اولین خانه تاریخی مشهد در حوزه گردشگری به بخش خصوصی واگذار شد

روز گذشته طلسم خانه‌های تاریخی مشهد شکسته شد و سرانجام در جلسه‌ای رسمی و با حضور نرگس شالچیان مدیر امور گردشگری و زیارت سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد، نعمتی نماینده معاون اقتصادی شهرداری مشهد و دررودی رئیس اداره سامان‌دهی بافت فرسوده، کلید خانه پیشه‌وران، به‌عنوان اولین خانه تاریخی مشهد برای کاربری‌بخشی در حوزه گردشگری به بخش خصوصی واگذار شد. در‌صورت بهره‌برداری صحیح، این بناهای تاریخی می‌توانند به پهنه‌های خلاق گردشگری تبدیل شوند.

شعار سال :روز گذشته طلسم خانه‌های تاریخی مشهد شکسته شد و سرانجام در جلسه‌ای رسمی و با حضور نرگس شالچیان مدیر امور گردشگری و زیارت سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد، نعمتی نماینده معاون اقتصادی شهرداری مشهد و دررودی رئیس اداره سامان‌دهی بافت فرسوده، کلید خانه پیشه‌وران، به‌عنوان اولین خانه تاریخی مشهد برای کاربری‌بخشی در حوزه گردشگری به بخش خصوصی واگذار شد.
به گزارش شهرآرا اسفند‌٩٧ بود که برنده مناقصه واگذاری خانه تاریخی پیشه‌وران واقع‌در آخوند خراسانی‌۵ پلاک‌۴٢ ، مشخص شد و امروز با واگذاری کلید، این خانه برای مدت ١٠سال و ١٠ماه، با شرط مرمت خانه در ١٢‌ماه و با مبلغ ۴٠۴‌میلیون‌تومان به نوروزی، سرمایه‌گذار پذیرفته‌‌شده در فراخوان معاونت اقتصادی شهرداری مشهد، تحویل داده شد.

شالچیان در جلسه واگذاری کلید خانه پیشه‌وران گفت: یکی از سرمایه‌های شهری که می‌تواند ظرفیت جدیدی برای اشتغال‌زایی، کارآفرینی و کسب درآمد پایدار ایجاد کند و از طرف دیگر هزینه‌های مدیریت شهری را کاهش دهد، توجه‌به بناها و محوطه‌های تاریخی در شهر مشهد است. در‌صورت بهره‌برداری صحیح، این بناهای تاریخی می‌توانند به پهنه‌های خلاق گردشگری تبدیل شوند.

او راهکار به ثمر رسیدن این مهم را تعریف کاربری‌های گردشگری برای این بناها دانست و افزود: اگر برای بناها کاربری تعریف کنیم، علاوه‌بر حفظ بنا می‌توان ارزش اقتصادی و کارآفرینی نیز ایجاد کرد. از‌طرفی هویت شهر را هم می‌توان با این بناها و کاربری‌بخشی به آن‌ها تضمین کرد.

در همین راستا ٢۶‌فروردین‌٩۶ آیین‌نامه کاربری‌بخشی به خانه‌های تاریخی مشهد در شورای شهر تصویب و در پی آن نیز کمیته کاربری بخشی به خانه‌های تاریخی مشهد تشکیل شد. این کمیته، اولین جلسه خود را ٢٣‌مهر‌٩٧ برگزار کرد و امروز واگذاری خانه پیشه‌وران اولین قدم در راه کاربری‌بخشی به خانه‌های تاریخی مشهد است. شالچیان درباره کاربری این خانه پس‌از مرمت گفت: در آیین‌نامه کاربری‌بخشی به خانه‌های تاریخی، کاربری‌های اقامتی، پذیرایی، اداری، نمایشگاهی، فرهنگی، هنری، پزشکی، فروشگاه صنایع دستی و سوغات تعریف شده و به تصویب شورا رسیده است.

با‌توجه‌به متراژ خانه پیشه‌وران که ٢١۵‌عرصه و ٢١۴‌مترمربع عیان دارد، کاربری پذیرایی برای این خانه تعریف شده است.

