شعار سال: دولت یازدهم به عنوان دولت دیپلماتیک شناخته می شد و در ادامه آن دولت دوازدهم نیز سرمایه گذاری ویژه‌ای بر روی دستگاه دیپلماسی کشورمان انجام داد. در انتخابات سال 92 یکی از وعده‌های انتخاباتی «حسن روحانی» بازگشت عزت به پاسپورت ایرانیان بود. اما حالا وضعیت به جایی رسیده است که دیپلمات‌های ایرانی خصوصا در قاره سبز با مشکلاتی مواجه می شوند، چه برسد به برگرداندن عزت به پاسپورت که در آن نیز مسائل نقضی در برابر وعده رئیس جمهور وجود دارد.

این روزها روندی در اروپا آغاز شده است که برخورد مناسبی با دیپلمات های ایرانی در این قاره وجود ندارد. در ادامه به چند مورد که طی ماه های اخیر اتفاق افتاده می پردازیم.

سکوت دیپلماتیک درباره اسدالله اسدی

«اسدالله اسدی» دبیر سوم سفارت ایران در اتریش در تاریخ ۱۱ تیرماه سال جاری علیرغم مصونیت دیپلماتیک در اقدامی غیرقانونی توسط پلیس آلمان بازداشت شد. رسانه‌های غربی ۵ مهرماه از استرداد دیپلمات کشورمان به بلژیک خبر دادند.

این اقدام غیرقانونی در حالی است که در ماده ۲۹ کنوانسیون وین آمده است:«شخص مأمور سیاسی مصونیت دیپلماتیک دارد و نمی‌توان او را به هیچ عنوان مورد توقیف یا بازداشت قرارداد. کشور پذیرنده با وی رفتار محترمانه‌ای که در شأن او است خواهد داشت و اقدام‌های لازم را برای ممانعت از وارد آمدن لطمه به شخص و آزادی و حیثیت او اتخاذ خواهد کرد».

بر طبق قوانین دیپلماتیک هرگاه یک کشور نماینده کشور دیگری را-که دارای گذرنامه دیپلماتیک است- در خاک خود به دلایل واقعی یا واهی، عنصر نامطلوب بنامد، می‌بایست او را اخراج کند. به عبارت دیگر اخراج، بالاترین سطح برخورد دیپلماتیک نسبت به حضور، رفتار و عملکرد یک دارنده گذرنامه دیپلماتیک است.

متاسفانه انفعال دستگاه دیپلماسی در مقابل طرف‌های اروپایی از یک طرف و عدم گوشزد نمودن تبعات این گونه اقدامات از طرف دیگر، مقامات غربی را برای نقض قوانین دیپلماتیک و اعلان درخواست‌های طلبکارانه جسورتر کرد تا جایی که یک مقام اتریشی چندی پیش خواستار لغو مصونیت دیپلمات ایرانی شد!

هلند و اخراج دیپلمات های ایرانی

جمعه پانزدهم تیرماه (چهار روز پیش) خبرگزاری رویترز به نقل از سخنگوی سازمان اطلاعات و امنیت هلند (AIVD) خبری منتشر کرد که به سرعت بر روی خروجی خبرگزاری داخلی و خارجی قرار گرفت. «۲ نفر از وابستگان سفارت ایران در تاریخ ۷ ژوئن (۱۷ خرداد) از هلند اخراج شده‌اند و متاسفانه اطلاعات بیشتری در این زمینه نمی‌توانیم ارائه دهیم.» این جمله‌ای بود که هولبرت بِریده‌مَیِر، سخنگوی «سرویس اطلاعات و امنیت» هلند بیان کرد و بهت و حیرت افکار عمومی و همچنین محافل سیاسی و رسانه‌ای را برانگیخت و اذهان همگان را با پرسش‌های متعددی مواجه کرد.

در این میان اعتراض، واکنش، توضیح یا حتی ملاقات مستقل برای مقابله با اتهام‌زنی هلند از سوی سفیر ایران در هلند و همچنین وزارت امور خارجه صورت نمی‌گیرد که این موضع منفعلانه به تقویت موضع هلند در این تصمیم اخراج دیپلمات‌های کشورمان کمک شایانی می‌کند.

