شعارسال: برنامه «پرسشگر» شبکه آموزش جمعه 28 دی‌ماه میزبان محمدتقی نظرپور، معاون اداری و مالی وزارت علوم؛ جبار کوچکی‌نژاد، نایب‌رئیس کمیسیون آموزش مجلس و سیدجواد ساداتی‌نژاد، عضو کمیسیون آموزش مجلس بود؛ برنامه‌ای که با موضوع بودجه آموزش‌عالی در لایحه 98 روی آنتن رفت و نکته جالبش این بود که نمایندگان مجلس نیز با نظر نماینده وزارت علوم بر کاهش بودجه و لطمه زدن لایحه 98 به بخش علم و فناوری متفق‌القول بودند.

این برنامه که با گفت‌وگوی تلفنی مجری با امیرعلی نعمت‌اللهی، قائم‌مقام آموزش و پرورش و بحث انتخابات شورای‌عالی این وزارتخانه شروع شد، در ادامه سراغ میهمانانش رفت و درباره کم و کیف بودجه پیشنهادی آموزش‌عالی در لایحه 98 با آنها به گفت‌وگو پرداخت.

نظر نماینده وزارت علوم درباره بودجه 98 آموزش عالی چه بود؟

در این بخش محمدتقی نظرپور، معاون اداری و مالی وزارت علوم به‌عنوان اولین نماینده این وزارتخانه صحبت‌هایش را این‌طور آغاز کرد: «وزارت علوم صرفا ستاد وزارت علوم نیست، بلکه هم ستاد وزارتخانه و هم دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری را تحت پوشش دارد که بودجه آن برای امسال در مجموع 9 هزار و 402 میلیارد تومان بوده و این رقم در سال آینده تنها به 10 هزار و 702 میلیارد تومان در لایحه بودجه رسیده که نشان از رشد 0.82 درصدی دارد.»

به گفته او، گاهی بودجه مطرح‌شده برای آموزش عالی رقمی 15 هزار میلیاردی عنوان می‌شود که به خاطر تفاوت در ردیف‌های متفرقه است. در حقیقت ما در ستاد وزارت علوم هم امور پژوهشی و فناوری داریم و هم مواردی چون پاداش پایان‌خدمت بازنشستگان، کمک به انجمن‌های علمی، دبیرخانه شورای عالی علوم و دانشگاه‌ها که در مجموع بودجه همگی آنها 9 هزار میلیارد تومان است، اما وقتی صحبت از بودجه 15 هزار میلیاردی می‌شود، یعنی بودجه ردیف‌های متفرقه‌ای که به تناسب فعالیت‌های دستگاه‌های اجرایی وابسته به وزارتخانه، به بودجه کل وزارتخانه اضافه می‌شود.

معاون اداری و مالی وزارت علوم اما بودجه کل کشور را برای سال آینده از لحاظ هزینه‌ای دارای افزایش 39 درصدی می‌داند و ادامه می‌دهد: «بودجه آموزش عالی نیز از لحاظ هزینه‌ای افزایش 10 درصدی داشته، اما سهم‌مان از بودجه کل کشور 88/0 درصد است که نشان می‌دهد سهم آموزش عالی از بودجه کل کشور حدود منفی 0.19 است و در مقابل سهم دانشگاه‌های این وزارتخانه از بودجه کل کشور 0.12 کاهش هم داشته است.»

نظرپور از بودجه ستاد در لایحه بودجه گلایه کرده و تصریح می‌کند: «بودجه ستاد در لایحه آن‌طور که باید دیده نشده؛ هرچند دولت در تنظیم بودجه با محدودیت‌هایی همراه بوده و به همین دلیل نتوانسته نیاز همه دستگاه‌ها از جمله وزارت علوم را محقق کند، اما انتظارمان این است که در مجلس به نیازهای واقعی وزارت علوم توجه ویژه شود.»

او افزایش بودجه پرسنلی را باعث کاهش بودجه پژوهشی در وزارت علوم معرفی می‌کند و می‌گوید: «سهم پرسنلی از بودجه عمومی دولت در هر دستگاه حدود 75درصد را شامل می‌شود و وقتی قرار است افزیش 20درصدی حقوق را در بودجه داشته باشیم، در عمل مابقی فعالیت‌های دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی با پنج درصد کاهش روبه‌رو می‌شود. در حقیقت پیشنهاد ما به دولت این بود که بودجه سال آینده ۱۷ هزار و ۸۳۱ میلیارد تومان شود تا دانشگاه‌های ما دچار مشکل نشوند.»

