعی نیز دست به‌کار شده‌اند تا بازی‌های فوتبال را به‌صورت رایگان برای مخاطبان‌شان پخش کنند. کمپانی فیس‌بوک اخیرا قراردادی با لالیگا منعقد کرده که بر اساس آن، دیدارهای این لیگ را به‌صورت زنده برای بیشتر از 348 میلیون کاربرش در چند کشور آسیایی پخش می‌کند. در ایران اما بیشتر شبکه‌های اجتماعی فیلتر هستند و انحصار تلویزیون و غیبت شبکه‌های خصوصی، مفهوم رقابت بر سر پخش فوتبال را از بین برده تا هر سال میلیاردها تومان پول از دست باشگاه‌ها برود. تلویزیون با توجیه دریافت بودجه دولتی، به فوتبال دولتی کمک نمی‌کند و وزرای ورزش که از «کسری بودجه» رسانه ملی با خبر هستند، حساسیتی به این موضوع نشان نمی‌دهند. تا چند سال قبل، فدراسیون فوتبال برای سه سال مبلغ 160 میلیارد تومان را از تلویزیون طلب کرده بود اما سرانجام قرار شد 22 میلیارد پرداخت شود و همان 22 میلیارد نیز هرگز پرداخت نشد. بسیاری از باشگاه‌های لیگ برتر ایران همین حالا با مشکلات شدید مالی دست و پنجه نرم می‌کنند و تا زمانی که معضل حق پخش به سود آنها حل نشود، خبری از درآمدزایی واقعی در فوتبال نخواهد بود.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه همشهری، تاریخ انتشار 27 مرداد 97، شماره: 27318