شعار سال: طبق گزارش مرکز آمار، شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت در فصل پاییز ١٣٩٧ به عدد ۴/۴۲۰ رسید که نسبت به شاخص فصل قبل، ۵/۲۳ درصد و شاخص فصل مشابه سال قبل، ۲/۷۳ درصد افزایش داشته ‌است‌. به رغم تمامی تلاش‌ها هنوز هزینه تمام‌شده کالا در ایران قابل رقابت با محصولات خارجی نیست‌. از این رو پایین بودن کیفی تولیدات داخلی که در نتیجه پایین بودن فناوری است، باعث افزایش قاچاق می‌شود زیرا این موضوع باعث بالا بودن قیمت تمام شده کالای داخلی نسبت به کالاهای خارجی است‌. از این‌‌رو‌، هزینه بالای تولید موجب افزایش قیمت تمام‌شده کالای تولیدی خواهد شد و در این شرایط نمی‌توان کالای تولیدی را با قیمت رقابتی صادر کرد‌. در گذشته با اعمال سیاست‌های حمایتی تشویق‌های صادراتی انجام می‌شد، اما در حال حاضر شرایط کمی سخت‌‌تر و پیچیده‌تر شده است‌. در حالی که درصد تغییرات متوسط شاخص کل بخش صنعت در چهار فصل منتهی به فصل پاییز سال ١٣٩٧ نسبت به متوسط شاخص در چهار فصل منتهی به فصل پاییز سال قبل معادل ۳/۴۷ درصد بوده که نسبت به تورم چهار فصل منتهی به فصل تابستان سال ١٣٩٧ (۹/۳۲ درصد)، افزایش داشته است‌. شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت در فصل پاییز ١٣٩٧ به عدد ۴/۴۲۰ رسید که نسبت به شاخص فصل قبل (۳/۳۴۰)، ۵/۲۳ درصد و شاخص فصل مشابه سال قبل (۷/۲۴۲)،۲/۷۳ درصد افزایش داشته است‌. این در حالی است که بالا بودن هزینه تولید منجر به افزایش نرخ بیکاری، افزایش واردات کالا، دشواری صادرات کالا، کاهش توان رقابت تولیدات داخلی با کالای مشابه خارجی و کاهش رغبت مردم به خرید کالای ایرانی و در نهایت انبار شدن محصولات داخلی می‌شود‌. اما سوال اساسی این است که دولت و بخش خصوصی هر کدام تا چه میزان در افزایش هزینه تولید نقش داشته و آیا اقداماتی که طی چند سال اخیر انجام شده در کاهش هزینه تولید تاثیر داشته است یا خیر‌.
تولید خرج دارد اما به چه قیمتی
یک فعال اقتصادی در خصوص بالا بودن هزینه‌های تولید گفت: برای توسعه تولید باید هزینه کرد اما این هزینه نباید بالاتر از حد استاندارد باشد در این صورت دیگر نمی‌توان به تولید نگاه ارزآوری داشت چراکه در بازار‌های جهانی تنها رقابت و کیفیت حرف اول را می‌زند‌.

داریوش مهاجر، دبیرکل کنفدراسیون صنعت ایران مهمترین علت افزایش هزینه‌های تولید را عوامل دولتی بیان داشت و گفت: این مربوط به هزینه‌هایی است که از جانب دولت بر بخش تولید تحمیل می‌شود و بسیار برای بخش‌های مختلف تولید سربار و سنگین است.
دبیرکل کنفدراسیون صنعت ایران افزود: بالا بودن نرخ مالیات، مالیات بر ارزش افزوده، نرخ بیمه تامین اجتماعی از جمله عوامل دولتی است که باعث افزایش هزینه تولید در کشور می‌شود‌.
دبیرکل کنفدراسیون صنعت ایران یادآور شد: بالابودن هزینه‌های تولید‌، نبود برنامه جهت حضور در بازار‌های بین‌المللی و فضای سنتی‌، شرایط تولید را به هم ریخته است‌.
وی تاکید کرد‌: باید برای توسعه تولید نگاه صادراتی داشته باشیم شاید طی سال‌های اخیر نسبت به اوایل انقلاب تاکنون نگاه سیاستی به تولید صادرات‌محور تغییر کرده باشد و دولت‌ها به دنبال حضور کالاهای ایرانی به بازار جهانی هستند اما تنها با تغییر دیدگاه این مسیر تسهیل نمی‌شود بلکه در شرایط حادی که برای تولید امروز کشورمان ایجاد شده است ‌باید از فضای سنتی و بسته به سوی فضای مدرن و بین‌المللی گذر کرد اما با شرایط و نسخه‌های صحیح‌، نه اینکه با دستورالعمل‌های عجولانه و غیرکارشناسی شده شرایط را برای تولید سخت‌تر و پیچیده‌تر کرد‌.