معاون اداری و مالی وزارت علوم با بیان اینکه کاهش بودجه معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری به حوزه علم و فناوری کشور آسیب می‌زند، ادامه می‌دهد: «بودجه این معاونت حدود 40 درصد کاهش یافته و حال باید دید این میزان کاهش به کدام دستگاه‌ها واگذار شده و اگر اصلا سایر دستگاه‌ها افزایش اعتباری نداشته و صرفا بودجه این معاونت کاهش یافته قطعا کار درستی نیست.»

تفاوت حقوق اعضای هیات‌علمی غیرپزشکی با پزشکی نیز یکی دیگر از مسائل مطرح‌شده از سوی نظرپور بود؛ موضوعی که او درباره‌اش این‌طور می‌گوید: «ما ردیفی تحت عنوان متناسب‌سازی حقوق اعضای هیات‌علمی پزشکی با غیرپزشکی داریم که برای رفع این اختلاف طبق بررسی‌های کارشناسی نیازمند 560 میلیارد تومان بودجه هستیم که البته سازمان برنامه و بودجه این رقم را 400 میلیارد تومان می‌داند و برخی نیز معتقدند حدود هزار و 400 میلیارد تومان نیاز است که البته هیچ ردیفی برای این مساله در بودجه 98 دیده نشده است.»

برخی ردیف‌های بودجه‌ای برای همیشه باید حذف شود

در بخش دیگر برنامه جبار کوچکی‌نژاد، نایب‌رئیس کمیسیون آموزش مجلس بودجه کل حوزه آموزش عالی کشور را در سال 98، حدود 30 هزار میلیارد تومان می‌داند و می‌گوید: «از این میزان 17 هزار میلیارد تومان در سال مربوط به وزارت علوم و حدود 9 هزار میلیارد تومان مربوط به بخش آموزش و تحقیق علوم پزشکی است. در حقیقت بودجه 30 هزار میلیاردی هم مربوط به وزارت علوم، دانشگاه‌ها، معاونت علمی و جهاد دانشگاهی است.»

نایب‌رئیس کمیسیون آموزش تصریح می‌کند: «در حوزه آموزش عالی کشور تنها مرجعی که افت شدیدی دارد، معاونت علمی رئیس‌جمهور است که حدود 40 درصد کاهش بودجه را در سال آینده دارد و سوال‌مان این است که چرا در برخی موارد شاهد رشد 230 درصدی بودجه برای دستگاه‌ها هستیم و این سوالی است که از سازمان برنامه و بودجه وجود دارد.»

کوچکی‌نژاد بودجه صندوق رفاه دانشجویان در سال 98 را به معنی حذف یارانه دانشجویی می‌داند و ادامه می‌دهد: «از سوی دیگر بودجه دانشگاه پیام نور تقریبا صفر شده و حتی دفتر نهاد نمایندگی رهبری نیز نه‌تنها رشد نداشته، بلکه کاهش هم داشته است. همچنین بودجه دانشگاه جامعة‌المصطفی هم در بودجه 98 منفی است و دوستان تنظیم‌کننده بودجه باید در این زمینه پاسخگو باشند.»

نایب‌رئیس کمیسیون آموزش درباره ورود مجلس به بحث لایحه بودجه این‌طور توضیح می‌دهد: «سال گذشته کمیسیون تلفیق بودجه را رد و بعد از مدتی دوباره تصویب کرد، اما در شرایط فعلی اقتصادی نمی‌توان سیستم کشور را برای بودجه معطل کرد و مجلس در این زمینه مماشات می‌کند. معتقدم بودجه را رونویسی می‌کنند؛ یعنی براساس بودجه‌ای که سال‌های گذشته تنظیم شده، بودجه دستگاه‌ها را یا کاهش یا افزایش می‌دهند.»

او در همین زمینه می‌گوید: «باید یک بار بنشینیم و ردیف‌های بودجه که باید برای همیشه حذف شود مانند بودجه بسیاری از مراکز آموزش غیردولتی را حذف کنیم. از سوی دیگر نباید فراموش کرد که هرگاه در بودجه به مشکل می‌خوریم، اولین بودجه‌ای که دچار اشکال می‌شود، بودجه پژوهش است.»