مدیر امور گردشگری و زیارت سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد در پایان ابراز امیدواری کرد واگذاری این خانه به بخش خصوصی، راه را برای حضور دیگر سرمایه‌گذاران باز کند و در آینده‌ای نزدیک، شاهد کاربری‌بخشی بیشتری به خانه‌های تاریخی مشهد باشیم و از این طریق افزونه‌های گردشگری بیشتری در سطح شهر ایجاد کنیم. نعمتی نیز که به نمایندگی از معاونت اقتصادی شهرداری مشهد در جلسه حاضر بود گفت: خانه تاریخی پیشه‌وران یکی از ثروت‌های شهر مشهد است که اگر به همین منوال ادامه پیدا می‌کرد، مشخص نبود چه بر سرش خواهد آمد. به همین‌دلیل با هدف حفظ این خانه تاریخی، از توانمندی بخش خصوصی کمک گرفتیم و مدلی اقتصادی طراحی کردیم و در یک رقابت عادلانه آن را در‌اختیار بخش خصوصی قرار دادیم. او ادامه داد: تیمی که کار را به‌عهده گرفته است، جزو تیم‌های شناخته‌شده و سرشناس در حوزه مرمت است و از‌این‌رو می‌توان در مرمت خانه پیشه‌وران نیز امید داشت که کاری درخور انجام شود.

نوروزی، سرمایه‌گذار برگزیده خانه پیشه‌وران که مرمت مزار ویرانی، سازه‌های آبی شوشتر، حریم حرم، محور فرهنگی کلات و بسیاری دیگر از پروژه‌های مهم میراث کشور را در کارنامه کاری خود دارد، گفت: درست است که این یک پروژه سرمایه‌گذاری تعریف شده است، اما مهم‌ترین هدف حفاظت است. من این خانه را امانتی می‌دانم که باید به بهترین شکل از آن حفاظت کنم.

خانه تاریخی پیشه‌وران و آغاز راهی نو
خانه تاریخی پیشه‌وران به شماره ثبت‌١٣٣۶۵ آثار ملی و با ٢١۵‌مترمربع عرصه و٢١۴ ‌مترمربع اعیان در گذشته منزل مسکونی بوده است. ویژگی‌های موقعیتی خانه پیشه‌وران عبارت‌اند از:

﷯قرار‌گیری در انتهای کوچه شش‌متری

﷯ فاصله حدود ١٠٠‌متری از خیابان‌های اصلی خسروی و آخوند خراسانی

﷯ قرار‌گیری در مجاورت محور تجاری(بازار) خیابان خسروی

﷯ قرارگیری در نزدیکی چند هتل

حاشیه‌کاری‌های معرق، آجر‌کاری و کاشی‌کاری‌های خورشیدی همراه با تلفیق رنگ‌ها و طرح‌ها، آجرکاری‌های تزیینی آبچکانی با رنگ‌های فیروزه‌ای، ناودانی حلبی تزیینی زیبا، در ورودی چوبی مزین به کتیبه ماشا‌ءا... آجر‌کاری‌های خفته راسته از‌جمله تزیینات و ویژگی‌های زیبای این اثر به شمار می‌رود.

این خانه از دو بخش با دو معماری متفاوت تشکیل شده است. جبهه جنوبی متعلق به دوره پهلوی و جبهه غربی با قدمت بیشتر، متعلق به اواخر قاجار و اوایل پهلوی است. بخش جدید ساده و دارای مصالح آجر است، اما بخش قدیمی مزین به آجرکاری و کاشی‌کاری رنگی است. رخ‌‌بام بنا در قسمت قدیمی‌تر با آجر دندان‌موشی تزیین شده و پنجره آن با کاشی قاب گرفته شده است. اکنون بخش قدیمی اصالت اولیه خود را از نظر نما و ترکیب فضای معماری حفظ کرده است، اما جبهه جنوبی بنا تغییراتی همچون ایجاد آشپزخانه و راه‌پله داشته است. خانه تاریخی پیشه‌وران در دو طبقه بنا شده و در هر‌کدام از جبهه‌های بنا، دواتاق تو‌در‌تو و یک اتاق بزرگ وجود دارد که در طبقه پایین به آشپزخانه و فضای پذیرایی تغییر کاربری یافته است. هر‌چند اتاق‌های کوچک فضایی بیش‌از ٢*٣ متر ندارند، طاقچه‌ها و گچ‌بری‌های زیبای آن، فضای پذیرنده و دعوت‌کننده‌ای را به مخاطب ارائه می‌کند.

درها، پنجره‌ها و تیرهای سقف این خانه تاریخی از چوب است و طی زمان در‌اثر عوامل طبیعی آسیب جدی دیده‌اند. به همین دلیل در دوره‌های مختلف تعمیر و بازسازی شده‌اند. از‌جمله مشکلات جدی خانه پیشه‌وران، خرده‌شدن بخش‌هایی از پنجره‌ها و تیرهای چوبی سقف با موریانه است که با‌وجود تمهیدات مختلف، آسیبی جدی برای این خانه تاریخی به وجود آورده‌اند.