شعار سال: با توجه به وجود مسائل و مشکلاتی ازجمله بحران مدیریت منابع آبی و بیلان‌های منفی آبخوان‌های زیرزمینی، تغییرات اقلیمی، خشک‌سالی‌های مستمر، وقوع سیلاب‌های سهمگین و خسارت زا، فرسایش خاک و افزایش بروز گردوغبار خصوصاً در استان‌های غربی و جنوبی کشور، لزوم اجرای عملیات آبخوان‌داری و آبخیزداری بیش‌ازپیش احساس می‌شود.

بودجه ۲۰۰ میلیون دلاری صندوق توسعه جهت آبخیزداری ناکافی است

در بسیاری از نقاط کره زمین آب ناشی از بارندگی به‌صورت رگباری و تند به زمین وارد می‌شود که باعث می‌شود زمین فرصت کافی برای جذب و نفوذ این آب را نداشته باشد و آب‌ها به‌صورت رواناب روی زمین جاری‌شده و باعث سیل شوند.

این در حالی است که در بالادست یک حوضه آبخیز می‌توان آب‌ها را کنترل نمود و از وقوع سیل ، هدر رفت آب، فرسایش خاک و کاهش حاصل خیزی آن جلوگیری نمود که این عمل آبخیزداری نامیده می‌شود.

در سال‌های گذشته اهمیت اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری در بین مردم و مسئولین کشور نهفته بود، به همین دلیل همواره بودجه بسیار اندکی به این امر اختصاص داده می‌شد تا این‌که در دو سال اخیر بودجه ۲۰۰ میلیون دلاری توسط صندوق توسعه ملی جهت توسعه آن به سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور داده‌شده است.

از این رو پروژه های آبخیزداری در تمام استانهای کشور از اهمیت وافری در بین مسئولین برخوردار بوده است و پروژه های زیادی در دو سال گذشته جهت ذخیره منابع آبی و جلوگیری از سیلاب های فصلی در کشور صورت گرفته است.

لزوم دعوت و تشویق بخش غیردولتی به سرمایه‌گذاری در توسعه آبخیزداری کشور

با توجه به بودجه اندک اختصاص‌یافته برای این کار و گستره وسیع حوضه‌های آبخیز کشور و نیاز فراوان به انجام طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری توسعه این امر بدون حضور مردم میسر نخواهد گردید.

بنابراین به نظر می‌رسد باید روش کار در اجرای پروژه‌های آبخیزداری از منابع دولتی تغییر یافته و به سمت استفاده از منابع غیردولتی به‌ویژه خیرین پیش رود و استفاده از مشارکت‌های مردمی، ظرفیت سمن‌ها، انجمن‌ها و اتحادیه‌ها به‌عنوان جایگزینی برای منابع دولتی قلمداد شود.

قرار گرفتن آبخیزداری به‌عنوان کار "خیر” در بین مردم و احساس مسئولیت تک‌تک مردم در توسعه این‌گونه فعالیت زیربنایی که تا قبل از این در قالب فعالیت عمرانی و زیربنایی به‌عنوان وظیفه حکومت تلقی می­شد، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین دستاورد حضور مردم و خیرین در اجرای طرح­های آبخیزداری به شمار می­رود.

هرچند ارزیابی دقیق نتایج حاصل از مشارکت خیرین در فعالیت­های آبخیزداری که امری نو و در سنوات اخیر در برخی نقاط کشور در حال گسترش است، نیازمند مطالعه و پژوهش بیشتر در این زمینه است. اما نتایج اولیه حاصل ازاین‌گونه کار پربرکت و ارزشمند، نشان از بروز نقطه عطفی در تاریخ فعالیت‌های آبخیزداری در کشور است.

سرمایه‌گذاری ۳۰ میلیارد تومانی خیرین در پروژه‌های آبخیزداری ۶ استان کشور

در طول برنامه پنجم توسعه، حدود ۳۰۰ هزار هکتار عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری در ۶ استان توسط خیرین اجرا گردیده است. در همين راستا، تفاهم‌نامه توسعه اقدامات آبخیزداری و آبخوان‌داری با مشارکت خیرین با کانون جهادگران سازندگي به امضا رسيده است.

مجمع خیرین آبخیزداری استان هرمزگان از سال ۸۰ به حوزه منابع طبیعی ورود کرده و اکنون با ۱۵سال سابقه می‌تواند الگویی موفق برای خیرین سایر استان‌هایی باشد که هنوز به حوزه منابع طبیعی ورود نکرده‌اند.

به‌جز استان هرمزگان، خیرین ۵ استان فارس، مرکزی، گلستان، خراسان رضوی و کرمان نیز در این زمینه فعال‌شده‌اند، به‌طوری‌که طبق آمار موجود در سال ۹۴ از این استان‌ها(به‌جز کرمان) خیرین حدود ۲۱ میلیارد تومان برای اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری اعطا کرده‌اند که این میزان در سال ۹۵ به ۲۷ میلیارد تومان و در سال جاری به ۳۰ میلیارد تومان رسید.

به طوری که خداکرم جلالی، رئیس سابق سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در سال ۹۵ اذعان کرده بود که ۲۷ میلیارد تومان عملیات آبخیزداری در سطحی بالغ‌بر ۶۰ هزار هکتار تا به امروز توسط خیرین آبخیزداری اجرایی شده است.

ناصر حیدری پورمعاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور، در تابستان سال جاری گفت: امسال بیش از ۳۰۰ میلیارد ریال از کمک‌های خیرین در این زمینه استفاده‌شده است.

به همین دلیل قرار است در سایر استان‌ها نیز فرهنگ‌سازی شود تا از این طریق علاوه بر تأمین منابع آبی در سراسر کشور شاهد توسعه روستایی و توسعه بخش کشاورزی، جلوگیری از فرسایش خاک و احیای جنگل‌ها باشیم.

ازاین‌رو انتظار می‌رود سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور به کمک سایر ارگان‌ها و نهادهای مرتبط با دعوت از سرمایه‌گذاران و ورود خیرین به این بخش بسیار مهم و آموزش این امر به مردم محلی زمینه‌ساز توسعه همه‌جانبه کشور را فراهم کنند.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری عیار آنلاین تاریخ انتشار 20 آبان 97، کدخبر: 285922، www.ayaronline.ir