شعار سال: گويي سياست اداره هر استان تحت تأثير گروه‌هاي فشار آن استان قوانين را تفسير می‌کند و به رأي مي‌گذارد. دختران در تهران، شيراز، بندرعباس و... به‌راحتي دوچرخه‌سواري مي‌كنند، آمدورفت زنان کتاب‌گردان در بسياري از شهرها اتفاقی روزمره است و نواختن موسيقي از سوی زنان روي سن نیز سال‌هاست ديگر تابو نيست؛ اما ممنوعيت اين حرف‌ها سرش نمي‌شود؛ وقتي جاري شود، هرآنچه را قانون‌گذار نوشته است، با خود مي‌شورد و مي‌برد و گويي مرز قوانين، ديگري کشوري نيست و در حال استاني‌شدن است. اين يعني برخي مصالح استان خود را وراي منافع و مصالح کشور مي‌بينند و آنچه را خود مي‌پسندند، جايگزين قانون مي‌كنند.
‌ چندي پيش بود که پنجمين دورهمي هنرمندان کاشان با حضور سعيد ابريشمي‌راد و جمعي از هنرمندان در خانه آل‌ياسين این شهر برگزار شد. وقتي نوبت به اجراي گروه موسيقي رسيد، از حضور نوازنده زن روي سن ممانعت شد و در عين ناباوري اين خانم هنرمند مجبور به نواختن ساز در پشت صحنه شد.
‌ در واپسين روزهاي ارديبهشت سال جاري خبر ممنوعيت کتاب‌گرداني دختران کرمانشاهي رسانه‌اي شد. بعد از بررسي ماجرا، متوجه شديم دادستان کرمانشاه به مسئولان فرهنگي استان براي کتاب‌گرداني دختران در نامه‌اي تذکر داده است: ترويج فرهنگ کتاب و کتاب‌خواني امري نيک و به‌غايت پسنديده است.

شيوه‌هاي اجرائي در عرضه و فروش آن گاه مطابق قانون، شرع، اخلاق و مشي پذيرفته‌شده عرفي به ‌نظر نمي‌رسد؛ اينکه عده‌اي عمدتا از دختران جوان با طبقي کتاب در دست به ادارات، دواير دولتي و حتي منازل اشخاص و راننده اتومبيل‌هاي در حال تردد مراجعه کنند و با اصرار و الجا و گاه التماس مبادرت به فروش کتاب كنند. اين در حالي است که شغل کتاب‌گرداني در چند سال اخير هرچند با درآمد کم، به‌عنوان منبع درآمد دختران جوان به‌خصوص دانشجو تبديل شده است و بسياري از روي خيرخواهي و کمک به اقشار کم‌درآمد، کتاب را خريداري مي‌كنند.

مديرکل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان کرمانشاه در واکنش به اين ممنوعيت گفته است: در بررسي‌ها مشخص شد اين فعاليت از سوی يکي از مراکز پخش و توزيع غيرمجاز کتاب در يکي از مجتمع‌هاي تجاري کرمانشاه با به‌کارگيري تعدادي از دختران جوان انجام مي‌شود. رحيم جعفري افزود: تصور نخست ما بر اين بود که اين دختران اين کتاب‌ها را از مکان‌هاي مجاز خريداري مي‌كنند؛ اما بعد از بررسي‌هاي نهايي مشخص شد اين مرکز خاص که چه‌بسا دنبال ترويج فرهنگ کتاب‌خواني هم باشد، با استفاده از ابزار غلط به اين امر مبادرت کرده است که در پي ساماندهي اين وضعيت هستيم.
‌ در برخي موارد مانند ممنوعيت دوچرخه‌سواري بانوان در اصفهان، سخنگوي دستگاه قضا در واکنشي به‌موقع، توضيح داد برداشتي ناقص از نامه دادستان اصفهان شده است که موجب دلگرمي جامعه مدني و فعالان حقوق زنان شد تا مطمئن شوند دستگاه قضا از برخورد سليقه‌اي فاصله بسيار گرفته است و به مر قانون پايبند است. بسياري معتقدند بايد اين پاسخ‌گويي بهنگام قوه قضائيه را در تدابير رئيس جديد دستگاه عدليه براي برقراري نظم و امنيت جامعه تعبير کرد.
‌ ممنوعيت کنسرت‌ها نیز که جاي خود دارد؛ از مشهد تا بوشهر و حتي تهران را درگير خود کرده است. هرچند مشهد تلاش بسيار داشته که خود را تافته جدابافته از ساير شهرهاي کشور قلمداد کند، همچنان برگزاري کنسرت در اين شهر هرازگاهي با چالش لغو روبه‌رو است؛ زيرا احمد علم‌الهدي، امام‌جمعه مشهد، در واکنش به اعتراض‌هایی که به لغو کنسرت‌ها می‌شود، گفته بود: «کنسرت موسيقي، مطرب‌بازي است و چون تمام شهر مشهد حرم امام رضاست، برگزاري کنسرت در مشهد، مطرب‌بازي در حرم آن حضرت است.»
حال به اين موارد موضوعات ديگري چون ممنوعيت نواختن موسيقي سنتي در اينستاگرام و ممنوعيت حضور بانوان در ورزشگاه‌ها حتي مسابقات واليبال و بسکتبال مردان را که در روزگار نوجواني نسل ما براي زنان ممنوع نبود هم اضافه کنيد.
اينکه بخشي از افراد يکباره از حقوق ابتدايي خود محروم شوند، آن‌هم بدون توجيه قانون جاي بحث و بررسي بسيار دارد؛ از اين‌رو در گفت‌وگويي که با محمد کاظمي، نايب‌رئيس کميسيون قضائي و حقوقي مجلس شوراي اسلامي داشتيم، اين سؤال را پرسيديم که دليل اين برخوردهاي تبعيض‌آميز از تفسير قانون نشئت مي‌گيرد يا استقلال قضات؟ آيا مي‌شود به اين تصميمات نقد وارد کرد يا بايد به تصميمات اين‌چنيني به موجب قانون احترام گذاشت.
‌