وی اظهار کرد: از سوی دیگر عمده ماشین‌آلات بخش تولید در کشور مطابق با فناوری‌های روز نیست و این امر عملکرد پایین بخش تولید، هزینه بالای تولید و کاهش بهره‌وری اقتصادی را به دنبال دارد لذا تا زمانی که فناوری بخش صنعت به‌روز نشود، هیچ امیدی به تقویت بخش تولید نیست‌.
دبیرکل کنفدراسیون صنعت ایران گفت: برای کاهش هزینه‌های تولید در کشور باید تلاش کرد حداقل هزینه‌های تولید در ایران با هزینه‌های تولید در کشورهای منطقه برابر شود‌.
مهاجر افزود: در افق چشم‌انداز ۱۴۰۴ بناست که ایران سرآمد کشورهای منطقه خاورمیانه در حوزه اقتصادی شود، از این رو باید رفتار دولت با تولیدکنندگان و اصحاب صنعت در ایران حداقل برابر معدل رفتار کشورهای منطقه با بخش تولید خود باشد‌.
وی بیان کرد: زمانی که قدرت خرید مردم کاهش می‌یابد مسلما بسیاری از واحدهای تولیدی در داخل کشور تعطیل می‌شوند یا کمتر از ظرفیت اسمی خود تولید می‌کنند، همچنین وقتی قدرت خرید مردم آسیب می‌بیند کالاها یا تولید نمی‌شوند یا در انبارهای واحدها ذخیره می‌شوند‌.
وی اظهار کرد: فوری‌ترین اقدام دولت در شرایط فعلی برای تقویت تولید و کاهش هزینه‌های آن باید افزایش قدرت خرید مردم و تحریک تقاضا باشد زیرا به رغم اینکه گفته می‌شود، ظرفیت تولید فعلی در کشور در مقایسه با سال‌های گذشته افزایش یافته باشد اما قدرت خرید مردم در شرایط حاضر به نصف کاهش یافته است‌.
به گفته مهاجر تمامی کشورها به سمت دوری دولت از اقتصاد حرکت کرده‌اند و بخش خصوصی خود را به عنوان سردمداران اقتصادی خود می‌شناسند با اشاره به اینکه دولت باید به امور حاکمیت بپردازد نه اقتصاد، اما این موضوع در اقتصاد ایران تاکنون غیر قابل اجرا بوده است‌.
دبیرکل کنفدراسیون صنعت ایران ادامه داد‌: علت آن هم تنها به دلیل انحصار در بدنه دولت‌هاست‌. دولت باید در مسیر کاهش تصدی‌گری خود در اقتصاد حرکت کند و تنها به امور سیاستگذاری و حاکمیتی خود بپردازد تا بخش خصوصی و اقتصاد مردمی اجرا و جزئیات امور اقتصادی را در دست بگیرند‌.
وی تاکید کرد‌: باید شرایط در داخل نیز برای صنعت و اقتصاد تسهیل شود و یکی از مهم‌ترین کارها این است که بانک‌ها به کمک صنعت بیایند و با ارائه تسهیلات به خصوص با نرخ پایین چرخ صنعت را به حرکت درآورند و کاری کنند که موتور محرک تولید پیش از گذشته و با سرعت بیشتری به حرکت درآید‌.
باز هم وعده‌های نخ‌نما
با همین اوضاع برهم ریخته در بخش‌های مختلف تولید و صنایع‌، رضا رحمانی وزیر صنعت، معدن و تجارت از آغاز پرداخت تسهیلات برای تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی خبر داد و با اشاره به اینکه تولید مستلزم سرمایه در گردش، نقدینگی، مواد اولیه و بازار است، گفت: امسال نیاز تامین سرمایه در گردش در تولید به دلیل شرایط ویژه اقتصادی بیشتر شده است؛ بنابراین قرار شد ۴۰ هزار میلیارد تومان سرمایه در گردش به واحدهای تولیدی تزریق شود‌.
به گفته وی، تامین نقدینگی از هفته قبل در بانک‌ها با هماهنگی بانک مرکزی شروع شده و با مصوبه شورای پول و اعتبار با سود ۱۸ و ۱۴ درصد و در روستاها با سود ۶ و ۴ درصد در نظر گرفته شده است‌.
وی با اشاره به اینکه تا دو سال آینده شهرک‌های صنعتی به پیشرفت‌های قابل توجهی خواهند رسید، اظهار کرد: در حال حاضر ۹۷۸ شهرک مصوب و به بهره‌برداری رسیده وجود دارد که در ۸۵۸ شهرک واگذاری زمین شروع شده و فعالیت ادامه دارد که نشان‌دهنده توجه خوب در بخش شهرک‌های صنعتی است‌.
