شعار سال: محمد علیزاده سولا سرپرست هیئت گمانه زنی محوطه تپه آتشگاه با اعلام این خبر گفت: «روستای آتشگاه یا آغ امام از توابع بخش سبلان در 7 کیلومتری شمال سرعین و در فاصله 18 کیلومتری شمال‌شرق اردبیل در دامنه قله سبلان واقع شده است.»

او افزود: «تپه آتشگاه در مرکز روستای آتشگاه و روبروی مسجد جدید این روستا با ارتفاع حدوداً 8 متری از سطح زمینهای اطراف مسجد و ارتفاع 25 متری از دره ضلع شرقی قرار گرفته است.»

این باستان شناس اظهار کرد: «برجستگی این تپه نسبت به زمین های مجاور که دورتادور آن را خانه های روستایی در برگرفته و از سمت جنوب محدود به دره است، کاملا آشکار بوده و سطح آن از بقایای خانه های قدیمی و تخریب شده روستائیان در جریان زلزله دهه 70؛ پوشیده شده است.»

او گفت: «دیوارهای سنگ چین، نخاله های ساختمانی و فضولات حیوانی سطح گسترده ای از محوطه را پوشانده و فقط بخش کوچکی از شمال و غرب محوطه سالم به نظر می رسد.»

سرپرست هیئت باستان شناسی با بیان اینکه بر اساس شواهد سفالی موجود در سطح محوطه قدمت این تپه را به دوران تاریخی تا قرون میانی اسلامی نسبت داده اند تصریح کرد: «وسعت این محوطه در حدود 140 متر طول شمالی - جنوبی و 130 متر عرض شرقی – غربی است.»

علیزاده سولا گفت: «بیشتر دانسته های ما از دوران مختلف شمالغرب بر اساس کاوشهای صورت گرفته پیرامون دریاچه ارومیه است.»

او تصریح کرد: «بجز چند مورد کاوش بصورت پراکنده در گورستانهای استان اردبیل، هنوز پروژه های مطالعاتی چندانی نظیر کاوش یا بررسی و شناسایی به صورت سیستماتیک در این منطقه (شهرستان سرعین) صورت نگرفته است و می توان با اتکاء به داده های باستان شناختی دست اول حاصل از انجام بررسی باستان‌شناختی در شهرستان سرعین و کاوش محوطه های شاخص مانند آتشگاه خلاء های مطالعاتی موجود در شرق شمال‌غرب را تا حدودی پر کرد.»

او از دیگر ضرورت های انجام این پروژه را در شناسایی آثار و محوطه های در بردارنده شواهد مربوط به دوران تاریخی و یا بقایای آتشکده و یا آتشگاههای مربوط به آن دوران در شرق آذربایجان دانست و گفت: «همچنان که اشاره شد این منطقه از فقیر ترین مناطق ایران از منظر مطالعات باستان شناسی است و با توجه به عدم انجام مطالعات، بررسی و شناسایی و گمانه زنی باستان شناسی در منطقه، این موضوع اهمیت ویژه ای پیدا کرد.»

او خاطرنشان کرد که محوطه آتشگاه محصور در میان خانه های روستا بوده و سطح آن نیز از بقایای معماری دوران اخیر که براثر زلزله دهه 70 شمسی تخریب و متروک شده اند پوشیده شده و همواره توسط اهالی مورد خاکبرداری و دخل و تصرف قرار می گیرد؛ از طرف دیگر با توجه به شواهد موجود بخش عمده ای از خانه های فعلی نیز بر روی قسمتهایی از محوطه که دارای بقایای فرهنگی هستند واقع شده است.

او گفت: «در مجموع شاهد ورود آسیب بسیار جدی و همچنین تهدیدات پیرامونی بر این محوطه مهم و شاخص هستیم که لزوم انجام پژوهشهای جدی و نیز انجام گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم این محوطه را برای حفاظت بیشتر از این محوطه و کسب اطلاعات تکمیلی، دوچندان می کند.»

سرپرست هیئت باستان شناسی با بیان اینکه در این فصل از کار میدانی با توجه به وسعت محوطه و اشغال سطح گسترده ای از محوطه توسط خانه های روستایی 26 گمانه آزمایشی ایجاد شد افزود: «بر اساس داده های فرهنگی حاصل از این گمانه زنی ضمن مشخص شدن محدوده کلی عرصه و حریم محوطه تاریخی، دو دوره اصلی استقراری نیز شناسایی شد.»

این باستان شناس افزود: «بر اساس شواهد موجود آغاز استقرار در این محوطه به اواسط هزاره اول ق.م باز می گردد که بقایای دیواره های سنگی مستحکمی در چند گمانه در جهات شمالی و شمال شرقی شناسایی شده که احتمالا مربوط به دیواره دفاعی یک قلعه استقراری باشد.»

او شاخص ترین داده های سفالی بدست آمده از این محوطه را مربوط به این دوران، بقایای ظروف لاله ای شکل و سفالهای منقوش دارای نقوش مثلثی دانست و گفت: «همچنین قطعات بسیاری از سفالهای منسوب به سفالهای سبک اردبیل از این گمانه ها بدست آمد.»

به گفته او ، از بیشتر گمانه های بخش شرقی و جنوبی محوطه نیز سفالهای مربوط به قرون میانی ( 4 تا 8 ) اسلامی شناسایی شد که پراکندگی آنها در بخش گسترده تری از محوطه قابل مشاهده بود.

سرپرست هیئت باستان شناسی با بیان اینکه این پروژه با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام گرفته است گفت: «نتایج اولیه این گمانه زنی نمایانگر این موضوع است که محوطه در اواسط هزاره اول ق.م شکل گرفته و تا دوران اسلامی مسکونی بوده و پس از اسلام از سده 4 تا 8 ه.ق نیز استقراری بزرگتر و وسیع‌تر در این منطقه شکل می گیرد.»

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری اسکان نیوز، تاریخ انتشار9تیر 98، کد خبر: 20893، www.eskannews.com