نایب‌رئیس کمیسیون آموزش به تبعیض در اختصاص بودجه در داخل وزارت علوم اشاره می‌کند و می‌افزاید: «در آموزش عالی نیز تبعیض وجود دارد و ارقام اختصاص پیداکرده به دانشگاه پیام‌نور و فنی و حرفه‌ای و دانشگاه‌های مادر با یکدیگر بسیار متفاوت است، در حالی که باید این ارقام به یکدیگر نزدیک شود. در حقیقت نگرانی ما این است که در داخل وزارت علوم نیز بین دانشگاه‌ها تبعیض قائل شویم.»

دولت نباید بودجه حوزه علم و فناوری را همانند بودجه سایر دستگاه‌ها ببیند

ساداتی‌نژاد، عضو کمیسیون آموزش مجلس نیز نکاتی را درباره بودجه 98 مطرح کرد. به گفته او، اگر وزارت علوم را با همه موسسات وابسته به آن نگاه کنیم، بودجه این وزارتخانه در 97 حدود 15 هزار میلیارد تومان و سال 98 حدود 17 هزار میلیارد تومان بوده که البته اختلاف رقم بودجه‌ای که از سوی ما و از سوی وزارت علوم مطرح می‌شود، به خاطر بخش‌های وابسته به این وزارتخانه است.

هرچند رقم مطرح‌شده از سوی ساداتی‌نژاد بیش از آنچه نظرپور در ابتدای برنامه مطرح کرده بود اما این عضو کمیسیون آموزش بودجه سال 98 دولت را در شأن علم و فناوری کشور نمی‌داند و می‌گوید: «ما یک اسناد بالادستی داریم که یکی از آنها برنامه ششم است و نباید فراموش کرد که معاونت علم و فناوری یک دستگاه موفق در کشور در حوزه فناوری و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان بوده که بودجه آن 40 درصد افت دارد و در مقابل نیز ستاد نانو و بنیاد نخبگان نیز با 40 درصد افت بودجه همراه هستند.»

او می‌گوید: «بودجه ستاد نانو در حالی 40 درصد کاهش پیدا کرده که حوزه علم و فناوری همانند یک مسابقه است و رقابت در این بخش فوق‌العاده در دنیا زیاد است، از این رو نقد ما این است که دولت به‌رغم اینکه با محدودیت بودجه‌ای روبه‌روست، نباید این محدودیت‌ها را در حوزه علم و فناوری ایجاد می‌کرد.»

ساداتی‌نژاد ادامه می‌دهد: «براساس آنچه در سیاست‌های کلی علم و فناوری آمده، باید سهم پژوهش ما از جی‌دی‌پی به چهار درصد از تولید ناخالص ملی و برای سال آینده نیز این میزان به 1.15 درصد برسد، در حالی که در عمل این میزان 49/0 درصد است و سال گذشته نیز 0.55 درصد بوده است.»

این عضو کمیسیون آموزش با بیان اینکه یکی از ایرادات ما به بودجه در بخش علم و فناوری این است که بودحه براساس برنامه بالادستی تنظیم نشده است، می‌گوید: «قطعا مجلس نمی‌تواند لایحه دولت را کن فیکون کند، چراکه کلیت بودجه در مجلس رای‌گیری می‌شود، با این حال مجلس نهایتا می‌تواند 10 درصد بودجه را تغییر دهد.»

او با بیان اینکه یکی دیگر از ایرادات به بودجه سال آینده این است که اصلا بودجه‌ای برای صندوق نوآوری و شکوفایی تعیین نشده است، تصریح می‌کند: «بودجه حوزه علم و فناوری با توجه به شرایط کشور نباید دچار کاهش شود و دولت نباید این حوزه را با سایر حوزه‌ها یکسان ببیند. همچنین بودجه آموزش و پرورش نیز نباید دچار کاهش شود و ما در کمیسیون آموزش و تلفیق تلاش می‌کنیم تا جایی که امکان دارد، برخی موارد را جابه‌جا کنیم تا حوزه علم و فناوری بتواند در سال 98 به پیش برود.»

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه فرهیختگان، تاریخ انتشار: 30دی1397 ، کدخبر: 162824: www.newspaper.fdn.ir