شعار سال: پمپئو در سفر روز گذشته خود به قطر گفت
ترامپ بر این باور است که اختلافات کشورهای حوزه خلیجفارس بیش از حد و طولانی شده
و به نفع دشمنان است: «وقتی ما با هم
همکاری میکنیم و اختلافات محدود است، همه قویتر هستیم. وقتی
چالشهای مشترکی داریم، اختلاف میان کشورهایی که دشمنان یکسانی دارند، هرگز کمکی
نمیکند». پمپئو پنجشنبه گذشته در سفر خود به مصر نیز با تشریح راهبرد دونالد
ترامپ، رئیسجمهوری ایالاتمتحده، در خاورمیانه گفته بود: «زمان
پایان دشمنیهای قدیمی فرارسیده است.»
عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و مصر که همگی همپیمانان منطقهای
آمریکا بهشمار میروند، در ژوئن 2017 روابط خود را با قطر قطع کرده و دوحه را به
حمایت از گروههای تروریستی و نزدیکی به ایران متهم کردند. قطر، یکی دیگر از
متحدان آمریکا، با رد این اتهامها، کشورهای متخاصم را به نادیدهگرفتن تمامیت
ارضی خود متهم کرده است. ایالات متحده عربی که در ابتدا از محاصرهکنندگان قطر
حمایت کرده بود، رفتهرفته برای رفع این اختلافها و متمرکزشدن بر اولویت منطقهای،
یعنی تقابل با ایران، تلاش کرد؛ ولی این تلاشها تاکنون بیحاصل بوده است. برای
واشنگتن پایان این اختلافها برای تأسیس گروه متحدان استراتژیک خاورمیانه ضروری
است؛ گروهی در شکل و شمایل ناتو که شامل کشورهای حوزه خلیجفارس، مصر و اردن میشود.
سفر به عربستان سعودی
قطر آخرین مقصد سفر منطقهای پمپئو نیست و وزیر خارجه
آمریکا این کشور را به مقصد ریاض ترک کرد. اکنون همه چشمها به عربستان و دیدار
احتمالی پمپئو و محمد بنسلمان، ولیعهد سعودی، دوخته شده است. این سفر حدود سه ماه
بعد از قتل جمال خاشقجی، روزنامهنگار منتقد عربستانی، در کنسولگری عربستان در استانبول
صورت میگیرد. پمپئو روز یکشنبه در دوحه و پیش از دیدار خود با مقامات قطری، گفت
از محمد بنسلمان، ولیعهد عربستان سعودی، میخواهد مسئولان قتل جمال خاشقجی را
بازخواست کند. پمپئو گفته است در سفر خود به عربستان، درباره قتل خاشقجی همان
چیزهایی را میگوید که همیشه گفته است: «موضع آمریکا،
چه خصوصی چه عمومی، یکسان است. قتل خاشقجی غیرقابل قبول بود. کسانی که مسئول این
قتل بودند، باید از سوی ایالات متحده بازخواست شوند». مجلس سنای ایالات متحده در
دسامبر سال 2018، محمد بنسلمان را مسئول قتل جمال خاشقجی معرفی کرده است بااینحال
آمریکا همچنان به روابط خود با عربستان سعودی ادامه میدهد و دولت آمریکا فقط به
محکومیت کلامی این قتل اکتفا کرده است. پمپئو بهتازگی و پیش از سفر خود به ریاض،
گفته است با وجود این قتل هولناک، روابط دوجانبه آمریکا و عربستان برای ثبات خاورمیانه
و امنیت مردم آمریکا بسیار مهم است.
توافق با ترکیه درباره کردها
وزیر خارجه آمریکا یک روز پیش از سفر خود به دوحه، در ابوظبی، پایتخت امارات
متحده عربی، با محمد بنزاید، ولیعهد این کشور، دیدار کرده بود. او در این سفر گفت
خوشبین است آمریکا و ترکیه بر سر تأمین امنیت کردهای متحد واشنگتن پس از خروج
سربازان آمریکایی به توافق برسند. پمپئو که در سفر خود به امارات دقایقی با همتای
خود در ترکیه تلفنی گفتوگو کرده بود، این سخنان را پس از این تماس با خبرنگاران
مطرح کرد.
کردهای اشارهشده از سوی وزیر خارجه آمریکا، در چند سال گذشته تحت
مشاوره و حمایت واشنگتن با شبهنظامیان داعش در سوریه جنگیدهاند و نقش مهمی در پسگرفتن
شهرهای اشغالشده سوریه داشتهاند؛ اما حالا ترکیه گسترش و تحکیم حضور آنها پشت
مرزهایش را تهدید دانسته و این جنگجویان کُرد را همپیمان احزاب کُرد ترکیه مانند
پکک میداند که از نظر آنکارا تشکلی تروریستی محسوب میشوند. پکک سالهاست با
دولت مرکزی ترکیه برای استقلال کردها میجنگد. یکی از اصلیترین مأموریتهای پمپئو
در سفر به خاورمیانه، اطمینانخاطردادن به متحدان واشنگتن است که پس از اعلام
ناگهانی تصمیم ترامپ برای خارجکردن سربازان آمریکایی از سوریه، نگران عواقب آن
شدهاند. پمپئو در ابوظبی نیز به خبرنگاران
گفت آمریکا حق مردم ترکیه و اردوغان (رئیسجمهوری این کشور) را برای دفاع از کشورش
در برابر تروریستها به رسمیت میشناسد: «ما میدانیم آنانی که
دوشادوش ما جنگیدهاند، مستحق تأمین امنیت خود هستند». پمپئو در حالی برای رسیدن
به توافق با ترکیه ابراز خوشبینی کرده است که رجب طیب اردوغان هفته گذشته با
عصبانیت دیدار با جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ را رد کرد؛ چراکه بولتون بر
موضع واشنگتن برای حمایت از جنگجویان کُرد سوریه تأکید کرده بود. اردوغان چنین
اظهاراتی را غیرقابل قبول خوانده بود. به گفته تحلیلگران، اختلاف ترکیه و آمریکا
بر سر متحدان کُرد آمریکا، سفر پمپئو به خاورمیانه را تحتالشعاع قرار داده است.
پمپئو بر آن بود که مقابله با ایران را بهعنوان بحث محوری مرکز تمرکز قرار دهد؛
اما این اختلاف تا حدودی بحث اصلی مدنظر پمپئو را منحرف کرد.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار 24 دی 97، شماره: 3342