شعار سال: کشور ایران در منطقه‌ای از جهان واقع شده است که ظرفیت‌های زیادی برای فعالیت‌های کشاورزی دارد؛ این فعالیت‌ها در ایران به دلایلی ازجمله استفاده از ادوات و روش‌های قدیمی و به‌روز نشده، بعضا با بهره‌وری پایینی همراه است. استفاده از تصاویر ماهواره‌ای برای تغییرات زمین‌های کشاورزی و بهره‌برداری از محصولات در زمین‌های شیب‌دار، دو معضل فعلی صنعت کشاورزی است که اخیرا دو واحد دانشگاه آزاد اسلامی برای رفع آن، محصولات قابل‌توجهی را ارائه داده‌‌اند. تولید نرم‌افزار ماهواره‌ای بررسی تغییرات زمین‌های کشاورزی و رونمایی از یک ماشین کشاورزی با امکانات خاص ازجمله کشاورزی در زمین‌های شیب‌دار، دو نمونه‌ای است که خبرهای متفاوتی از آنها به گوش رسیده به همین بهانه به سراغ سازندگان این دو محصول رفتیم که در واحدهای مرکز رشد یزد و سنندج ساخته شده‌اند.

دریافت آنلاین تغییرات زمین در یک نرم‌افزار دانشجویی

علی حسن‌آبادی، عضو مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد محصول تولید‌شده بسته نرم‌افزاری تشخیص تغییرات زمین با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای است. ماهواره‌ای که در این نرم‌افزار استفاده می‌شود sentinel2 نام دارد. این ماهواره هر شش روز دور زمین می‌چرخد و تفکیک مکانی آن 10 متر به 10 متر است، که تغییرات صورت‌گرفته روی زمین را نشان می‌دهد.

محصول ما کاربردهای مختلفی دارد و در ارتباط با هرگونه تغییراتی که روی زمین ایجاد می‌شود، پیام هشدار می‌دهد. این نرم‌افزار از بسیاری از هزینه‌های هنگفتی که برای دولت ایجاد می‌شود، جلوگیری می‌کند؛ مانند بخشی از هزینه‌های نیروی انسانی، سوخت و... . با نتایجی که از تصاویر ماهواره‌ای به‌دست می‌آید، جای دقیق تغییرات صورت‌گرفته مشخص می‌شود و با مختصاتی در اختیار ماموران سازمان جنگل‌ها یا اداره راه‌وشهرسازی قرار می‌گیرد. این محصول به‌گونه‌ای طراحی شده که در زمان هم تصرف می‌کند، به عبارت روشن‌تر درحال حاضر در سازمان‌های مختلف برای اینکه تغییرات زمین را ببینند، یک پروسه طولانی از حضور مامور آن سازمان در منطقه موردنظر، اندازه‌گیری و... باید طی شود تا تغییراتی که صورت‌گرفته مشخص شود، اما در این محصول در زمان کوتاهی اطلاعات لازم دریافت می‌شود.

این نرم‌افزار نهایی شده و بخشی از قراردادها با سازمان‌هایی همچون راه‌وشهرسازی بسته شده است. در این بین قطعا سختی‌ها و کارشکنی‌های زیادی هم وجود خواهد داشت.

هم‌اکنون نمونه‌های این محصول که همان سنجش از راه دور است، با تفاوت‌هایی موجود است. به‌طوری که در نمونه‌های مشابه سنجش با فاصله زمانی بلندمدت و در حدود سه ماه انجام می‌شود. این درحالی است که در این محصول سنجش به صورت آنلاین صورت می‌گیرد؛ یعنی تصاویر را می‌گیرد، به‌طور آنلاین آنالیز کرده و اطلاعات را در اختیار اپراتور قرار می‌دهد.

تمامی مراحل این محصول، دانشگاهی و از سوی محققان و دانشجویان بوده و برآورد هزینه اولیه‌ای که درنظر گرفته‌ایم، 50 میلیون تومان است.

ساخت ماشین کشاورزی مخصوص زمین‌های شیب‌دار

مسعود قریشی، مدیر مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج ماشینی که در اینجا رونمایی شده، یک شخم‌زن زمین‌های شیب‌دار است. این دستگاه برای شخم‌زدن زمین‌هایی تا شیب 30 درجه کاربرد دارد. حتی برای برف‌روبی یا خاک‌روبی باغ هم استفاده می‌شود. این محصول مزیت‌های مختلفی دارد؛ سبک‌بودن در مقایسه با نمونه‌های مشابه، مصرف سوخت پایین و نوع سوخت، دردسترس‌بودن قطعات یدکی و قیمت تمام‌شده نهایی از ویژگی‌های بارز این ماشین صنعتی است. تمام مراحل ساخت این محصول در واحد سنندج بوده و مرکز رشد این واحد تمامی هزینه‌های ساخت و تولید آن را پرداخت کرده است. نمونه خارجی این محصول نزدیک به 70 میلیون‌تومان هزینه برای استفاده‌کننده دارد و این درحالی است که در ایران حدود 27 میلیون‌تومان به‌فروش می‌رسد. البته این محصول فعلا در حد نمونه اولیه است و فاصله‌ کوتاهی با تجاری‌سازی انبوه دارد. این خودرو یک تیلر بازسازی و بومی‌شده برای غرب کشور است.

آنچه باعث شد سراغ ساخت این محصول برویم، این بود که در غرب کشور زمین‌های زراعی و کشاورزی مسطح نیست و عرض زمین‌ها هم به‌قدری نیست که ماشین‌آلات کشاورزی بتوانند با مانور بالا کار کنند، تولید این محصول ‌توانسته این محدودیت‌ها را برطرف کند. در یکی از مراکز روستایی یک کشاورز ایده‌ای برای ساخت این محصول ارائه داد و نمونه بسیار ساده‌شده آن را نیز تولید کرد، او را به مرکز رشد دانشگاه آوردیم و ایده‌اش را پرورش دادیم و تحت‌نظارت مرکز رشد این محصول به نمونه فعلی خود رسید. درحال حاضر این محصول هم یک کشنده و هم برف‌روب است. البته در این بین، ما با چندین مساله مواجه هستیم؛ اول اینکه صنعت خودروسازی و ماشین‌سازی باید از این محصول دانشگاهی حمایت کرده و آن را تبدیل به یک نمونه صنعتی و تولید انبوه کند. فعلا این یک نمونه سفارشی است و تنها برای سه مشتری آن را ساخته‌ایم. البته تبدیل این نمونه به محصول صنعتی توسط ماشین‌سازها مسائل خاص خود را دارد و باید با رعایت قیودی ازجمله رعایت حق مالکیت یا حتی خرید آن، این کار صورت گیرد.

این مساله به این معناست که دانشگاه می‌تواند محصول خود را از ایده به محصول برساند و بعد آن را به مراکز صنعتی بفروشد. به‌نظر من این امر می‌تواند یک اصل برای شرکت‌های دانش‌بنیان باشد؛ به این معنی که ایده‌سازی و فروش ایده می‌تواند یک نگاه متفاوت در بین مراکز دانشگاهی ایجاد کند و درآمدزایی خاص خود را داشته باشد.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت فرهیختگان، تاریخ انتشار 23 دی 97، کد مطلب: 25021، www.fdn.ir