شعار سال: بهداشت روانی هر شخصی، اگر نگوییم بیشتر از سلامت جسمانی او اهمیت دارد، لااقل به‌همان اندازه مهم و قابل توجه است. فرد برخوردار از سلامت روانی، توانایی احترام به خود را دارد می‌تواند توانایی‌هایش را در حد واقعی و همان‌طور که هست بروز دهد، دوستی و احترام به دیگران را جلب کند. نیازهای زندگی شخصی اش را تامین کند و از اعتماد به نفس خوب و روحیه شاد برخوردار است. اما بدون در نظر گرفتن جنبه فردی، باید جنبه اجتماعی و عواملی که باعث ارتقای سلامت روان در فرد می شوند را نیز در نظر بگیریم. نهادهایی مانند شهرداری و دهیاری‌ها، آموزش و پرورش، ورزش و جوانان، و نهادهای تبلیغی هرکدام می‌توانند با فراهم‌سازی فضای سبز و پارک‌ها، اماکن رفاهی و ورزشی و… گام موثری را در بهبود سلامت روان در جامعه بردارند.

سلامت روان و آسیب‌های اجتماعی

کارشناس مسئول سلامت روان مرکز بهداشت قزوین گفت: سلامت روان مفهومی است فراتر از نبود اختلالات روانی که شامل خوب‌بودن ذهنی، ادراک خودکارآمدی، استقلال و خودمختاری، کفایت و شایستگی خود شکوفایی، توانمندی فکری و هیجانی و داشتن انگیزه است. اگر سلامت روان در افراد وجود نداشته باشد می‌تواند منجر به بروز آسیب‌های اجتماعی شود. مثلاً افسردگی در افراد می‌تواند باعث ایجاد مشکلات شخصی و اجتماعی برای آن‌ها باشد.

»محمدرضا یوسفی» افزود: آسیب‌های اجتماعی می‌تواند مدل‌های مختلفی از جمله: فقر، بیکاری، اعتیاد، کمبودفضاهای سبز برای مردم، خشونت و آمار بالای تصادفات باشد. همچنین اوضاع نا‌به‌سامان یک گروه یا اجتماع هم که از تک‌تک افراد تشکیل شده است، می‌تواند منجر به آسیب‌های اجتماعی شود؛ به‌عنوان مثال یکی از آسیب‌های تورم یا گرانی سوق‌دادن یک سری از اقشار جامعه به سمت فقر است.

وی ادامه داد: با این وجود می‌توان با آموختن یک سری مهارت‌ها از ایجاد بعضی از این آسیب‌های اجتماعی پیشگیری کرد. برای مثال کسی که مهارت کنترل خشم را بلد باشد، می‌تواند از به‌روز خشونت که به‌عنوان آسیب اجتماعی مطرح شده است جلوگیری کند. همچنین در مراکز جامع خدمات سلامت قزوین نیز یک کارشناس سلامت روان وجود دارد که دوره‌های آموزشی را در خصوص مدیریت استرس، کنترل خشم و مهارت‌های زندگی، برای قشرهای مختلف از مردم، در مرکز و خارج از مرکز برگزار می‌کند.

تربیت درست، یک عامل مهم برای سلامت روان

یوسفی از کودکان و نوجوانان به‌عنوان بیشترین گروه‌های در معرض آسیب اجتماعی نام برد و گفت: اگر پدر و مادر روش مناسبی را برای تربیت فرزنداشان اتخاذ نکنند، به آن‌ها آگاهی‌های لازم را ندهند و یا بخواهند با سبک‌های سنتی و قدیمی روش‌های فرزندپروری را اعمال کنند، قطعاً در رابطه با فرزندشان دچار مشکل خواهند شد. در این صورت وقتی فرزند به سن نوجوانی می‌رسد دچار آسیب‌های اجتماعی می‌شود و دوره‌هایی مانند بلوغ را با فشارهای روانی زیادی پشت سر می‌گذارد که ممکن است با خشونت، اعتیاد و بحران هویت همراه شود.

این کارشناس ادامه داد: در تربیت فرزند سه روش اصلی آسان‌گیرانه، استبدادی و مقتدرانه وجود دارد که می‌تواند آگاهانه یا ناآگاهانه باشد. در روش استبدادی، انتظارات والدین خیلی بالاتر از توانایی فرزند است و همین نوجوان را دچار مشکل می‌کند. معمولاً خانواده‌هایی که این روش را به کار می‌گیرند، خانواده‌های کمال‌گرایی هستند. در مقابل روش استبدادی، سبک آسان‌گیرانه قرار دارد که بسیار نسبت به فرزند آسان می‌گیرند و در واقع کاری به‌کار فرزندشان ندارند. در این خانواده‌ها ما بیشتر شاهد جهت‌گیری نوجوان به سمت آسیب اجتماعی هستیم.

وی افزود: روشی که ریسک بروز آسیب‌های اجتماعی در سنین بالاتر را کم می‌کند و از روش‌های تربیتی دیگر بهتر است، سبک فرزندپروری مقتدرانه می‌باشد. در این روش والدین در کنار دوستی و صمیمیت با فرزند، او را کنترل نیز می‌کنند. برای مثال اگر فرزندشان مرتکب خطایی شود او را جریمه نمی‌کنند، و در عوض با صحبت‌کردن به او کمک می‌کنند. فرزندان در این موارد از پدر و مادر نمی‌ترسند و انتظارات والدین نیز متناسب با توانایی فرزندان است.

دوران بلوغ، یک تجربه تلخ یا شیرین؟

این کارشناس بیان کرد: دوران بلوغ می‌تواند یک زنگ خطر در زندگی هر فردی باشد، والدین باید در این دوران بیشتر مراقب فرزندان خود باشند. این دوره پیش‌زمینه شروع نوجوانی است و می‌تواند یک تجربه خطرناک یا یک تجربه خوب و هیجان‌انگیز باشد. همچنین در سن بلوغ، گروه همسالان فشار زیادی را به نوجوانان می‌آورد و این فشار می‌تواند به صورت افت تحصیلی یا مصرف دخانیات به‌روز پیدا کند.

غربال‌گری سلامت روان در شهر و روستا

یوسفی در انتها گفت: غربالگری سلامت روان که در طی سه سال گذشته صورت گرفته است، نشان می‌دهد که آمار اختلالات روانشناختی بانوان در شهر قزوین به ۵۱۰۴ نفر و در مردان به ۷۴۱ نفر می‌رسد که مهم‌ترین اختلال آن‌ها افسردگی و اضطراب است. این آمار در روستاها نیز ۳۸۱۴ خانم و ۴۹۷ مرد می‌باشد که بیشترین اختلال آن‌ها نیز افسردگی و اضطراب بوده است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه اطلاع رسانی آرمان شهر، تاریخ 21 شهریور 97، کد مطلب: 13806:www.armanshahreqazvin.ir