بر همین اساس دو دیپلمات سفارت جمهوری اسلامی ایران در هلند بر اساس ضرب‌العجل سازمان اطلاعات و امنیت هلند (و نه وزارت امور خارجه این کشور) بدون هیچ حمایت یا واکنش مقتدرانه‌ای از سوی دستگاه دیپلماسی در تاریخ ۱۷ خرداد ۹۷ به صورت کاملا بی‌سر و صدا خاک این کشور را ترک می‌کنند.

اخراج دیپلمات های ایرانی از فرانسه

«بهرام قاسمی» سخنگوی وزارت امور خارجه- دوشنبه ۲۳ مهر- در نشست خبری در پاسخ به این سؤال که «چند هفته پیش یک دیپلمات ایرانی از فرانسه اخراج شده است.

با توجه به اینکه اصل عمل متقابل یکی از اصول بدیهی در روابط دیپلماتیک است چرا دستگاه دیپلماسی این موضوعات را پنهان می‌کند و آیا اراده‌ای برای عمل متقابل وجود ندارد؟!» گفت:

«ایران در مقابل اقدام ناپسند از جانب دیگر کشورها چه نسبت به دیپلمات‌ها و چه سایر موضوعات با درایت و فهم شرایط عکس‌العمل لازم و متقابل را داشته و خواهد داشت، چه در مورد هلند و چه کشورهای دیگر، ما این حق را داریم و با توجه به مجموع منافع ملی و مصالح کشور اقدام لازم را انجام می‌دهیم. نه بحث پنهان نگه‌داشتن و نه سکوت و نه نادیده انگاشتن موازین بین‌المللی وجود ندارد. در مواقع لازم اقدام متناسب انجام می‌شود».

قاسمی خبر اخراج دیپلمات ایرانی از فرانسه را تکذیب نکرد اما به این سؤال هم پاسخ نداد که چرا دیپلمات ایرانی از فرانسه اخراج شده است؟! و چرا دستگاه دیپلماسی همچنان از اجرای اصل عمل متقابل اجتناب می‌کند؟!

اتهام زنی دانمارک به ایران و واکنش وزارت خارجه

سه شنبه 7 آبان، دانمارک سفیر خود را به علت آنچه اقدام ایران در خاک کشورش خوانده از تهران فراخواند .«آندرس سموئل‌ سن»، وزیر خارجه دانمارک اعلام کرد که برای مشاوره و رایزنی با سفیر کشورش در تهران، وی را فراخوانده است. وزیر خارجه دانمارک مدعی شده که ایران پشت طرح ترور در خاک دانمارک بوده است.

.سموئل‌ سن گفت: «در پی این حملات ما به سمت تحمیل تحریم‌های بیشتر علیه ایران حرکت می‌کنیم. ما به اتحادیه اروپا برای تحمیل تحریم‌های جدید علیه ایران فشار می‌آوریم.‎»

«بهرام قاسمی» سخنگوی وزارت امور خارجه اخبار مغرضانه منتشره در خصوص طرح عملیات نافرجام علیه یکی از مخالفان ایرانی در دانمارک و ادعای انتساب آن به جمهوری اسلامی ایران را قویا تکذیب کرد و آنرا در ادامه توطئه‌ها و دسیسه‌های دشمنان شناخته شده روابط خوب و رو به گسترش ایران و اروپا در شرایط خاص و خطیر کنونی خواند.

مخدوش کردن اعتبار و بخصوص دیپلمات های کشورمان در قاره اروپا در شرایطی که وزارت خارجه در حال رایزنی با اتحادیه اروپا جهت تعیین روش و راهی برای کنار زدن تحریم های آمریکایی است، بسیار جالب توجه است. ضمن اینکه عدم برخورد مناسب وزارتخارجه با چنین تحرکات سیاسی امنیتی علیه اعتبار و وجهه ایران غربی ها را در تکرار این موارد گستاخ تر می کند. احضار سفرا و بازخواست آنها و کشورشان نسبت به چنین اقداماتی بر ضد جمهوری اسلامی و همچنین مخدوش کردن فضای ارتباط بین المللی با اتهام زنی از جمله نیازها و حقوق وزارت خارجه است که بعضا انفعال در این زمینه دیده می شود.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری دانا تاریخ انتشار 11 آبان 97، کدمطلب: 1423919، www.dana.ir