تالاب‌های خلیل‌آباد رونق گرفت

با پایان یافتن نسبی خشکسالی‌ها در اثر بارش‌های اخیر، تالاب‌های شهرستان خلیل آباد بار دیگر شاهد بازگشت پرندگان خوتکا شده است.خراسان رضوی دارای تنوع زیست محیطی بالایی است و بارندگی‌های اخیر نیز به این مسئله کمک شایانی کرده است؛ احیای تالاب‌های قدیمی مناطق مختلف استان از جمله برکات این بارندگی‌ها بوده است.

شعار سال: بارندگی‌های اخیر برای خراسان رضوی و البته بسیاری از نقاط کشور در کنار آسیب‌هایی که ایجاد کرد، نعمت‌های زیادی را نیز با خود به همراه داشت که از جمله این نمود نعمت‌ها را می‌توان در بحث‌های زیست محیطی دنبال کرد.

خراسان رضوی دارای تنوع زیست محیطی بالایی است و بارندگی‌های اخیر نیز به این مسئله کمک شایانی کرده است؛ احیای تالاب‌های قدیمی مناطق مختلف استان از جمله برکات این بارندگی‌ها بوده است.

«سعید شفیعیان»مدیراداره حفاظت از محیط زیست خلیل‌آباد در مورد تاثیر این بارندگی‌ها در شهرستان و احیای تالاب‌ها و البته بازگشت خوتکاها توضیحاتی داده که در زیر می‌خوانید:

اهمیت تالاب‌ها به عنوان زیستگاه پرندگان چیست؟

شفیعیان:یکی از زیستگاه‌های مهم مرتبط با پرندگان مهاجرتالاب‌ها هستند. بنا به تعریفی که در کنوانسیون رامسر از تالاب ارائه می‌شود، تالاب‌ها شامل آب‌های داخل خشکی طبیعی یا مصنوعی چه دائمی و چه فصلی و چه آب‌های شیرین؛ تلخ یا شور چه به صورت راکد یا جاری است و حتی علاوه بر این تعریف گسترده قسمتی از آب دریاها نیز شامل تعریف تالاب می‌شود.

اهمیت تالاب‌ها به این جهت است که نقش‌های زیادی در ویژگی‌های خرد اقلیمی و زیست بومی هر منطقه ایجاد می‌کنند و هم به این دلیل که در مناطقی چون شهرستان خلیل آباد که در کریدور پرندگان مهاجر عرض‌های شمالی‌تر مانند سیبری قرار دارد حیات و امنیت آن به همراه مناطق زمستان گذران جنوبی نقش بین‌المللی در حفاظت پرندگان مهاجر برعهده دارند.

چه تعداد تالاب در منطقه خلیل آباد وجود دارد؟

شفیعیان:در حوزه شهرستان خلیل‌آباد15 تالاب مصنوعی و طبیعی وجود دارد که در رصد و پایش‌های پس از بارندگی‌های فروردین پس از سال‌ها خشکسالی جانی تازه گرفتند. تالاب‌های شهرستان خلیل‌آباد شامل دو تالاب طبیعی رودخانه‌های خارزنج و ششطراز و شامل آبگیرها و بندسارهای شهرستان و سد شهید مدرس است.

نقش این تالاب‌ها در اکوسیستم و محیط زیست شهرستان چیست؟

شفیعیان:این تالاب‌ها در شهرستان نقش‌های متفاوتی در کیفیت محیط زیست شهرستان دارند؛ نقش‌هایی مانند تداوم بقای حیات وحش از جمله پرندگان مهاجر را برعهده دارند، تأمین بخشی از آب کشاورزی و شیرین از دیگر کارکردهای آن است و حفظ تعادل زیستی،کاهش گرد و غبارهای محلی و منطقه‌ای، افزایش رطوبت هوا، کمک به افزایش سفره‌های آب زیرزمینی و کاهش شوری آن و بسیاری فواید دیگر که بر عهده این تالاب‌ها است.

سازمان حفاظت محیط زیست شهرستانچه اقدامی در جهت ترویج فرهنگ حفظ و نگهداری از این تالاب‌ها و نیز جذب گردشگر انجام داده است؟

شفیعیان:مهاجرت انبوه پرندگان از سراسر دنیا به تالاب‌های یک منطقه مانند شهرستان خلیل‌آباد سببانبساط روحیه جوامع محلی و مردم آن منطقه می‌شود و حتی می‌تواند در جلب گردشگر نقش به‌سزایی داشته‌‌‌ باشند. نمونه‌های زیادی موجود است که تالاب و کارکردهای آن از جمله پرنده‌نگری هم حال روحی و روانی و هم حال اقتصادی جوامع پیرامونی آن را بهبود بخشیده است.

بارش‌های اخیر چه ثاثیری بر احیاء و بازگردانی تالاب‌های منطقه داشته است؟

شفیعیان:سطح آب این تالاب‌‌ها بسته به شرایط آب و هوایی و بارش‌ها در سال‌های مختلف دائم در حال نوسان بوده و در طول سال‌ها، 13 تالاب مصنوعی شهرستان در طول چندین سال خشک بودهو فقط دو تالاب طبیعی شامل رودخانه‌های ششطراز و خارزنج کم و بیش در آنها آب جاری بوده است. با بارش‌های خوب سال زراعی جاری حجمی نزدیک به 20میلیون متر مکعب آب این تالاب‌ها یک زیستگاه مطلوب را برای پرندگان مهاجر در شهرستان خلیل‌آباد ایجاد کرد.

چه اقداماتی در جهت حفظ و حراست از این تالاب‌ها توسط سازمان تا امروز شده است؟

شفیعیان:در طول یک ماه کارشناسان این اداره و ماموران یگان حفاظت محیط زیست در گشت نوبت در قالب برنامه‌های گشت و کنترل مشترک با ادارات محیط زیست شهرستان‌های مجاور و گشت مشترک با اداره دامپزشکی شهرستان و گشت‌های مستقل کلیه تالاب‌های شهرستان را مورد رصد و پایش قرار داده‌اند. ضمن این که براساس داده‌های جمع‌آوری شده در این گشت‌ها به‌زودی شناسنامه تالاب‌های شهرستان در قالب سیستم جامع اطلاعات جغرافیایی (GIS) همراه با تصویر و فیلم و فراداده‌های تکمیلی تهیه خواهد شد.

آمارهای به دست آمده از این پایش‌ها حاکی از ورود چه تعداد پرنده و از چه انواعی است؟

شفیعیان: در مجموع درپایش‌های انجام شده تعداد بیش از 2500 پرنده از 12 گونه مختلف شاملفلامینگو ، اکراس سیاه، باکلان، کاکایی سر سیاه،کاکایی سیبری, کاکایی صورتی, فالاروپ گردن سرخ، چوب پا، بوتیمار کوچک، خوتکای ابرو سفید، آبچلیک شکیل و چنگر رکورد شد که عمدتا مربوط به دریاچه سد شهید مدرس این شهرستان می‌شد.