شعار سال: یکی از بزرگ‌ترین دلمشغولی‌های مردم در ایران دنبال کردن فوتبال است، اما شرایط باشگاهداری هر روز سخت‌تر می‌شود. کارشناسان ازمدت‌ها پیش نسخه علاج وضعیت فعلی فوتبال ایران را در خصوصی‌سازی یافتند، اما این موضوع برای عملی شدن با موانع بسیار زیادی روبه‌رو بوده است. خصوصی‌سازی درفوتبال ایران داستان طولانی دارد. سال‌ها است که دولت‌های مختلف برای مقاصد متفاوت پزخصوصی شدن فوتبال با پیشقراولی دو باشگاه پرسپولیس و استقلال را داده‌اند اما این ادعا هیچ وقت عملی نشده است. این تصمیم البته چند سال پیش تا آستانه تحقق پیش رفت اما به ناگاه دولت از تصمیم خود صرف‌نظر کرد و با استناد به پسوند «فرهنگی» این باشگاه‌ها، از واگذاری آن ها سر باز زد. درروزهای اخیر که فشار مسائل اقتصادی، هزینه بربودن این دوباشگاه برای وزارت ورزش، فشار هواداران دو تیم برای القای حمایت‌های دولتی از باشگاه مقابل و... وجود داشته است دولت را برآن داشته تا دوباره موضوع خصوصی‌سازی این دو باشگاه را کلید بزنند. اینکه سرانجام این دو باشگاه به‌دست فعالان بخش‌خصوصی سپرده خواهد شد یا نه، موضوعی است که باید برای فهمیدنش مدتی صبر کرد.

مشکوک بودن صفت فرهنگی

به همین مناسبت با یکی از مدیران سابق سازمان خصوصی‌سازی گفت‌وگو کردیم تا دورنمای این واگذاری روشن‌تر شود. اسماعیل غلامی کارشناس این سازمان و کسی که مسوول قیمت‌گذاری سرخابی‌ها در دوره قبل واگذاری بوده دیدگاه خاکستری در مورد احتمال انجام این واگذاری دارد.او در این‌خصوص گفت: «چند سال پیش مراحل واگذاری این دو باشگاه پیشرفت زیادی داشت اما به یکباره اعلام شد این دو باشگاه به استناد بند فرهنگی که دارند از خصوصی‌سازی معاف می‌شوند. سوال من این است که آن اتفاق درهمین دولت رخ داد و حالا چه اتفاقی افتاده که دولت بعد از چند سال دوباره تصمیم گرفته این دو باشگاه را به بخش‌خصوصی واگذار کند؟

شرایط فرهنگی بودن باشگاه‌های ورزشی شبیه مراکزی مثل مدارس نیست و باشگاه‌ها مراکز فرهنگی غیرانتفاعی هستند. اگر دولت به هر دلیلی حالا تصمیم گرفته که این دو باشگاه را واگذار کند باید قبل از این کار منابع درآمدزایی آن ها را تقویت کند. باشگاه‌ها از چهار منبع عمده کسب درآمد می‌کنند. اسپانسر، حق پخش تلویزیونی، فروش بلیت و کپی‌رایت. این درحالی است که دو مورد از این چهار مورد در ایران مسدود است.حق پخش و کپی‌رایت. واضح است که باشگاه‌ها منابع درآمدی خوبی ندارند. دولت و نمایندگان مجلس باید قبل از واگذاری فکری به‌حال این مورد بکنند. مثلا می‌شود در قانون ردیف بودجه‌ای برای جبران کمبود این دو مورد دیده شود. وزارت ورزش باید حق این دو باشگاه را ازمجلس بگیرد.»

ضرورت اهلیت و صورت‌های مالی

یکی ازمواردی که در نوبت قبلی واگذاری دو باشگاه پرسپولیس و استقلال با مشکل مواجه شد تعیین اهلیت خریداران بود. غلامی این کار را برای این نوبت واگذاری نیزضروری می‌داند: «محرز شدن اهلیت خریدار بسیار ضروری است. اگر قرار باشد کسی با دریافت وام قصد داشته باشد باشگاه بخرد عاقبت آن مانند کارخانه‌هایی از قبیل نیشکر هفت تپه خواهد شد. پس به شخصی باید واگذار شوند که توانایی اداره آنها را داشته باشد. من معتقدم حتی اگر یک هلدینگ هم آمد و قصد خرید داشت، واگذاری به آنها نیز بدون مشکل است، چون بسیاری از کارهای تبلیغاتی آن شرکت توسط باشگاهی که خریداری کرده انجام می‌شود و به این شکل هر دو طرف سود می‌برند.»

یکی از مواردی که این کارشناس سازمان خصوصی‌سازی برای واگذاری این دو باشگاه به آن با شک و تردید نگاه می‌کند موضوع صورت‌های مالی دو باشگاه است. او در این خصوص نیز می‌گوید: « وزارت ورزش باید برای تسویه حساب بدهی‌های معوقه تعهد بدهد. این باشگاه‌ها در گذشته بدهی‌های کلانی داشتند اما نمی‌دانم درحال‌حاضر چقدر از آن ها تسویه شده است. مشکلی که در واگذاری آنها وجود دارد این است که مدارک مالی آن ها ناقص است و حسابرس‌ها نمی‌توانند به‌صورت کامل بدهی و حتی درآمد‌های آن ها را محاسبه کنند.»

سرخابی‌ها سیاسی هستند نه امنیتی

یکی از نکته‌هایی که برای عدم واگذاری این دو باشگاه در رسانه‌ها مطرح شده شائبه نگاه امنیتی به آن ها به‌دلیل حساسیت زیاد مردم است. غلامی در این خصوص می‌گوید: «برخی عقیده داشتند به‌دلیل اینکه این دو باشگاه تماشاگران زیادی دارند واگذاری آن ها مشکل امنیتی دارد، اما من موافق این موضوع نیستم. برخی باشگاه‌ها ممکن است سیاسی باشند، اما به‌کار بردن لفظ امنیتی برای آنها درست نیست.»

فرمول قیمت‌گذاری

درحالی‌که چند سال پیش قیمت فروش هر کدام از سرخابی‌ها ۳۰۰ میلیارد تومان بود حالا برخی شایعات از قیمت پایه ۵۰۰‌ میلیارد تومان برای هر باشگاه حکایت دارد. غلامی که خود در این قیمت‌گذاری نقش مستقیمی داشته در این خصوص می‌گوید: «زمانی که ما قیمت‌گذاری قبلی را انجام دادیم آن رقم را بر حسب برند و یک مجموعه ورزشی که هر دو باشگاه داشتند انجام دادیم. همه جای دنیا به این شکل است که برای فروش یک باشگاه ۱۰ برابر مبلغ پرداختی اسپانسر آن باشگاه رقم تعیین می‌شود. اعلام رقم ۵۰۰ میلیارد برای فروش پرسپولیس و استقلال اگر بدون ورزشگاه‌های اختصاصی باشد صحیح نیست. اگر حق پخش به این دوباشگاه تعلق بگیرد آن زمان ۵۰۰ میلیارد ارزش دارند.»

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه دنیای اقتصاد، تاریخ انتشار 8 آذر 97، کد مطلب: 3468968، www.donya-e-eqtesad.com