این در حالی است که به گفته رحمانی اول انقلاب تنها سه شهرک‌ صنعتی وجود داشته است‌.
وزیر صمت همچنین ظرفیت استخراج معادن در اول انقلاب را ۶/۱۹ میلیون تن عنوان کرد که این عدد در حال حاضر به ۷۳۵ میلیون تن در کشور رسیده و نشان‌دهنده ۳۷ برابر شدن ظرفیت معادن است‌.
به گفته وی ایران یک کشور پرپتانسیل معدنی است که ۶۸ نوع ماده معدنی شناخته شده و ۵۱ میلیارد تن ذخایر قطعی دارد و با اکتشافات جدید نیز این اعداد به نحو چشمگیری افزایش خواهد یافت‌.
مشکلات تولید زیاد است اما قابل رفع
مشکلات تولید و صنایع کشورمان به دلیل رکود و بحران‌هایی که هر روز شوک جدیدی به این بخش‌ها وارد می‌کند زیاد است اما با تدبیر و دلسوزانه قابل حل است‌. در همین رابطه سیدعلی صدری نیز با اشاره به شرایط سخت برای تولید پیش‌تر به
«جهان صنعت»گفته بود‌: در حال حاضر رسیدگی به تغییر مسیر نقدینگی به سوی بازار‌های غیرمولد‌، مشکلات انتقال ارز‌، ثبت سفارش‌ها و صد‌ها موارد پیچیده دیگر که برای بخش تولید و صادرات کشور مشکل‌زا شده است باید در اولویت قرار بگیرد‌.
رییس هیات امنای خانه صنعت و معدن جوانان ایران ادامه داد‌: در پی روند رو به رشد نقدینگی و عدم جذب آن در بخش‌های مولد، التهاباتی در بازار ایجاد شده و تورم در اقتصاد شکل گرفته که علت آن را سیاست‌های بی‌موقع در راستای کاهش نرخ سود بانکی و همچنین ارائه ارز تک‌نرخی بدون محدودیت بوده است‌.
صدری یادآور شد‌: با توجه به گرفتاری‌های اقتصادی کشور و محیط‌های کسب‌وکاری که از رونق افتاده‌اند، سرمایه‌گذاری‌ها به شدت کاهش پیدا کرده و اطمینان برای سرمایه‌گذاری در داخل و خارج از بین رفته است‌. رییس هیات امنای خانه صنعت و معدن جوانان ایران ادامه داد‌: به هر حال شرایط کنونی اقتصاد کشور بیش از هر زمان دیگر نیاز به ثبات دارد‌. مادامی که ثبات لازم بر آنها حاکم نشود، مشکلاتی مثل کاهش ارزش پول ملی ایجاد می‌شود‌. به همین دلیل برای آنکه مردم ارزش سرمایه‌های خود را حفظ کنند، روی بازارهای غیرمولد حساب می‌کنند تا سریع‌تر بتوانند به پول برسند و به اصطلاح عامیانه پول خود را نقد کنند‌.
به اعتقاد صدری‌، باید برای جذب سرمایه سرمایه‌گذار در بخش‌های مختلف تولید برنامه‌ریزی شود و الزاما با سیاست‌های حمایتی موج حمایتی را به سمت صنعت کشور به راه اندازند‌.
سخن آخر
هزینه‌های تولید در ایران در مقایسه با دیگر کشورها بالاست‌. هزینه‌های تولید در صنایع فراتر از استانداردهای بین‌المللی است و چندان قابل مقایسه با صنایع سایر کشورها نیست‌. به همین دلیل است که تولیدات صنعت کشور با وجود سطح کیفی نه‌چندان مناسب و همچنین قدیمی بودن تکنولوژی به‌کار رفته در بیشتر آنها، با قیمت‌هایی نامتعارف به دست مشتریان می‌رسد‌.
با این حال برخی از فعالان حوزه تولید و صنعت بر این باورند که نمی‌توان به سادگی از کم کردن هزینه‌ها در واحدهای صنعتی صحبت کرد چراکه نمی‌شود گفت هزینه آب، برق، گاز، بیمه نیروی کار، تامین مواد اولیه، پرداخت مالیات و‌.‌.‌. را می‌توان کم کرد‌. اینها هزینه‌های جاری در هر واحد تولیدی است که هر مدیریت صنعتی ناگزیر از پرداخت آن است‌. با این‌ همه بیشترین هزینه‌ای که تولیدکنندگان متحمل می‌شوند در تامین مواد اولیه است‌.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از وبسایت جهان صنعت، تاریخ 17 بهمن 97، کد مطلب: 10262: www.jahanesanat.ir