فشار سياسي براي ايجاد ممنوعيت‌هاي جديد
محمد کاظمي صحبت‌هاي خود را اين‌گونه آغاز کرد که اين موارد از برخورد سليقه‌اي با قوانين نشئت مي‌گيرند و تحت فشارهاي سياسي اعمال مي‌شوند. در بسياري از موارد مشکل قوه قضائيه نيست به‌ویژه در دوره جديد آقاي رئيسي فضا به شکل مطلوبي در حال تغيير است. مثلا در موضوع لغو کنسرت‌ها در مشهد برخورد سياسي گروهي خاص را شاهد بوديم. يا در بحث دوچرخه‌سواري ما منع قانوني نداريم که بخواهد به چنين سروصدايي منجر شود و هزينه‌اي براي نظام ایجاد کند.

داشتن پوشش و حجاب مناسب يک اصل پذيرفته‌شده است و دختران ما در هر گوشه ايران که بخواهند ورزش کنند، به آن قائل هستند. يا در مورد کنسرت‌ها وقتي مجوزي با طي مراحل قانوني از مرجع قانوني يعني وزارت فرهنگ و ارشاد صادر مي‌شود، چرا بايد لغو شود؟ گسترش فرهنگ کتاب‌خوانی بايد حمايت شود؛ صرف اينکه زنان جوان اقدام به گتاب‌گردانی مي‌كنند، نبايد موجب برخورد باشد. او در ادامه گپ‌وگفت خود با «شرق» به راهکارهاي مقابله با اين برخوردهاي سياسي و سليقه‌اي اشاره کرد و گفت: بايد وحدت رويه‌اي در نظر گرفته شود تا در تفسير از قوانين اين‌چنين بي‌قانوني نشود. دستگاه قضا مي‌تواند با ابلاغ دستورالعملي واحد به دادستاني‌ها مانع تکرار رفتارهاي دوگانه شود.

کاظمي در ادامه به آخرين نطق خود در مجلس اشاره کرد و گفت: در صحن مجلس هم گفتم در شرايط خطير کنوني که اصل فشارها و تنگناها متوجه مردم است، بيش از هر زمان ديگر بايد در مردم‌نوازي کوشش کنيم؛ اگر در بعد اقتصادي نتوانسته‌ايم موفق باشيم، در زمينه‌هاي ديگر که مي‌شود بر مردم آسان گرفت؛ چنان‌که شهروندان در لوح رفتار حکومت رابطه پدري را لمس و احساس کنند. او در ادامه افزود: ممنوعيت پخش ربناي روح‌بخش استاد شجريان و قطع برنامه نود از صداوسيما بر اساس چه معياري است. هر روز با محدوديت‌هاي سليقه‌اي جوانانمان را آزار مي‌دهيم و خب با اين رفتار آنها را از خود نااميد مي‌کنيم. کاظمي افزود: معتقدم زمان تقويت وفاق ملي است و نبايد فرصت‌سوزي کرد.
‌

ضرورت ايجاد رويه‌اي يکسان در سراسر کشور
پورمختار، ديگر عضو کمیسیون حقوقي و قضائي مجلس نيز » با تأکيد بر ايجاد رويه‌اي يکسان در سراسر کشور گفت: سياست‌هاي قوه قضائيه که جناب رئيسي در ابتداي شروع به کار خود عنوان کرد، مي‌تواند گره بسياري از مشکلات اين‌چنيني را باز کند و حرکت همه مسئولان قضائي در چارچوب قانوني به‌ دور از تعارض در تفسير قوانين راهکار مقابله با رفتارهاي دوگانه خواهد بود. او در ادامه با دفاع از عملکرد دستگاه قضا گفت: بعيد مي‌دانم صرف کتاب‌گردانی زنان باعث ممنوعيت فعاليت آنها شده باشد؛ زيرا نفس اين عمل خلاف قانون نيست. همان‌گونه که ديديم سخنگوي دستگاه قضا درباره ممنوعيت دوچرخه‌سواري زنان در اصفهان نيز اعلام کرد چنين ممنوعيتي اعمال نشده است و از نامه دادستان اصفهان برداشتي اشتباه صورت گرفته است.
وقتي به سطح گسترده جرم‌انگاري قوانين در ايران که بيش از هزارو 500 عنوان مجرمانه تقنين‌شده است نگاهي بيندازيم، اولين نکته‌اي که به ذهن متبادر مي‌شود اين است که يک فرد زمان خروج از خانه تا زمان بازگشت ممکن است رفتارهاي بسياري انجام دهد که مستوجب مجازات باشد. حال با ممنوعيت‌هاي موردي و سليقه‌اي در کنار فشار رواني مضاعف بر افکار عمومي دايره تفسير قوانين به‌شدت افزايش خواهد يافت و فضا براي ملتهب‌کردن جو سياسي باز خواهد شد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار 8 خرداد 98، شماره: 3439