شعارسال: در صورتی که عزم جدی در هریک از ارکان بالا به وجود نیاید و اگر هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی جدی در این‌باره نداشته باشیم در دهه‌های بعد نیز نخواهیم توانست از ثمرات ارتباط صنعت و دانشگاه برای رشد اقتصاد، فناوری‌های جدید، افزایش بهره‌وری و... بهره‌مند شویم.

نگاهی به وضعیت ارتباط صنعت و دانشگاه در ایران نشان می‌دهد ایران در سال‌های بعد از انقلاب اسلامی و به‌ویژه در دهه دوم انقلاب به‌تدریج شکل کامل‌تری به خود گرفت، به‌گونه‌ای که نخستین ساختارهای ایجاد شده و دفاتر ارتباط با صنعت در دانشگاه‌ها در همین دوره راه‌اندازی شد، پس از آن پژوهشکده‌های صنعتی در کنار صنایع بزرگ و مادر ساختار محکم‌تری یافتند و در دهه بعد از آن واحدهای جهاددانشگاهی به عنوان سازمان‌های پژوهش‌محور با وابستگی علمی به دانشگاه‌ها ولی به صورت مستقل به عنوان نهادهایی با هدف پیشبرد پژوهش‌های کاربردی و صنعتی با حمایت دولت شکل گرفتند.

از سال 1375 به بعد روند رو به رشد فناوری در صنایع با ترغیب توسعه فناوری درون‌زا و ایجاد ظرفیت علمی و عملی موثر حاصل از پژوهش‌های دانشگاه‌ها طی شد. به عبارتی می‌توان گفت هدف تولید دانش فنی و توسعه فناوری در کشور شکل گرفت و به موازات آن نیز پارک‌های علم و فناوری با حمایت‌های دولت و دانشگاه به عنوان مقر آنها ایجاد شد.

در همین سال‌ها دفاتر تحقیق و توسعه در صنایع بیشتر از گذشته تقویت شد و با ساختار توسعه‌یافته نسبت به قبل مشغول فعالیت در صنایع شدند.

اما نگاهی به آمار و وضعیت جهانی ارتباط صنعت و دانشگاه نشان می‌دهد که کشورمان در این زمینه دارای مشکلات ریشه‌ای و ساختاری است، به عنوان مثال وضعیت ثبت اختراع در کشورهای پیشرفته نشان می‌دهد که میزان پتنت‌های ثبت شده در بنگاه‌های برتر جهان بسیار بیشتر از پتنت‌های ثبت شده در دانشگاه‌های برتر جهان است، به‌طوری که کل پتنت‌های ثبت شده توسط تمام دانشگاه‌های برتر جهان 5720‌ پتنت است که به تعداد پتنت‌های ثبت شده توسط شرکت آی‌بی‌ام که یک شرکت فناوری امریکایی است، نمی‌رسد! این موضوع بیانگر سطح علم و فناوری بسیار بالای بنگاه‌های برتر جهان نسبت به دانشگاه‌های برتر دنیاست.

از سویی آمار به‌دست آمده از سایت مرکز تجارت بین‌المللی نشان می‌دهد که 10گروه کالایی نخست مانند سوخت‌های معدنی، تجهیزات الکتریکی، وسایل نقلیه، فلزات، مواد پلاستیکی، تجهیزات پزشکی، مواد دارویی، شیمیایی و آهن و فولاد در سال 2014م نزدیک به 65 درصد صادرات جهان را تشکیل می‌دهند و 26/46 درصد از صادرات این گروه مربوط به صنایع پیشرفته است. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد کل صادرات ایران در سال 2014 میلادی به طور تقریبی 65میلیارد دلار بوده که حدود 172 میلیون دلار آن مربوط به صادرات صنایع پیشرفته است.

این نشان می‌دهد که جایگاه ایران در اقتصاد دانش‌بنیان و در میان کشورهای منطقه راضی‌کننده نیست و بر اساس سند چشم‌انداز تا سال 1404 ایران باید دارای رتبه نخست منطقه در دانش و فناوری باشد اما جایگاه ایران در اقتصاد دانش‌بنیان 20کشور منطقه رتبه 15 است. در این رتبه‌بندی رژیم اشغالگر قدس رتبه نخست، امارات متحده عربی رتبه دوم و بحرین رتبه سوم را کسب کرده است.

از آنجایی که کسب رتبه نخست دانش و فناوری در منطقه نیازمند ارائه راهبردهای اساسی در کشور است این موضوع باید مورد توجه قرار گیرد؛ راهبردهایی از قبیل تعیین متولی ارتباط دانشگاه و صنعت، توجه به پژوهش‌های کاربردی، درک نیاز صنعت، مشاوره دانشگاه با صنایع، تجدید نظر در دروس دانشگاهی، نهادینه کردن برنامه کارآموزی، ایجاد بانک اطلاعاتی صنایع، ضرورت بومی‌سازی فناوری، اصلاحات ساختاری، هماهنگی در مجموعه‌های مرتبط و تسلط بر بازار جهانی متناسب با جمعیت فرار مغزها.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار: 17خرداد1395، کدخبر: 82102323: www.irna.ir